Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης (1)

Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης
(1835-1902)

Ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης  γεννήθηκε στον Άγιο Λαυρέντιο του Πηλίου στις 14-11-1835.

 Το κοσμικό του όνομα ήταν Ζήσης Καμπυλάκης, ¨Όταν έγινε μοναχός πήρε το όνομα Ζωσιμάς. 

Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα από τον εφημέριο του χωριού και στη συνέχεια μόνασε στη μονή Εσφιγμένου όπου έλαβε και το προσωνύμιο «Εσφιγμενίτης». Στο Άγιον Όρος μετέβη παρακινημένος όχι μόνο από το θρησκευτικό του αίσθημα αλλά και από τη φιλομάθειά του και την επιθυμία του να φοιτήσει στην Αθωνιάδα Σχολή.

Το 1879 ίδρυσε στο Βόλο το πρώτο βιβλιοπωλείο, η "Ιωλκός", σε αυτό έβρισκε κανείς διδακτικά βιβλία, αλλά και γνωστά μυθιστορήματα της εποχής. Ο Εσφιγμενίτης Ζωσιμάς θέλει να εξαφανίσει την αμάθεια του θεσσαλικού λαού, δείχνοντας το δρόμο προς τη μάθηση, προσφέροντας βιβλία με επιστημονική γνώση.

Το αξιόλογο υλικό που αποτελεί το έργο του βρίσκεται αποθησαυρισμένο στους τρεις τόμους του ετησίου ημερολογίου «Η Φήμη» (1886 - 1888)
και στους δεκατρείς τόμους τού περιοδικού «Προμηθεύς» (1889 - 1901),που ο ίδιος έγραφε και εξέδιδε στο Βόλο.

Τα δύο αυτά περιοδικά ασχολούνταν με θέματα της επικαιρότητας, αλλά και θέματα ιστορικά, αρχαιολογικά, φιλολογικά, θρησκευτικά, ενώ συχνά φιλοξενούσαν τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του εκδότη τους και αναδημοσίευαν πρωτότυπες πηγές της ελληνικής ιστορίας.

Οι εκδόσεις αυτές αποτελούν σήμερα τη βασική πηγή για την έρευνα, τόσο γύρω από την τουρκοκρατούμενη όσο και για τη σύγχρονη Θεσσαλία. Είναι το σημαντικότερο κομμάτι τής πνευματικής προσφοράς στο θεσσαλικό τόπο.

Ο Ζωσιμάς υπήρξε μοναχός ορθόδοξος, με ελεύθερη σκέψη και ήθελε η Εκκλησία και η Ορθοδοξία να είναι απαλλαγμένη από κάθε μισαλλοδοξία, δεισιδαιμονία και φανατισμό. Η μόρφωσή του και η άμεμπτη ηθική προσωπικότητα τον οδήγησαν σ' ένα σκληρό αγώνα εναντίον κάθε παραβάτη των δογμάτων της θρησκείας. Καυτηρίασε την αυθάδεια ορισμένων μοναχών και λειτουργών τής Εκκλησίας, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν την αμάθεια των ανθρώπων τής Θεσσαλίας με σκοπό να θησαυρίζουν.Γνωστή είναι η διαμάχη με τους ηγουμένους των μοναστηριών της Μαγνησίας και το μητροπολίτη Γρηγόριο. Ο Ζωσιμάς στηλίτευε τις προλήψεις και δεισιδαιμονίες των ανθρώπων χτύπησε την αγυρτεία, την αργυρολογία, την καπηλεία των ιερών και οσίων, τη ζητιανιά. Ο αγώνας του αυτός είχε αποτέλεσμα να εκδιωχθεί και να φυλακιστεί. Βεβαίως μετά από δίκη αθωώθηκε.

Εγκαταστστημένος από το 1873 στο Βόλο, άνοιξε την "Ιωλκό", ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με την επιμέλεια και την έκδοση βιβλίων. 

Ο Ζωσιμάς διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη, την οποία συνέχεια εμπλούτιζε. Μέλημά του ήταν η δημιουργία βιβλιοθήκης στο Βόλο και προς αυτήν την κατεύθυνση ζήτησε τη συνδρομή των τοπικών αρχών. Τελικά, το 1900, λειτούργησε στο βιβλιοπωλείο του το "Αναγνωστήριον κοινόν", το οποίο επέτρεψε στους φιλομαθείς της πόλης να επιλέγουν ανάμεσα στους 2.850 τόμους, οι οποίοι συγκροτούσαν την προσωπική του βιβλιοθήκη. 

Ο Ζωσιμάς πέθανε το 1902 κληροδοτώντας στο δήμο τη βιβλιοθήκη του, που είχε φτάσει τους 3.200 τόμους. 

Το 1908 η βιβλιοθήκη αυτή αποτέλεσε τον πυρήνα της Βιβλιοθήκης του Θρησκευτικού και Φιλολογικού Συλλόγου «Τρεις Ιεράρχαι».

Η έκδοση του ΔΗ.Κ.Ι.
 με τα πρακτικά εκδήλωσης 
 (Βόλος 1997)

Υ.Γ. 

Κυκλοφορεί κι ένα νέο βιβλίο –που είναι μια διπλωματική εργασία- του π. Ιωάννη Συρεγγέλα: «ΣΕΛΙΔΕΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, γραμμένο επί τη βάσει της εργογραφίας του μοναχού ΖΩΣΙΜΑ ΕΣΦΙΓΜΕΝΙΤΟΥ 1835-1902» Εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ 2013. 

Ο τίτλος κι ο υπότιτλος δηλώνουν ακριβώς και το περιεχόμενο.