Κατά την ιδίαν πεδινήν οδόν μίαν ώραν προβαίνοντες (απὸ το Βόλο), ερχόμεθα εις τα Λεχώνια. Αυτά κείνται επί μιας με χωράφια, αμπέλους, κήπους νεραντζίων, κίτρων και άλλων διαφόρων οπωρίμων δέντρων φυτευμένης πεδιάδος...

(Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία-Ιωάννης Αναστασίου Λεονάρδος, 1836)

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η ! Μπορείτε να αντιγράφετε κείμενα κ.ά. από το ιστολόγιο. Αυτό, ΔΕΝ αποκλείει αναφορά στην ΠΗΓΗ. - Φωτογραφίες άλλων να μην ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ - Ιδιωτικά αρχεία να ΜΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Πέμπτη 28 Ιουλίου 2016

Κισσός


Ένα εξαιρετικό κείμενο του αγιολαυρεντίτη Γεωργίου Σακελλαρίδη-Θετταλομάγνη, (ΕΔΩ) δημοσιογράφου και εκδότη της πρώτης εφημερίδας ΘΕΣΣΑΛΙΑ, για το χωριό του Ανατολικού Πηλίου, τον Κισσό. 
Πότε ακριβώς είναι γραμμένο, δεν είναι γνωστό. Πιθανόν στα χρόνια 1911-1915. 
Απολαύστε το !   
--------------
[ Η κωμόπολις Κισσός είναι νυν έδρα δήμου και κείται προς την ανατολικοβορείαν άκραν της Μουρήεως αφ’ ης απέχει μίαν μόνον μόνον ώραν, είναι δε εκτισμένη επί περιβλέπτου γηλόφου, αποτελούντος ράχιν απότομον προς την θάλασσαν, ήτις απέχει μίαν ώραν και είκοσι λεπτά. Έχει η κωμόπολις 400 οικίας λιθοκτίστους και κατοίκους 2.000. αισθηματίας και συζητικωτάτους αλλά πτωχούς ένεκα της οκνηρίας των. Κέκτηται αγοράν λιθόστρωτον, αλλ’ ιδιόρρυθμον, χρησιμεύουσαν προς αγοραπωλησίαν μόνον, ενώ οι δημόσιοι οι χοροί γίνονται εντός του περιβόλου της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνης υπό την σκιάν των πλατάνων. Πέριξ της αγοράς είναι τα καφφεία και παντοπωλεία και τινά παρά την γέφυραν την ενώνουσαν τας δύο συνοικίας, άς διαχωρίζει ποταμός κατερχόμενος εκ των κορυφών του ζυγού. Είναι διάρρυτος  πάσα η κωμόπολις και περιβαλλομένη υπό κήπων εκτεταμένων, περιεχόντων κάρπιμα δένδρα και ένιοι τούτων λαχανικά, δι’ ιδίαν χρήσιν των κατόχων.
Φήμη υπάρχει εκ παραδόσεως διαδοχικής, ότι ο Κισσός εκτίσθη και συνωκίσθη υπό μεταναστών  Μακεδόνων εκ του ομωνύμου χωρίου του όρους Κισσού, κατά την επιδρομήν των Σαρακηνών εν Θεσσαλονίκη, εν έτει 1250 και της του Καμενιάτου (ιεροδιακόνου)  αιχμαλωσίας, όστις την εαυτού και της Θεσσαλονίκης συνέγραψεν ιστορίαν. Την είδησιν ταύτην ηρυσάμεθα εκ του αγιορείτου γέροντος ιερομονάχου Παύλου Ξηροποταμηνού εκ Πινακατών καταγομένου, όστις εύρεν αυτήν γεγραμμένην εν τω Κώδικι της Μονής Σίμωνος Πέτρας. Εις τον αυτόν Κώδικα ήν γεγραμμένα και η κτίσις της κωμοπόλεως Τσαγγαράδος, ήτις συνωκίσθη τω 1650 υπό προσφύγων Λαγκαδιωτών Μακεδόνων. Πλην, αλλά και η κωμόπολις Κισσός και άλλα ανατολικά χωρία, πιθανώτερον είναι ότι κάτωκήθησαν τον ΙΣΤ' αιώνα, εάν κρίνωμεν εκ των ανακαινίσεων των μονυδρίων εις ναούς.
Είς δε συνοικισμός εξ 150 περίπου οικογενειών, ο του Αγίου Δημητρίου καλούμενος, απέχει ημίσειαν σχεδόν ώραν εκ του κυρίου χωρίου. Κατά δε την παραλίαν του χωρίου, εν τω όρμω του Αγίου Ιωάννου εκτείνεται κοιλάς διαρρεομένη υπό του διαχωρίζοντος τας δύο χώρας, Κισσόν και Μούρισιν ρεύματος. Ποικίλλεται δε η προμνησθείσα ωραία και τερπνοτάτη κοιλάς διά πορτακαλλεών, λεμονεών, νεραντζιών και κιτριών, οι καρποί των οποίων είναι απαράμιλλοι κατά την ογκότητα (!) και την ποιότητα, μετά των νησιωτικών.
 Παρά τω χωρίω απεκαλύφθησαν μεταλλεία προ εξηκονταετίας αργυρούχου μολύβδου, ούτινος η εκμετάλλευσις εγκατελείφθη, ελλείψει αρκούντων εκμεταλλευτικών μέσων προ πεντηκονταετίας, ως και τα της Ζαγοράς. Από δε της ενώσεως της Θεσσαλίας μετά της μητρός Ελλάδος, αποτελεί η κωμόπολις δήμον, μετά του μικρού γειτονικού χωρίου Ανηλίου.
Ο δε Δ. Κυριαζής εγκατέλειπε διά διαθήκης του 20.000 δραχμάς, προς διοχέτευσιν ποσίμου ύδατος εις διαφόρους συνοικίας και εις την κεντρικήν αγοράν. Επειδή όμως μέχρι σήμερον οι εκτελεσταί της διαθήκης δεν επεχείρησαν την διοχέτευσιν του ύδατος, ανέλαβε την κατασκευήν ο ζάπλουτος Ι. Τριανταφύλλου, όστις οίδε με οποία κοινωφελή έργα προτίθεται να προικίση την ιδιαιτέραν του πατρίδα Κισσόν και την πόλιν του Βόλου, προς διαιώνισιν του ονόματός του και εύρεσιν εργασίας υπό του πτωχού λαού.
Γίνεται δε δημοσία πανήγυρις την ημέραν της Αγίας Μαρίνης, εις ην προσέρχονται πολλοί πανηγυρισταί προς ευωχίαν και απόλαυσιν διασκεδαστικήν, χορεύοντες εν τω τριημέρω δημοσίω χορώ. Τοιαύτη παρομοία πανήγυρις εγίνετο και κατά την εορτήν του Αγίου Ευσταθίου, ήτις νυν σχεδόν κατηργήθη. Αλλά και η του Αγίου Ευσταθίου, ήτις νυν εωρτάζετο πανηγυρικώς εν τω συνοικισμώ του Αγίου Δημητρίου.
 Εκ του χωρίου τούτου κατάγονται και οι εν Καΐρω της Αιγύπτου καπνεργοστασιάρχαι αδελφοί Κυριαζή, Ιωάννης (ο και ιδρυτής), Επαμεινώνδας και Ευστάθιος, εν τω εργοστασίω των οποίων εργάζονται 500 περίπου εργάται  Έλληνες και ολίγοι αλλοεθνείς.
Οι Κισσιώται ηκολούθησαν τας εκάστοτε επαναστάσεις και δη την του 1878, έχοντες σωματάρχην τον Ιωάννην Κόγιανον.
Λειτουργεί από της ενώσεως της Θεσσαλίας Ειρηνοδικείον επιδικάζον των δήμων Μυρεσίων και  Κισσού τας δικαστικάς υποθέσεις.
Επίσης σχολεία  δημόσια αμφοτέρων των φύλων διτάξια και τριτάξια, ου μην αλλά και Ελληνικόν Σχολείον διτάξιον. 
Άνωθεν της η  κωμοπόλεως είναι η κοινοτική Μονή του Αγίου Ευσταθίου και έτι άνωθεν, εξωκκλήσιον του Αγίου Ιωάννου, περιστοιχούμενον υπό παλαιοτάτων δρυών και πλατάνων και διαρρεόμενον υπό πηγαίων υδάτων. Εν τη θέσει ταύτη εξέρχονται συμποσιασταί προς διασκέδασιν, οικογενειακώς έχοντες ως μόνην τροφήν των τους οπτούς ομηρικούς αμνούς, τυρούς εντοπίους και ως επιδόρπια διαφόρους νωπάς ή ξηράς οπώρας και δη οίνον μέλανα, άκρατον.
Εν τη περιγραφομένη κωμοπόλει ήκμασεν ανήρ καλοκάγαθος και πλούσιος, Χατζηγιωργαλάς καλούμενος  (εφάμιλλος του της Μουρήσεως Λεγαντίνη), όστις όντως ήν πατήρ και προστάτης της των σκουτίων βιομηχανίας. Ως ο εν Μουρήσει Λεγαντίνης παρεχώρει δάνεια και ευθηνούς τόκους και εχορήγει μαλλία προς επεξεργασία των σκουτίων εις τους βιομηχάνους, ούτως έπραττεν και ο αγαθός την καρδίαν Χατζηγεωργαλάς εις τους Κισσιώτας βιομηχάνους. Τούτον πολλάκις ελήστευσαν οι λησταί, και πολλοί έμποροι Εβραίοι  και τραπεζίται της Λαρίσης και Βόλου τον ελωποδύτησαν δια δολίων πτωχεύσεων και δη ο Λιάος Φαράσης, ο νομιζόμενος εκατομμυριούχος. Εκαλούντο δε, ο τε Λεγαντίνης και Χαζηγεωργαλάς,  πτωχομάννες υπό των κατοίκων των ανατολικών χωρίων,υφ’ ών δη και ελατρεύοντο.
Παράγει η κωμόπολις οίνον, γεώμηλα, κεράσια μήλα και κάστανα περίφημα, κουκούλια, σύκα ολίγα και εσπεριδοειδή άφθονα, έλαιον ολίγον και κρόμμυα προς εμπορίαν. Από ετών δε πολλών πολλοί εκ πτωχίας απήλθον εις Αίγυπτον, ένθα επλούτισαν και, κατ’ ακολουθίαν, δια του εισαγομένου ξένου χρήματος εν ταις οικογενείαις προς διατροφήν, εμετριάσθη η μαστίζουσα  πτωχία τους κατοίκους. Πρότερον, ως ερρήθη υπήρχον οίκοι εμπορικοί,  του Μπαρώνη, του Χαντζιάκου,  του Ν. Αντωνοπούλου, του Γ. και Ιωάννου Κόγια, του Βέργου και Σάββα Βεργοπούλου και τινές, οίτινες εσίτιζον τους εν ταις εργασίαις των εργαζομένους.
Σήμερον ο Κισσός δύναται να καυχηθή δια το πλουσιώτατον τέκνον του Ι. Τριανταφύλλου έχον 15.000.000 χρυσών φράγκων θετικήν, περιουσίαν εις γαίας 8.000 φεδανίων αρδευσίμων εν τη επαρχία Ζαγαζικίου (αρχαία Βουβάστρει) της Αιγύπτου, αίτινες τις οίδεν, οπόσα εκατομμύρια φράγκων θα εκτιμηθώσι μετ’ ολίγον χρονικόν διάστημα. Ο Ιωάννης Τριανταφύλλου, ών ήδη πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Ζαγαζικίου, εμφορείται υπό πνεύματος προοδευτικού και κατ’ ακολουθίαν μεγάλως θέλει ευεργετήσει την ελληνικήν παροικίαν. Πλην, αλλά την κωμόπολιν αυτού, εις ήν είδε το φως του ηλίου και ανετράφη, δέον να προικίση δι’ ενός τεχνουργικού εργαστηρίου αμφοτέρων των φύλων υδατοκινουμένου και καλώς ωργανωμένου υπό Άγγλου βιομηχάνου προς διαιώνισιν του ονόματός του και σωτηρίαν των πτωχών οικογενειών, νυν μάλοιστα ότε πρόκειται να κατασκευασθή ο από Μηλεών μέχρι Ζαγοράς σιδηρόδρομος. Ο Ι. Τριανταφύλλου κατασκευάζει, το υδραγωγείον προς άρδευσιν των κήπων και πόσιν.
Αλλά και τα άλλα πλούσια τέκνα του Κισσού Ιωάννης Κυριαζής και οι αδελφοί αυτού Επαμεινώνδας και Ευστάθιος πολλά τα’ αγαθά δύνανται να πράξωσιν εν τη γενετείρα των πατρίδι.
Υπήρξαν όμως και πρότερον άνδρες μεγάθυμοι εν Κισσώ ως και η οικογένεια Σακελλίωνος, ήτις πολυειδώς και ποικοιλοτρόπως εξυπηρέτησε της χώρας τα συμφέροντα. Ο δε πατήρ του Δημητρίου Σακελλαριάδου ιερεύς Γεώργιος είχε συνδεθή δια στενής φιλίας μετά του Ρήγα, καθ’ όν χρόνον ούτος ήν διδάσκαλος,β ραδύτερον εμύησεν αυτόν εκ Βλαχίας μάλλον ή εκ Βιέννης ως και άλλους προύχοντας της Ζαγοράς. Ο περί ού ο λόγος Γεώργιος εκαλείτο Σακελλίων και ουχί Σακελλάριος, διότι το εκκλησιαστικόν οφφίκιον του σακελλαρίου ήτο ιδιαίτερον του σακελλίωνος και δη ανώτερον κατά μίαν βαθμίδα. Αποθανών ο υιός του Δημήτριος τω 1886 εν ηλικία σεβαστή, ηκούσαμεν αυτόν διηγούμενον όσα εν τω περί καταγωγής και γεννήσεως του Ρήγα εγράψαμεν εξ αφηγήσεως του συγγενούς του Δ, Σγατζούρη, άτινα προσεπεκύρει κατά γραμμήν, διότι και ούτος ήν άποικος εξ Αγράφων , και κατ’ ακολουθίαν, γνώστης της οικογενείας Κ. Τρανού και Κυριαζή Αντωνίου ή Κουκουζέλη, πατρός του Ρήγα. Απελθούσα εξ Αγράφων η οικογένειά των, διότι ο Αλή Πασσάς εζητήσατο την σύζυγον του πατρός του Γεωργίου ιερέως Χρυσάνθου ως παλλακήν του, κατώκησε εν Κισσώ τω 1770, ένθα απεκατέστη διαρκώς διαμείνασα μέχρι σήμερον. Διερχομένη η οικογένεια του πατρός του Γεωργίου ιερέως Χρυσάνθου, νύκτωρ πάντοτε τας ατραπούς και τα δάση και τας κλιτύας των Καμβουνίων (Χασίων) ορέων, απεβίωσεν η ωραία γυνή του γέροντος λευίτου ήν ενταφίασαν εκεί που, ως μαρτύριον της θηριωδίας του βαρβάρου σατράπου. Ο πατήρ του Γεωργίου Χρυσάνθος, ήν ιερεύς λόγιος και τιμητικώς έφερεν τον τίτλον του σακελλίωνος, ήτο δε διδάσκαλος εν Αγράφοις και συγγραφεύς παραφράσεως του Ευριπίδους εις ρυθμικούς στίχους  κατά το νεώτερον ιδίωμα,  όπερ χειρόγραφον εκλάπη εκ της βιβλιοθήκης του Γ, Σακελλαριάδου τω 1875 (όρα Ν. Σταυρίδου πραγματείαν εν εφημερίδι «Τύπος» 1903, αριθμ. 366).
Εν έτει 1772 γενόμενος ιερεύς ο ευπαίδευτος υιός του Χρύσανθου Γεώργιος διήγεν εν αρετή ως ιερεύς και διάδοχος του Ρήγα διδάσκαλος τω 1776,ότε ο Ρήγας απήλθεν εις Αμπελάκια τω αυτώ έτει προς εξακολούθησιν των σπουδών του εν ηλικία 19 ετών. Τω δε 1814, διευθύνων τα της Φιλικής Εταιρείας ο εκ Κισσού καταγόμενος αοίδιμος Μητροπολίτης Δημητριάδος Θεόκλητος, εμύησεν εις τα της Φιλικής Εταρείας μυστήρια τον ιερέα Γεώργιον Σακελλίωνα, όν βραδύτερον έπεμψεν εις Κυδωνίας της Μικράς Ασίας ως διδάσκαλον μεν, αλλά και προς διάδοσιν της μεγάλης περί εξεγέρσεως ιδέας.  Προδοθείς όμως κατείρχθη μετ’ άλλων συνεργών του προυχόντων Κυδωνιέων, οίτινες απεφυλακίσθησαν δια μεγάλων δωροδοκιών, ότε μετά δεκατριετή διαμονήν και ευδόκιμον ηθικήν και εθνικήν εργασίαν, απήλθεν οίκαδε φέρων τον υιόν του Δημήτριον και πολλά της Φιλικής Εταρείας έγγραφα , άτινα τη συμβουλή του φίλου του Κ. Τσοποτού, κατέστρεψεν ίνα μην προδοθή και πάθη τα έσχατα (όρα Ν. Σταυρίδου πραγματείαν εν εφημερίδι «Τύπω» 1893, αριθμ. 367).    
Εν τη περιγραφομένη κωμοπόλει εδίδαξεν ο πρωτομάρτυς Ρήγας ο Φεραίος ως διδάσκαλος επί δύο έτη και κατά τίνας τέσσαρα. Ο εθνομάρτυς της Παλιγγενεσίας Ρήγας ο Φεραίος είχε γράψει εν τοις βημοθύροις του ναού Αγίας Μαρίνης ιδιοχείρως τάσδε τας χρονογραφικάς λέξεις: «Έπεσε χιών πολλά και λύκοι ήλθον εις την κώμην, εις το ψωμί είναι ακρίβεια, 1771 Νοεμβρίου 9. Ρήγας Βελεστινλής». Tην χρονογραφικήν ταύτην είδησιν και την υπογραφήν του Ρήγα απείλειψεν ο Ευστάθιος Ιωαννίδης, κατά την μαρτυρίαν του Γ. Κιαράνη, τω 1867.
Είναι αξιοπαρατήρητον φαινόμενον η των κατοίκων διαύγεια  του πνεύματος και η παρατηρητικότης επί παντός πράγματος και δη επί της πολιτικής πορείας των πολιτευομένων. Είναι γνωστόν ότι  καλλιέργεια του μεταξοσκώληκος  επανελήφθη και ενταύθα, ως εις πάντα τα χωρία, προνοία κυβερνητική χάρις εις την των Γεωργικών Σχολών και Σταθμών, οι μαθηταί των οποίων τα μάλιστα συνετέλεσαν και συντελούσιν εις την πρόοδον της γεωργίας, της διατροφής μεταξοσκώληκος και της του μεταξοσπόρου καλλιεργείας και εκλογής.
Τόδε το άσμα ηκούσαμεν αδόμενον υπό νεανιών χορευόντων, ων η παρουσία τα μάλιστα συνέτεινεν εις τον πανηγυρισμόν της ημέρας της Αγίας Μαρίνης εν τω δήμω Κισσού:
Πάρε, Μαριώ μ’, τη ρόκα σου
κι έλα  το φράχτη φράχτη
βάσανα πούχ’ η αγάπη.
Κι αν σε ρωτήσ’ η μάννα σου
τι τόκανες τ’ αδράχτι
πές, πως σούπεσε στο φράχτη.
Μαριώ μ’, σαν πας στην εκκλησιά
προσκύνα και για μένα
αγαπώ Μαριώ μ’, εσένα
 να λιώσουνε τα κρίματα
πούχωμε καμωμένα.
Έτερον αδόμενον υπό νεανίδων:
Της Αγιάς Μαρίνας σύκο
και του Αηλιά σταφύλι,
και του Αγίου Παντελεήμων 
κίνησε με το κοφίνι.
Η Αγιά Μαρίνα κίν’σε
για σταφύλια και για σύκα
κι Άης Λιας της δίν’ στο χέρι
κοφινάκι και μαχαίρι.
Βγήκε κι Αγιά Παρασκευή
στο δρόμο και της λέει:
-Ώρα καλή Μαρίνα μου,
και σαν ερθής το βράδυ,
φέρε μας σύκα τροφαντά
μεγάλα και μελάτα
σταφύλια δροσερά πολλά
και νάναι αυγουλάτα.
Τα δημώδη άσματα των χωρίων του Πηλίου, της Όσσης και τινών πεδινών και ορεινών κωμών της Όθρυος όζουσι θρησκευτισμού. Το τοιούτον συμβαίνει διότι αι κώμαι είναι ωκοδομημέναι πλησίον μονών, όπερ φαινόμενον πιστοποιεί την καθολικήν γνώμην περί της ιδρύσεως αυτών ο πρώτον υπό των κολλήγων των μοναστηρίων. Και όντως μεγίστη διαφορά υπάρχει μεταξύ των χορικών τραγωδιών των πεδινών χωρίων της Θεσσαλίας και των κωμών του Πηλίου, της Όσσης και της Όθρυος, ου μην αλλά και μεταξύ των χωρίων του Ολύμπου, των Καμβουνίων ορέων(Χασίων)  και της Πίνδου. Διότι εν τοις όρεσι τούτοις, καίτοι υπάρχουσι ισάριθμοι και πλειότεραι μοναί, ουχ ήττον όμως δεν επέδρασε ο θρησκευτισμός, συνεπεία της των αρματωλικών σωμάτων παραμονής και της επικοινωνίας των λαών μετά των αρματωλών, μεθ’ ων οιονεί συνεδέοντο διά φιλίας και γάμων.]

Παρασκευή 22 Ιουλίου 2016

Ένα αγιοβλασίτικο πανηγύρι…

Καλοκαίρι στο Πήλιο και τα «παγγύρια» μας καλά κρατούν!
Φέτος, θυμήθηκα μια επιστολή του γιατρού Ιωανννη Αντωνόπουλου στην παλιά βολιώτικη εφημερίδα ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ της 18ης Αυγούστου 1931, που ήταν απάντηση σε ανταπόκριση της εφημερίδας ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ της 31ης Ιουλίου 1931.
Κι εδώ αρχίζει η ιστορία… που τελειώνει με τα σχετικά ποίηματα του γνωστού καραμπασιώτη στιχοπλόκου Γιάννη Μακρυγιώργου!!
Η ανταπόκριση αυτή ήταν από το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής που γιορτάστηκε τριήμερο όπως πάντα. Οι σχετικές ανταποκρίσεις ήταν μόνιμες στις στήλες των εφημερίδων κατά καιρούς και σχεδόν όμοιες, αφού έγραφαν για τα χορευτικά πανηγύρια και τους ανθρώπους που συμμετείχαν. 
Στην ανταπόκριση λοιπόν, που την υπογράφει κάποιος με το ψευδώνυμο «Πανηγυριστής» γράφει για το πανηγύρι γενικά, αλλά κάνει και κάποιες επιπλέον παρατηρήσεις (που κατά τη γνώμη των Αγιοβλασιτών που εκπροσωπούνται από το γιατρό) ήταν περιπαικτικές και γελοιοποίησαν ευυπόληπτους συγχωριανούς...
Ας δούμε τι λέει η ανταπόκριση στον βολιώτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ:
Να και η επιστολή-απάντηση του Γιατρογιάννη:

Κι επειδή η ιστορία δεν τελείωσε εκεί, ο «Πανηγυριστής» μαζί με άλλους πήγε στο δικαστήριο για συκοφαντική δυσφήμιση… όπως μας λέει κι ο ποιητής! 

Πανηγύρι Αγίας Παρασκευής 1931
Το Καραμπάσι το χωριό το πιο αγαπημένο
εφέτος στην πανήγυρι ευρέθη μπερδεμένο.

Τρεις τέσσερις ανόητοι ή μάλλον κακοήθεις
διά του τύπου έγραψαν ανόητα και ύβρεις.

Τα πρόσωπα που θέλησαν για να συκοφαντήσουν
μα τα παπούτσια τους δεν είν’ εις θέσιν να γυαλίσουν.

Το μόνον που με ώθησε αυτά για να ποιήσω
αυτούς οπού τα έγραψαν να τους ειδοποιήσω.

Είτε αργά ή γρήγορα θα ανακαλυφτούνε
κι από το πρόσωπο της γης να πάνε να κρυφτούνε.

(Ακολούθησε δίκη)
Μία δίκη ηθέλησα να παρακολουθήσω
αλλά το βράδυ κόντεψε στο Βόλο να καθήσω.

Αλλά με βρήκε ο γιατρός και μούκανε τη χάρη
με πήρε στ’ αυτοκίνητο που είχε αγγαζάρει.

Και από τα Λεχώνια βαδίζαμε με φόρα
και φτάσαμε εις το χωριό στις δώδεκα η ώρα.

Και τότε ενθυμήθηκα για κάποιονε δερβίση
που λέει η παραβολή πως δεν πατά στη βρύσι.

Αλλά η δίκη έγινε σαν μία κοροϊδία
για τούτο και οι δικαστές είχαν αμφιβολία.

Και έτσι τους εκήρυξαν αυτούς τους τρεις αθώους
έστω και αν έστειλαν και μερικούς στο Όρος.

Έστω και αν έγραψαν πως χόρεψαν τα ζεύγη
αταίριαστα και άγαρμπα γι’ αυτό τους πρέπει εύγε!

Κυριακή 17 Ιουλίου 2016

Έχομεν Κάτω και Άνω Λεχώνια, αλλά...

Για τα Λεχώνια έχουν γραφεί από πολλούς και κατά καιρούς πάμπολλα! 
Η σημερινή όμως δημοσίευση είναι ένα απολαυστικότατο κείμενο (αντιγραφή σε μονοτονικό), από την αθηναϊκή εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ της 31-8-1908. 

ΑΙ ΚΑΛΛΟΝΑΙ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ - Λ Ε Χ Ω Ν Ι Α
Λέξις υφασμένη από πρασινάδα και δρόσον. Τοποθεσία λουομένη μέσα εις την μάλλον ζωηράν βλάστησιν. Χωριό, το οποίον επλάσθη, νομίζεις, ως η τελειοτέρα άνθησις της Ελληνικής Ανοίξεως και του Ελληνικού Φθινοπώρου, των δύο αδελφών εποχών διά την χλωρίδα μας. Αν ήθελε κανείς  ν’ αποδώση μιαν χαρακτηριστικήν ιδιότητα εις τα Λεχώνια έπρεπε να τα ονομάση, καρποβριθή. Και πράγματι δεν υπάρχει τόπος της Ελλάδος με αφθονώτερα φρούτα• και όπερ ιδιαίτερον: με φρούτα αναπτυσσόμενα ενωρίτερον και πρωιμότερον ή οπουδήποτε αλλαχού.
Πού νομίζετε, ότι θα εύρετε τα πρωιμότερα κεράσια καθ’ όλην την Ανατολήν; Εις τα Λεχώνια.  Η εμφάνισίς των  σημειούται ως γεγονός, το οποίον διαλαλείται από Κωνσταντινουπόλεως μέχρι Σμύρνης, διότι εκεί κατορθούται η κατανάλωσίς των χάρις εις το πάχος των οθωμανικών βαλαντίων επί των οποίων δικαίως προβάλλουσιν αξιώσεις τα προκλητικά προϊόντα των Λεχωνίων.
Δεν είνε μόνον η πρωιμότης το προσόν των καρπών των Λεχωνίων είνε η τελειότης του είδους. Τα βερίκοκα, τα δαμάσκηνα, τα αχλάδια, τα ροδάκινα των Λεχωνίων είνε τα πρότυπα της Ελληνικής χλωρίδος. Δι’ αυτό και εις τας Αθηναϊκάς αγοράς θα τα εύρετε με τινάς ιδιαιτέρας περιποιήσεις εναποτεθειμένα και έτοιμα να έλθωσιν εις επαφήν μόνον με των πλουτοκρατών τους στομάχους.
Εσχάτως ο θερμουργός δήμαρχός των κ. Ν. Παπαποστόλου, τον οποίον οι συνδημόται ονομάζουν «χρυσή καρδιά», -και είνε πράγματι-συνέλαβε το μεγαλουργόν σχέδιον να ιδρύση, βιομηχανίαν προς κατασκευήν ζαχαροπήκτων οπωρών με κέντρον  τα Λεχώνια.
Η ρηξηκέλευτος ιδέα ανεβλήθη όμως ένεκα των πάντοτε αναφαινομένων ατύχως εις τας περιστάσεις ταύτας εμποδίων.
Άλλοτε τα Λεχώνια ήσαν δυσπρόσιτα διά τον απλούστατον λόγον, ότι  η δι’ αμαξών συγκοινωνία δεν είνε η συγκοινωνία του Λαού.  Αλλ’ από της  ιδρύσεως του σιδηροδρόμου τα Λεχώνια μετεβλήθησαν εις προάστιον του Βόλου. Κάθε Κυριακή και κάθε εορτή εκεί ευρίσκουσι προχειρότερον καταφύγιον εξοχής• και ευτυχώς η Εταιρεία των Σιδηροδρόμων υποβοηθεί τας εορτάς και τας διασκεδάσεις ταύτας των Βολιωτών.
Έχομεν Κάτω και Άνω Λεχώνια, αλλά τα δεύτερα είνε εκείνα εις τα οποία διευθύνεται η φαντασία μόλις ακούει κανείς Λεχώνια. Εκεί η χλιδή του Βολιώτικου πλούτου μεταμορφούται εις ωραίας και κομψάς επαύλεις, αίτινες χάνονται εν τω μέσω της βλαστήσεως εκείνης, και αποβλέπων κανείς εις το ωραίον θέαμα νομίζει, ότι ευρίσκεται εις Ευρωπαϊκόν προάστειον εκ των ολίγων εις τα οποία η τέχνη κατώρθωσε vα δώση τι το θαυμαστόν.
Και εκεί ζη κανείς την ευτυχή ζωήν του αγρότου θαυμάζων την περί αυτόν φύσιν, και αναπνέων μεθ’ όλης της δυνάμεως των πνευμόνων το άρωμα του αιωνίου πρασίνου, διότι ο χειμών μόνον ολίγον αφαιρεί εκ της ωραίας φυσιογνωμίας των Λεχωνίων, διότι ανθίσταται κατ’ αυτού ερρωμένως η ελαία, η πορτοκαλέα και η λεμονία, αι οποίαι δεν κουράζονται φέρουσαι πάντοτε το ηδύχρωμον φορτίον των.

Ο δήμος Νηλείας, του οποίου πρωτεύουσα είνε τα ωραία Λεχώνια συνεστήθη διά της συγχωνεύσεως τριών δήμων , Νηλείας, Αγίου Γεωργίου και Δρακείας, είνε δε ο μεγαλείτερος μετά τον δήμον Παγασσών.

Τρίτη 12 Ιουλίου 2016

Απαγχονισμός γυναικών Τοπάλη (2)

Σήμερα το Β΄μέρος όπως δημοσιεύτηκε στο βολιώτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ την Τετάρτη 11 Μαΐου 1961, στην 1η και 5η σελίδα:
Μετά πολλές αναζητήσεις οι Γερμανοί και οι Εασαδίτες ανεκάλυψαν κρυμμένα τα χρεώγραφα, τις χρυσές λίρες, τα διαμαντικά καί τα άλλα κοσμήματα της οικογενείας Τοπάλη. Συγκεκριμένως βρήκαν και έκλεψαν χρεώγραφα δανείων αξίας 60.000 αγγλικών λιρών, 2.000 κομμάτια χρυσές λίρες, κοσμήματα καί πολύτιμους λίθους αξίας τουλάχιστον 8.000 λιρών και εκτός των ανωτέρω διηρπάγησαν όλα τά πολύτιμα και σπάνια σερβίτσια και άλλα αντικείμενα μεγάλης επίσης αξίας. Τας πληροφορίας διά τα ανωτέρω ποσά δίδει ο συμπολίτης οφθαλμίατρος κ. Φίλιππος Φιλιππίδης, οικογενειακός φίλος της Λουκίας και Σοφίας Τοπάλη. Ο κ. Φιλιππίδης αναφέρει συμπληρωματικώς ότι μερικές ημέρες προ της συλλήψεώς της η Λουκία Τοπάλη κατήλθεν εις Βόλον και απέσυρε από τις Τράπεζες 'Εμπορικήν και Ιονικήν, τα χρεώγραφα. Τούτο δε έπραξε η ατυχής, διότι, αι Τράπεζες ζητούσαν τότε μεγαλύτερα φύλακτρα και διότι ακόμη ενόμιζεν ότι εις την οικίαν της αυτά θα ήσαν περισσότερον ασφαλή. Αφού επέτυχαν τον αντικειμενικόν των σκοπόν οι επιδρομείς επανήλθον εις τον Βόλον κατάφορτοι με τα προϊόντα της κλοπής. Δεν έπρεπε εν τούτοις, κατά την αντιλήψιν των, να γνωσθή ο πραγματικός λόγος, της συλλήψεως των δύο γυναικών Τοπάλη και της υπηρετρίας των και της λεηλασίας του αρχοντικού των εις Κάτω Λεχώνια. Ενόμιζον οι λησταί και εγκληματίαι ότι ο ελληνικός πληθυσμός θα επίστευε εις τας ψευδολογίας και τας ανοήτους δικαιολογίας των και δεν θα απεκάλυπτεν αμέσως τους πραγματικούς λόγους, διά τους οποίους εσκηνοθετήθη με τόσην μαεστρίαν και κακουργίαν το έγκλημα των Κάτω Λεχωνίων.
Χωρίς δισταγμόν η Γκεστάπο κατέληξεν εις την απόφασιν να απαγχονίση και μάλιστα επί τόπου, δηλαδή εις τα Κάτω Λεχώνια, τα αθώα θύματα της ληστείας της, ώστε να μη ζουν και μαρτυρήσουν όσα συνέβησαν.
Πράγματι το πρωί της 7ης Ιουνίου 1944 αι τρεις γυναίκες μετεφέρθησαν εις το χωριό και εκρεμάσθησαν ωσάν να ήσαν εγκληματίαι του κοινού ποινικού δικαίου από τον πλάτανον, τον ευρισκόμενον προ της εκκλησίας. Αι προσπάθειαι του κ. Σέφελ, του τότε μητροπολίτου Ιωακείμ και άλλων τοπικών παραγόντων, οι οποίοι παρεκάλεσαν το Γερμανόν φρούραρχον να επέμβη διά την σωτηρίαν των τριών γυναικών, υπήρξαν μάταιαι. Ο φρούραρχος απήντησεν ότι «δεν έχει εξουσίαν διά να επέμβη εις τας αποφάσεις της Γκεστάπο».
Ο απαγχονισμός της οικογενείας Τοπάλη προεκάλεσε ως ήτο φυσικόν άνευ προηγουμένου αποτροπιασμόν μεταξύ των κατοίκων ολοκλήρου της περιφερείας όπως και αγανάκτησιν εναντίον των απαισίων κακούργων Γερμανών και Ελλήνων συνεργατών των. 
Λεχωνίτης ο οποίος είχε την κακην τύχην να εύρεθή πλησίον, κατά την ώραν της εκτελέσεως, περιγράφει ως εξής την σκηνή του απαγχονισμού: 
«Πρωί -πρωί έφθασε εις τα Κάτω Λεχώνια ένα στρατιωτικό φορτηγό αυτοκίνητο εις το όποιο επέβαινον άνδρες της Γκεστάπο και Εασαδίτες. Το αυτοκίνητο σταμάτησε μπροστά στο προαύλιο της εκκλησίας. Κατέβηκαν αμέσως οί Γερμανοί και οι Έλληνες συνεργάτες των και με έκπληξι είδα να βγάζουν εν συνεχεία από την καρότσα, σπρώχνοντας τρεις γυναίκες. Ανεγνώρισα χωρίς δυσκολία την κυρία Τοπάλη, την κόρη της και την υπηρέτρια της οικογενείας. Ήταν τόσο γνωστές άλλωστε εις τα Λεχώνια. Εν τω μεταξύ όλοι ξέραμε για την σύλληψί των και για την λεηλασία του σπιτιού. 
Ήταν πολύ καταβεβλημένες. Η μητέρα Τοπάλη (η οποία σημειωτέον ήτο ολλανδικής καταγωγής) φορούσε ένα σκούρο προς το μαύρο, φόρεμα, η κόρη της Σοφία φορούσε ένα γκρίζο φόρεμα και ζακέττα και η υπηρέτρια μία ρόμπα με ζώνη. Στα πόδια είχαν παντόφλες και όχι παπούτσια. 
Οι Εασαδίτες, πρώτοι αυτοί, και οι Γκεσταπίτες μπήκαν στην αυλή της εκκλησίας και χωρίς δυσκολία βρήκαν το κατάλληλο δένδρο και έρριξαν τρεις θηλιές. Τότε κατάλαβα τι θα συνέβαινε σε λίγο. Θα κρεμούσαν τις τρεις γυναίκες. Το δένδρο που διάλεξαν οι εγκληματίαι είναι ένας πλάτανος που κατά θλιβερή σύμπτωσιν έχει τρεις ομοιομόρφους μεγάλους κλάδους. Έτσι οι εγκληματίαι με...ευκολία τακτοποίησαν τα σχοινιά και ασυζητητεί πέρασαν τις θηλιές στο λαιμό των θυμάτων και το κρέμασμα τελείωσε μέσα σε λίγα λεπτά. Το θέαμα των κρεμασμένων γυναικών ήταν φοβερό. Όσοι το αντικρύσαμε δοκιμάσαμε ψυχικό κλονισμό που δεν περιγράφεται. Οι εγκληματίαι όμως  γελούσαν και επέδραμον πάλι εις το αρχοντικό Τοπάλη το οποίον κυριολεκτικώς απεγύμνωσαν. Δεν αφήκαν τώρα ούτε και τα έπιπλα».
Αυτό εν ολίγοις είναι το δράμα της οικογενείας Τοπάλη. Ένα δράμα που θα μείνη αλησμόνητο εις τους κατοίκους των Κάτω Λεχωνίων, οι οποίοι εκτιμούσαν πολύ τις δύο γυναίκες Τοπάλη , τα αθώα αυτά και ανύποπτα θύματα τις ληστρικής εγκληματικότητος της Γκεστάπο και των συνεργατών της.

Παρασκευή 8 Ιουλίου 2016

Απαγχονισμός γυναικών Τοπάλη (1)

Η βολιώτικη εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ το Μάιο του 1961, δημοσίευσε σε συνέχειες  τα εγκλήματα των Γερμανοϊταλών κατακτητών που έγιναν στη Μαγνησία. 
Μεταξύ αυτών και τον απαγχονισμό των γυναικών Τοπάλη στα Κ. Λεχώνια. Τα γεγονότα είναι γνωστά, αλλά σ' αυτή τη δημοσίευση υπάρχουν και άγνωστα στοιχεία. 

Σήμερα το α΄μέρος όπως δημοσιεύτηκε την Τρίτη 10 Μαΐου του 1961:
Οι Γερμανοί και οι Έλληνες, συνεργάτες των δεν ήταν μόνον πωρωμένοι εγκληματίαι. Ήταν και λησταί. Διήρπασαν περιουσίες, διήρπασαν και ατομικά τιμαλφή, όπως ωρολόγια και κοσμήματα (δαχτυλίδια, σταυρούς κλπ.). Έφτασαν μάλιστα μέχρι τού σημείου να βγάζουν από ζωντανούς και νεκρούς τα χρυσά δόντια, χαρακτηριστική δε είναι η περίπτωσις συλληφθέντος, του όποιου απέκοψαν τον δάκτυλον διά να αφαιρέσουν την βέρα. Από τα απαισιώτερα ληστρικά εγκλήματα της Γκεσταπό και των Εασάδ εις την περιοχήν του Βόλου είναι ασφαλώς και το κρέμασμα της οικογενείας Τοπάλη. Το έγκλημα αυτό, αποτρόπαιο εις όλην του την έκτασιν, έλαβε χώραν τον Ιούνιο 1944  εις τα Κάτω Λεχώνια.
Αλλ’ ας έλθωμε εις το ίστορικόν: εις τα Κάτω Λεχώνια διέμεναν η Λουκία Τοπάλη 65 ετών, η κόρη της Σοφία Τοπάλη 45 έτων και η υπηρέτριά των. Αι δύο γυναίκες ανήκον εις οικογένειαν καταγομένην εκ Ρουμανίας και εγκατασταθείσαν εις Ελλάδα το 1900 περίπου. Ήτο πολύ πλουσία οικογένεια, η οποία χωρίς να έχει καμμίαν συγγενικήν σχέσιν με τον εκ Μακρινίτσης παλαιόν πολιτευτήν Κ. Τοπάλην, ηγόρασε ένα μεγάλο κτήμα εξ ελαιώνων και οπωροφόρων παρά τα Λεχώνια. Μετά συνεχείς θανάτους απέμειναν εκ της οικογενείας μόναι αι δύο προαναφερθείσαι γυναίκες, κληρονόμοι τεραστίας πράγματι περιουσίας. Κατά τούς υπολογισμούς σοβαρών συμπολιτών, καταγομένων εκ Λεχωνίων η περιουσία Τοπάλη πέραν των κτημάτων απετελείτο από χρεώγραφα δανείων εις χρυσόν, χρυσάς λίρας Αγγλίας και πολυτίμους λίθους ανυπολογίστου αξίας. Εν αντιθέσει προς την μητέρα Λουκίαν Τοπάλη, η οποία ήτο υπερβολικά φιλάργυρος, η κόρη της Σοφία ήτο φιλάνθρωπος και κατ' επανάληψιν έκαμε ευεργεσίας. Ανήγειρε δαπάναις της το σχολικόν κτίριον Κάτω Λεχωνίων και συνετέλεσε οικονομικώς εις την αντιμετώπισιν του προβλήματος της υδρεύσεως της Κοινότητος. Επίσης έδωσε σημαντικά ποσά εις τα διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα του Βόλου. Οι Εασαδίτες εγνώριζαν διά τα πλούτη της οικογενείας Τοπάλη. Και τας πληροφορίας των εν προκειμένω  εφρόντισαν καταλλήλως να τας διαβιβάσουν και εις την Γκεστάπο. Από της στιγμής λοιπόν κατά την οποίαν τα πλούτη των δύο γυναικών ετέθησαν ως στόχος, οι άνδρες της Γκεστάπο, αξιωματικοί και κατώτερον προσωπικόν, σεσημασμένοι λωποδύτες, αποβράσματα των γερμανικών φυλακών, τα οποία ο Χίτλερ περισυνέλεξεν και τα ενέταξεν εις την μυστικήν του αστυνομίαν, κατέστρωσαν ολόκληρον σχέδιον διαρπαγής. Έπρεπε όμως να ευρεθή η προσχηματική δικαιολογία ώστε αι δύο γυναίκες Τοπάλη μητέρα και κόρη, να συλληφθούν και, πιεζόμεναι, να ομολογήσουν πού κρύπτουν τα πλούτη των. Και η δικαιολογία δεν άργησε να έλθη.Η Λουκία Τοπάλη ήταν όπως είπαμε υπερβολικά φιλάργυρος.
 Ήταν όμως και υπερβολικά φιλοπερίεργος. Με μίαν αφέλειαν, εντελώς αδικαιολόγητον διά την ηλικίαν της, αλλά κυρίως διά την εποχήν εκείνην, ρωτούσε τους πάντας και τα πάντα, ακόμη και τους Γερμανούς, πού διέμεναν εις τά Κάτω Λεχώνια, πώς ζουν, πώς τρέφονται, πού κατοικούν, πόσοι είναι, τι όπλα έχουν και άλλα. Φυσικόν εν τοιαύτη περιπτώσει ήταν η νοσηρά αυτή περιέργεια της Λουκίας Τοπάλη, να επισύρη την υποψία των δρώντων τότε εις Κάτω Λεχώνια Εασαδιτών. Ούτοι εγνώριζαν εν τω μεταξύ ότι μητέρα και κόρη Τοπάλη ενίσχυον κατά κάποιον τρόπον τους αντάρτας και αφού συνεδύασαν τας πληροφορίας περί βοηθείας προς τους  αντάρτας και τα περί ερωτήσεων διά τους Γερμανούς, έσπευσαν αυθωρεί να ενημερώσουν σχετικώς την Γκεστάπο Βόλου. Από του σημείου αυτού τα πράγματα έλαβον ραγδαίαν εξέλιξιν. Εφευρέθη ο μύθος της κατασκοπείας και, υπό την κατηγορίαν αυτήν, αι δύο γυναίκες Τοπάλη συνελαμβάνοντο μίαν πρωΐαν του πρώτου δεκαημέρου του Ιουνίου του 1944 και ωδηγούντο εις τας φυλακάς Αλεξάνδρας Βόλου. Μαζί των συνελήφθη και η υπηρέτρια της οικίας,  κρατηθείσα και αυτή εις τας ιδίας φυλακάς.
Το δράμα των ανύποπτων αυτών Ελληνίδων, υπήρξεν απερίγραπτον. Χωριστά η κάθε μία και εν συνεχεία όλες μαζί εβασανίσθησαν και γενικώς υπέστησαν μαρτύρια αφάνταστα. Οι ειδικευμένοι βασανισταί των Ες-Ντε εξήντλησαν όλην την εγκληματικήν των μεθοδικότητα, διά να αποσπάσουν την πληροφορίαν πού έκρυπτον αι γυναίκες Τοπάλη τας χρυσάς λίρας, τα χρεώγραφα και τα διαμαντικά. Αρχικώς διά να τας πτοήσουν οι Γερμανοί και οι Εασαδίτες εζήτουν να πληροφορηθούν δήθεν διά τας σχέσεις τας όποίας είχεν η οικογένεια Τοπάλη με τους αντάρτες. Κατόπιν όμως ήλθαν εις τον επιδιωκόμενον σκοπό και έθεσαν ωμά το ερώτημα: Πού είναι τα λεπτά και τα κοσμήματα. Και όπως ήταν επόμενον αι τρεις γυναίκες υπέκυψαν εις τα βασανιστήρια και ωμολόγησαν. Ωμολόγησαν τα... πάντα. Και περί συνεργασίας δηλαδή με τους αντάρτας και περί χρημάτων.
Tην επομένην, μεγάλη επιδρομή Γερμανών και Εασαδιτών εις την οικίαν Τοπάλη. Δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Ολόκληρο το αρχοντικό έγινε άνω - κάτω. Έρευνα γενική. Σε ντουλάπες και μπαούλα, εις τα υπόγεια και την σοφίτα, παντού. Οι θησαυροί, αλλά και τα... μυστικά έγγραφα των ανταρτών έπρεπε να βρεθούν.
                                                                                           (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Κυριακή 3 Ιουλίου 2016

Θάλασσα και Πήλιο

Μυλοπόταμος -Ανατολικό Πήλιο
Θάλασσα και Πήλιο
Φούντωσαν για καλά οι ζέστες. Ο καύσωνας του Ιουλίου με το απίθανο ανέβασμα του υδραργυρικού θερμομέτρου δημιουργεί αναγκαστικά την αναπότρεπτη ανάγκη της δροσιάς. Το σπίτι η ευλογία αυτή υου θεού επιστρατεύεται στις κρίσιμες αυτές στιγμές για την αντιμετώπισι του προβλήματος. Χώνεσαι στα άδυτά του κι ελπίζεις ν’ αναπνεύσης λιγάκι. Δυστυχώς!! Ανίσχυρη καθώς είναι η θαλπωρή της οικιακής στέγης, επικαλείται τη συνδρομή ενός μερικού στρηπτήζ των ενοίκων. Και πάλι όμως ή ζέστη δεν υποφέρεται.
Η γενική ατονία το γνώρισμά της. Ανικανότητα για την κατανάλωσι του απαραιτήτου επιουσίου. Αδυναμία για μια, έστω και σύντομη, έντασι των σωματικών και των πνευματικών δυνάμεων. Ανατολική νωχέλεια στις κινήσεις, γενική βαρυεστημάρα στις εκδηλώσεις. Ολοκληρωμένη δηλαδή υπότασι της δραστηριότητος, που υπακούει μονάχα σ' να φάρμακο. Στη δροσιά.
Γι αυτό και ξεχύνονται καθημερινά όσοι δεν υποφέρουν τη ζέστη- και στο σημείο αυτό υπάρχει γενική η ομοφωνία -στις ακρογιαλιές, για ν’ απολαύσουν το δροσόλουσμα της γαλανής μας θάλασσας.
Μαγεία αυτή την εποχή η γαλανομάτα. Λαχταριστή και ήμερη, σαν την υπάκουη παιχνιδιάρα γάτα, γλείφει νωχελικά την αμμουδιά, Τα κυματάκια της κομματιάζονται αρμονικά σ’ ένα σωρό γλώσσες, γλωσσίτσες, που παιχνιδίζουν με τα βότσαλα της ακτής. Πρόσκλησι σ’ ένα δροσερό λουτρό υποδηλώνει το σιγανό της μουρμούρισμα. Τι κάθεσαι άνθρωπε και ξεροψήνεσαι στη λάβα του καλοκαιριού. Έλα στον κόρφο μου να σου χαρίσω τα ολόδροσα φιλιά μου. Γύρε κοντά μου να σε δροσίσω με την κρουσταλλένια μου άχνα. Σχίσε το κύμα και σμίξε μαζί του σ’ ένα λαχταριστό και μυρωμένο αφρόδροσο…
Αφάνταστα υποχρεωτικό το κάλεσμα. Πειθήνιος υπακούεις για να νοιώσης την ανακούφισι, τη δροσιά. Να ξαναδής τον εαυτό σου.
Ομαδική η συμπάθεια προς το υγρό στοιχείο τον τελευταίο καιρό. Τόσο που να μην μπορείς να τη δικαιολογήσης. Να οφείλεται τάχα στα προκλητικά του θέλγητρα;  Ή μήπως στην όψιμη ανακάλυψι των θεραπευτικών της προσόντων απ’ την ιατρική επιστήμη , που τ’ ανέσυρε πάμπολλα απ’ τ’ άσωτα βάθη του και τα σκόρπισε αφειδώλευτα στους κάθε λογής πάσχοντας...
Ό,τι κι αν συμβαίνη, γεγονός είναι ότι η θάλασσα έχει την τιμητική της. Στα πέντε δάκτυλα μετριούνται οι λάτρεις του βουνού. Άπειροι οι θιασώται του υγρού κάμπου. Παίρνει φαίνεται την εκδίκησί της η γλυκοκυματούσα. Βάλλει κατά των υψωμάτων. Και βάλλει τόσο εύστοχα. Θα θέλαμε μια εξαίρεσι σήμερα στο πεδίον βολής της. Ένα απυρόβλητο για το Πήλιο, το ξακουσμένο βουνό. Δεν εκπηγάζει από μάς η απάντησι. Η Ιστορία και η παράδοσι προστάζουν. Το καμάρι των βουνών μπορεί ισάξια με τη θάλασσα να χαρίση τη δροσιά, αν όχι περισσότερο. Και τη δροσιά και τη yιατρική. Δεν είναι δική μας η γνώμη. Ούτε πρωτοφανέρωτη δοξασία. Ανατρέχει πίσω 23 αιώνες. Στα 250 περίπου προ Χριστού ο Ηρακλείδης, ο επιλεγόμενος κριτικός στο βιβλίο του «Περιήyησις Ελλάδος» του οποίου διεσώθησαν αποσπάσματα, γράφει για το Πήλιο «Υψηλά εις την κορυφήν του όρους υπάρχει σπήλαιον, το καλούμενον Χειρώνιον και ιερόν του Ακραίου Διός. Εδώ, όταν ανατέλλη ο Σείριος, την εποχήν του μεγαλυτέρου καύσωνος αναβαίνουν οι περισσότερον επιφανείς και περισσότερον γηραλέοι εκ των πολιτών, αφού εκλεγούν ενώπιον του ιερέως ενδεδυμένοι καινουρyή πυκνόμαλλα δέρματα προβάτων, τοιούτον είναι συνήθως το ψύχος επάνω εις το όρος» ...
Πομπή λοιπόν από εκλεκτούς και γεροντοτέρους ανεβαίνει στο βουνό. Και η φορεσιά τους χειμερινή ή μάλλον πολική. Κατακαλόκαιρο και να φοράς το «κώδιον του Διός». Δέρμα δηλαδή προβάτου με μακρυά μαλλιά. Τόσο είναι το ψύχος. Ικετευτική πομπή , υποστηρίζουν  άλλοι, προς τον ακραίον Δία, να ρίξη τις βροχές και τούς κεραυνούς του. Όπως κι αν έχη το πράγμα το θέμα είναι σχετικό με τη δροσιά. Τη δροσιά, που χαρίζει το Πήλιο σ’ όσους το επισκεφθούν. Δεν σταματά όμως μέχρις εδώ ο λαογράφος εκείνος της εποχής, ο Ηρακλείδης. Προχωρεί και στη λαϊκή βοτανική και περιγράφει ένα θεραπευτικό βότανο. «Το βότανο αυτό, λέγει, γνωρίζει εν μόνον γένος της πόλεως Δημητριάδος, το οποίον ισχυρίζεται ότι κατάγεται απ’ τον Χείρωνα. Η παράδοσις, περί αυτού κληροδοτείται από πατρός εις υιόν και ούτω το φάρμακον φυλάσσεται μυστικόν, ώστε κανείς άλλος εκ των πολιτών δεν το γνωρίζει. Εκείνοι όμως που γνωρίζουν τα φάρμακα δεν επιτρέπεται να θεραπεύσουν τον άρρωστον επ’ αμοιβή, αλλ’ οφείλουν να πράττουν τούτο δωρεάν». Δωρεάν λοιπόν και η λαϊκή ιατρική στο Πήλιο με τα ντόπια βότανα. Την προσφέρει η μάνα φύσις με τις ανεξάντλητες δυνατότητες.
Αυτά ανιστορεί ο Ηρακλείδης. Και η αλήθεια τους δεν επιδέχεται καμμιά αμφισβήτησι. Δυτικά στο Πλιασίδι έχουν ανασκαφή τα θεμέλια του ναού του Ακραίου Διός, βορεινά δε υπάρχει το άντρο τού Κενταύρου Χείρωνος.
Αυτό λοιπόν το Πήλιο, που είναι τόσο αγαπητό στη Μυθολογία και που μνημονεύεται από πλήθος συγγραφείς και ποιητάς ζητάει δικαιοσύνη. Τα δασιά του δάση απ’ τις οξυές, οι καστανιές, οι μηλιές, οι κερασιές, οι ελιές και τ’ αμπέλια, οι μυρτιές και οι δάφνες του, οι τερπνότατες κοιλάδες και το δροσερώτατο κλίμα του δικαιωματικά πρέπει να πάρουν και πάλι τη θέσι τους στην καλοκαιρινή ζωή μας, αποτελεί τούτο μια πράξι δικαιοσύνης. Και η δικαιοσύνη επιβραβεύεται πάντα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΜΠΑΔΑΡΗΣ

(ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, Βόλος 24 Ιουλίου 1961)