Πηλιορείτικες πασχαλινές φράσεις

Φράσεις που λέγονται την περίοδο του Πάσχα, αλλά και φράσεις που είναι παρμένες από τα γεγονότα των Παθών και της Ανάστασης, κυρίως από το Ευαγγέλιο.

Ήρθι ι Βαϊός μι τα ψάρια: (ήρθε η γιορτή των Βαΐων)

Τα πήρι τα βάια τ’ :(τον έβαλε στη θέση του, τον αποστόμωσε, τον μάλωσε)

Είνι ντιπ βαϊά:  (είναι φορτωμένο άνθη το δέντρο -η ελιά συνήθως- όπως η βαγιά με τα πολυπληθή άνθη της)

Δεν έχ’ καλά βάια αυτός: (δεν φαίνεται να είναι στα καλά του αυτός, δεν έχει καλά συμπτώματα)

Ήρθι μετά βαΐων κι κλάδουν: (ήρθε επίσημα, μεγαλοπρεπώς)

Ανακατιμένους ι ιρχόμενους: Για να τονίσουμε μια μεγάλη ακαταστασία. (παρωδία απ' το Ευλογη­μένος ο ερχόμενος)

Έχασι τ' αυγά τ' κι τα πασχάλια τ' : Όταν κάποιος μπερδεύει τις ημερομηνίες ή βρίσκεται σε σύγχυση. 

(από το Πασχάλιον=εορτολόγιο-ημερολόγιο του Πάσχα)

Πάσχα στου Βένι(ε)του, Πάσχα κι στου Κιραμίδ’: Λέγεται όταν θέλουμε να πούμε πως θα γίνει ή θα κάνουμε το ίδιο που έγινε κι αλλού.(*)

Προέλευση: Στα παλιότερα χρόνια που οι ιερείς των χωριών ήταν σχεδόν αγράμματοι, αλλά δεν είχαν και ημερολόγια, ο παπάς από το Κεραμίδι του Πηλίου, που ήταν συγχρόνως και γεωργός, την καθαρή Δευτέρα έβαλε μέσα στην τσέπη του ράσου του σαράντα ξερά κουκιά, έτσι ώστε τρώγοντας ένα κάθε μέρα να ξέρει πότε θα είναι των Βαΐων και θ’ αρχίσει η Μεγ. Εβδομάδα. Η παπαδιά τινάζοντας το ράσο, είδε τα κουκιά. Θ’ αρέσουν στον παπά, σκέφτηκε, αφού τα έχει στην τσέπη του! Πήγε τότε και του έβαλε κι άλλα. Ο παπάς συνέχισε να τρώει ένα καθημερινά, αλλά οι σαράντα μέρες πέρασαν χωρίς να το πάρει είδηση.

Κάποια μέρα πήγε στο διπλανό χωριό, το Βένετο. Περπατώντας έξω απ΄ την εκκλησία, είδε τσόφλια από κόκκινα αυγά. Ρώτησε κι έμαθε πως το Πάσχα ήταν πριν μια βδομάδα. Αμέσως γυρνά στο χωριό του το Κεραμίδι κι αρχίζει να χτυπά χαρμόσυνα τις  καμπάνες. Οι χωριανοί βγήκαν και τον ρώτησαν τι έγινε. Αυτός απάντησε με την γνωστή φράση: «Πάσχα στου Βένιετου, Πάσχα κι στου Κιραμίδ’!»

(*) Κεραμίδι & Βένετο(το)=χωριά του βοοειοανατολικού Πηλίου.

Έμεινι εκτός νυμφώνος: Λέγεται για κάποιον που έχασε την ευκαιρία ή έμεινε έξω από κάτι.

Αγρόν αγόρασι: Έδειξε μεγάλη αδιαφορία, παραμέλησε κάτι που έπρεπε να κάνει.

Μιτά φανών κι λαμπάδων: Για κάποιον που έρχεται με λαμπρή συνοδεία για ένα ευχάριστο γεγονός. (Φράση από τη σύλληψη του Ιησού)

Του μεν πνεύμα πρόθυμου κι η σαρξ ασθενής:  Όταν ενώ είμαστε πρόθυμοι για κάτι, δεν έχουμε τη σωματική δύναμη ή αντοχή που χρειάζεται. 

(Το είπε ο Ιησούς όταν βρήκε τους μαθητές του να κοιμούνται, λίγο πριν τον συλλάβουν στη Γεσθημανή)

Ας όψιτι ι αίτιους ή ας όψιτι ι ένουχους: Ας δει αυτός που έγινε αφορμή να γίνει κάτι κακό, αλλά κι ας έχει το κρίμα.

(Όψονται εις ον εξεκέντησαν)

Απόμ' νι ιπί ξύλου κριμάμινους ή Ιπί ξύλου κριμάμινους: : Λέμε όταν θέλουμε να υπογραμμίσουμε πως κάποιος καταστράφηκε εντελώς, φτώχυνε, έμεινε στο δρόμο, είναι απροστάτευτος ή σε πολύ δυσχερή θέση, έμεινε τελείως αβοήθητος.
(Από το σήμερον κρεμάται επί ξύλου)

Έφ’γαν άρον άρον: Για κάτι βιαστικό

(Άρον άρον σταύρωσον Αυτόν)

Τουν πήραν άρουν άρουν: Τον πήραν γρήγορα παρά τη θέληση του.

Τουν έστειλ'ναν απ' τουν Άννα στουν Καϊάφα: Τον κορόιδευαν, τον έστελναν από δω κι από κει.

(και ήγαγον προς Άνναν πρώτον από του Καϊάφα)

Έσκ’ ’σι τα ρούχα τ’: Αρνήθηκε κάτι επίμονα, ορκιζόταν ότι δεν έχει καμιά σχέση με κάτι.

(Διέρρηξε τα ιμάτια αυτού)

Έστριξαν οι κουβέντις μ’: Βγήκαν αληθινά όσα είπα. (Ίνα η γραφή πληρωθή)

Ιούδας ι Ισκαριώτ’ς: Αναφέρεται στον προδότη.

Κατ’ ηυθείαν στου πριτόριου: Τον έπιασαν και τον πήγαν κατ' ευθείαν στη φυλακή ή στο δικαστήριο.

(Και ήγαγον... εις το πραιτώριον)

Τα ‘βαλει στουν κουρβανά:  κορβανάς=ταμείο.

(Από τον Ιούδα και τα αργύρια της προδοσίας)

Κρανίου τόπους: Τόπος καταστροφών, εκτελέσεων, χωρίς ζωή.

(Ο τόπος εκτελέσης, ο Γολγοθάς)

Μνήστητι μ’ Κύριϊ:  Σώσε με, μη με ξεχνάς. Επίσης σαν έκφραση έκπληξης, απορίας ή θαυμασμού για κάτι που συνέβη.

(από το Μνήσθητί μου Κύριε, που είπε ο ένας ληστής που σταυρώθηκε μαζί με το Χριστό)

Παρέδουκι του πνεύμα τ’: Κάτι που τελείωσε, πέθανε.

(Η στιγμή που ο Χριστός πέθανε πάνω στο σταυρό).
  
Ως πρόβατου ιπί σφαγήν: Για κάποιον που κατηγορήθηκε άδικα, σύρθηκε σε ταλαιπωρίες ή ζημιές.

Πιρνάει τα βάσανα τ’ Χριστού: Όταν κάποιος υποφέρει πολύ.

Μη μι πιλατεύεις: Μη μ’ ενοχλείς χωρίς λόγο, μη με βασανίζεις, μη με ταλαιπωρείς.

(Από την ταλαιπωρία που υπέστη ο Ιησούς από τον Πιλάτο).

Κουστουδία: Λέγεται ειρωνικά για τη συνοδεία κάποιου.

(Η φρουρά του Πιλάτου για το σφράγισμα του Τάφου)

Γίν’ κι ανάστα ι Θιος ή ανάστα ι Κύριους: Έγινε ταραχή μεγάλη, φασαρία, θόρυβος.

(Ανάστα ο θεός κρίνων την γην)

Όποιους πρόλαβι τουν Κύριουν είδι: Όποιος πρόλαβε είδε το καλό, πέτυχε.

(Προλαβούσαι τον όρθρον οι περί Μαριάμ).

Είνι μη μου άπτου. Σημαίνει μη με αγγίζεις, αλλά λέγεται ειρωνικά και για ανθρώπους που προσέχουν πολύ την εμφάνισή τους.

(Φράση του Κυρίου στη Μαρία μετά την Ανάσταση)

Ειρήν’ υμίν: Λέγεται για σταματήσει η διαμάχη κάποιων. (Φράση του Κυρίου)

Είσι άπιστους Θωμάς: Χαρακτηρισμός του δύσπιστου.

Κικλεισμένουν τουν θυρών: Για συναντήσεις ή συνεδριάσεις που επιτρέπεται ή είσοδος μόνο στους άμεσα εμπλεκόμενους.

(Συνάντηση του Ιησού με τους μαθητές, μετά την Ανάσταση).