Λιμός στο Πήλιο του 1917 (1)

Η πείνα σε Πήλιο και Βόλο στα 1917

Ιστορικό

Ήδη απ’ το Δεκέμβριο του 1915, οι σύμμαχοι είχαν επιβάλλει έλεγχο στις εισαγωγές, και τις περιοριορίζοντάς τες στις απολύτως απαραίτητες ανάγκες. Συγχρόνως, όλα τα ελληνικά πλοία που βρίσκονταν σε συμμαχικά λιμάνια κρατήθηκαν. Κάθε είδους αποστολή εμπορευμάτων στην Ελλάδα απαγορεύτηκε. Στις 3/17 Σεπτεμβρίου 1916, κηρύχθηκε αποκλεισμός των ελλ. ακτών, περιοχών που τότε τις είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι σύμμαχοι των Γερμανών. 
Τα συμμαχικά πλοία περιπολούσαν ελέγχοντας όλο το Αιγαίο, για να εμποδίσουν κάθε επικοινωνία των ακτών και νησιών της Ελλάδας με τον Πειραιά και αντίστροφα. Τα πλοία αυτά συλλάμβαναν κάθε είδους ιστιοφόρα που είχαν φορτίο τρόφιμα και εμπορεύματα. Τα  ρυμουλκούσαν και τα έφερναν στα λιμάνια, όπου τα κατακρατούσαν σαν λεία πολέμου. Τους ναύτες τους αποβίβαζαν και τους συμπεριφέρονταν σαν να ήταν αιχμάλωτοι πολέμου. 

Ήταν Οκτώβριος του 1916 και δυο ελληνικά κράτη συνυπάρχουν(!). Των Αθηνών (βασιλικοί) και της Θεσ/νίκης (βενιζελικοί), ορίζοντας και γεωγραφικά την κοινωνική και πολιτική σύγκρουση που σήμαινε ο Διχασμός.

Η ελληνική κυβέρνηση κι ο βασιλιάς, κρατούσαν την Ελλάδα σε ουδετερότητα. Οι σύμμαχοι της Συνεννοήσεως (ΑΝΤΑΤ) πίεζαν για να κηρύξει η χώρα μας τον πόλεμο εναντίον των Γερμανών και υπέρ των Αγγλογάλλων. 
Για να εκβιαστεί η κυβέρνηση, οι σύμμαχοι (αγγλογαλλικά στρατεύματα) κήρυξαν στις 25 Νοεμβρίου / 8 Δεκεμβρίου 1916, «αποκλεισμό» της Ελλάδας, δηλ. των τμημάτων που ανήκαν στην βασιλική κυβέρνηση, πιστεύοντας έτσι ότι ο λαός θα αγανακτούσε από την πείνα και θα εξανάγκαζε την κυβέρνησή του να βγει από την ουδετερότητα. 

Επίσημη δικαιολογία των Αγγλογάλλων, ήταν να τους δώσει η ελληνική κυβέρνηση ικανοποίηση, για τα γεγονότα της 18ης Νοεμβρίου στην Αθήνα. (Νοεμβριανά=η άρνηση του βασιλιά στο αίτημα των Γάλλων για παράδοση των αντιτορπιλικών, των σιδηροδρόμων και του λιμανιού του Πειραιά, οδηγούν στη μάχη των Αθηνών μεταξύ Γάλλων από τη μια και των «επίστρατων» -πολιτών πιστών στο βασιλιά- και τμήματος στρατού από την άλλη γύρω από το λόφο του Φιλοπάππου). Οι Σύμμαχοι, έβαλαν και όρους αφοπλισμού, ελέγχου όπλων κλπ.

Απάντηση-τηλεγράφημα του Άγγλου Τζ. Λλόυντ
στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών  

Βέβαια, το λαϊκό αίσθημα, που στην αρχή του πολέμου έκλινε υπέρ των Συμμάχων, στράφηκε εναντίον τους.  Έτσι, για το μισό των  Ελλήνων που στηρίζαν το βασιλιά, μετατρέπεται σε εχθρούς. Διαδηλώσεις, διώξεις  βενιζελικών, τα «αναθέματα» του Βενιζέλου (ΕΔΩ) και το πρωτοεμφανισθέν σύνθημα…«Ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά», ήταν το αποτέλεσμα.

Πήλιο-Βόλος-Θεσσαλία

Η Θεσσαλία, ο Βόλος και το Πήλιο ήταν μέσα σ' αυτά τα μέρη της βασιλικής επιρροής. Ο λαός τους υπέφερε κι αυτός από τον αποκλεισμό και τις συνέπειές του, που ήταν η πλήρης έλλειψη εφοδίων κι επομένως η πείνα.

Ο αποκλεισμός του λιμανιού του Βόλου άρχισε το Φλεβάρη του 1917.

Αρχικά η έλλειψη τροφίμων ήταν σχετικά μικρή στα χωριά και μεγαλύτερη στο Βόλο. 

Σταδιακά γινόταν μεγαλύτερη και επηρέαζε κυρίως τα φτωχά και μεσαία στρώματα, εκτός των … πλουσίων.

Το Πήλιο, υπέφερε πάρα πολύ από τη στέρηση και την πείνα. Όλα τα χωριά με τα ορεινά ανατολικά, κυρίως  να υποφέρουν περισσότερο.

Αλλά και τα κεντροδυτικά χωριά, δεν βρίσκονταν σε καλύτερη θέση. Στον Αϊ-Γιώργη Νηλείας, ο παλιός μύλος, η «φάμπρικα» κατά τους ντόπιους, επαναλειτούργησε εξυπηρετώντας και τους κατοίκους των γύρω χωριών. Εκεί άλεθαν οποιοδήποτε προϊόν που περιείχε άμυλο και ήταν δικής τους παραγωγής. Γιατί τα χωριά αυτά το μόνο που δεν παρήγαγαν, ήταν το σιτάρι!

Το «φασ’λόψουμου» ή «φασ’λίσιου» ήταν τότε η νέα εκδοχή του ψωμιού, καθώς και το ανάμεικτο από κάστανα, ρεβύθια, φασόλια, πατάτες, κουκιά!

Βέβαια, η παραγωγή ελιάς και λαδιού έσωσαν τον κόσμο απ’ το θάνατο! Παρόλα αυτά κι εδώ θάνατοι από ασιτία υπήρξαν. Μαζί μ’ αυτούς και μια αυτοκτονία οικογενειάρχη, γιατί «δεν ηδύνατο να διαθρέψει την οικογένειάν του…» 

Υ.Γ. Επειδή αυτή η εγγραφή ήταν μεγάλη και συνεπώς δυσανάγνωστη, για τούτο και διαιρέθηκε. Στην επόμενη ανάρτηση η συνέχεια ...εμπλουτισμένη!