Λεχώνια: "Τα Ηλύσια Πεδία" της Θεσσαλίας

Περιοδικόν  "ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ"
Έτος Θ'- Περίοδος Β'- Βώλος, Οκτώβριος 1897

Απόφαση κατασκευής τρένου Πηλίου

Ιστορικά ντοκουμέντα σχετικά με την κατασκευή του τρένου.

Απόφαση επέκτασης γραμμής ως τη Ζαγορά
 (χωρίς ποτέ να υλοποιηθεί)

Επέτειος 28ης Οκτωβρίου 1940

Ηρώον Άνω Λεχωνίων

ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ (Κ.Καβάφης)

Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των

ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες . 

Πότε από το χρέος μη κινούντες ,

 δίκαιοι κ' ίσιοι σε όλες των τες πράξεις , 

αλλά με λύπη κιόλας κ' ευσπλαχνία .

Γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι , 

κι όταν Είναι πτωχοί , πάλ' εις μικρόν γενναίοι , 

Πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε , 

πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες ,

 πλην χωρίς μίσος για τους ψευδόμενους . 

Και περισσότερη τιμή τους πρέπει

Όταν προβλέπουν ( και πολλοί προβλέπουν )

Πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος , 

Κ' οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε 

Κατάθεση στεφάνων και Τρισάγιο στο Ηρώον των Άνω Λεχωνίων

Τα Άνω Λεχώνια στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940-44)

Τα Λεχώνια έδωσαν και αυτά το δικό τους παρόν στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και μετά στην περίοδο της κατοχής. Νεκροί συμπατριώτες και γεγονότα είναι:

Α) Στο μέτωπο της Αλβανίας ο Δημητρίου Σωκράτης του Νικολάου Δεκανέας του 2^ου Σ.Π. Έπεσε στις 30 Δεκεμβρίου 1940 στο ύψωμα Μόλι Σερβάνι (υψομ. 1263) βόρεια του Φράταρι.

(Ο αδελφός του Σωκράτη Δημητρίου, Μιχάλης, μιλάει για τον αδελφό του)

Αργότερα αλλού έπεσαν οι Γεώργιος Λ. Ασημώρης και   Άγγελος Βασ. Γεωργούλας, 24 ετών.

Β) Στα Λεχώνια Γερμανοί και Ιταλοί ήλθαν στις 21 Απριλίου 1941 (Δεύτερα του Πάσχα).

Οι κατακτητές -Ιταλοί και Γερμανοί- έμειναν:

1. Οι Ιταλοί στρατιώτες στην πλατεία του χωριού, σε σκηνές. Επίσης εκεί ήταν και τμήμα Γερμανικής πεδινής πυροβολαρχίας
2. Στους περιβόλους των σπιτιών Γ. Δημόπουλου και Ορφανού υπήρχαν τμήματα Γερμανικής πεδινής πυροβολαρχίας.
3. Στον περίγυρο του πύργου Κοκοσλή, υπήρχε εγκατεστημένη άλλη μια Γερμανική πυροβολαρχία
4. Στο αρχοντικό Κοντού, που αρχικά επιτάχθηκε από τους Γερμανούς –μετά την κατάληψη του Βόλου στις 21/4/1941-ως το Μάιο του 1941. Μετά πέρασε στην ιταλική Διοίκηση μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943. Έπειτα πάλι οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους (ΕΑΣΑΔ) το χρησιμοποίησαν ως τον Αύγουστο του 1944 και λίγο μετά.
5. Στο αρχοντικό Κασιόπουλου που ήταν το κτίριο της Γερμανικής διοίκησης.
6. Στο αρχοντικό Χατζηκυριαζή μετά το 1941, στο κυρίως σπίτι στεγάστηκε το Άσυλο Παιδιού Βόλου που μετακόμισε στα Ά. Λεχώνια λόγω βομβαρδισμών. Στο στάβλο στην αυλή στεγάζονταν μια ομάδα Γερμανών. Έπειτα διεμένε μια Αχτίδα. Μετά την απελευθέρωση και συγκεκριμένα το ’45 μείναν Εγγλέζοι. Τέλος, μετά την αποχώρηση των Εγγλέζων στεγάζονταν στρατιώτες και εθνοφύλακες. 

Γ) Από τους Γερμανούς κατακτητές και τους συνεργάτες τους σκοτώθηκαν:

      Αρναούτης Γεώργιος, ετών 45, στις 18-8-1944 στα Άνω Λεχώνια

Βασιλείου Κων-νος, ετών 14,  στις 17-6-1944 στα Άνω Λεχώνια

Βασιλείου Σπυρίδων, ετών 24, στις 17-6-1944 στα Άνω Λεχώνια

Βασιλείου Ιωάννης, ετών 50, στις 20-2-1941 στη Λάρισα

Γιαννούλης Κων-νος, ετών 23, στις  20-1-1944 στον Άγιο Γεώργιο

Ζάχος Διαμαντής, ετών 29, στις 26-6-1944  στα Άνω Λεχώνια

Κουτσουβέλης Δημήτριος, ετών 45, στις 31-5-1944 στο Ορμάν Μαγούλα (Δασόλοφος Φαρσάλων)

Σαμουρντάνης Νικόλαος, ετών 34, στις 24-6-1944 στα Άνω Λεχώνια

Στάμος Γεώργιος, ετών 28, στις 8-4-1943 στο Νιμπεγλέρ (Νίκαια Λάρισας)

Τσοκανάκης Σπυρίδων, ετών 37, στις 8-4-1943 στο Νιμπεγλέρ (Νίκαια Λάρισας)

Τέρπος Απόστολος, ετών 29, στις 30-6-1944 στα Τέμπη
Κοσμά Ελένη συζ. Ιωάννη, στα Άνω Λεχώνια (παρακάτω από αρχοντικό Κοντού).

Δ) Δυο σημαντικά γεγονότα σημάδεψαν τα Άνω Λεχώνια:

 (Αντιγραφή από το βιβλίο της δημοσιογράφου Νίτσας Κολιού «Άγνωστες πτυχές της Κατοχής και της Αντίστασης 1941-44», Βόλος 1985, τόμοι Α’ & Β΄)

Απαγωγή αξιωματικού 

της Καραμπιναρίας Λεχωνίων

Ενώ στην περίπτωση της εκτελέσεως του Καπάτι στο Βόλο υπήρξαν βαριά αντίποινα, μια άλλη κάπως ανάλογη περίπτωση στα Λεχώνια πέρασε ανώδυνα. Ήταν η απαγωγή και η εκτέλεση του αρχηγού της Καραμπιναρίας. Ο Απόστολος Χριστόπουλος προερχόμενος από τον Άγιο Γεώργιο Νηλείας. όπου και βρισκόταν κατά την Κατοχή, θα μας αφηγηθεί το περιστατικό:

«Το 1943, τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου στα Λεχώνια, είχαν γίνει μεγάλες έρευνες από τους Ιταλούς σε σπίτια «φυτευτά» . Οι Ιταλοί είχαν τις πληροφορίες τους υπό καταδόσεις και ήξεραν από ποια σπίτια είχαν φίηει αντάρτες και σ’ αυτά έκαναν τις έρευνες. Δεν βρήκαν φυσικά κανέναν στην αναζήτησή τους, αλλά το γεγονός ότι η Καραμπιναρία κατείχε πολύτιμα μυστικά οδήγησε το Αρχηγείο των Ανταρτών, στον Άγιο Γεώργιο, στην απόφαση να συλληφθεί ο ίδιος ο αρχηγός της Καραμπιναρίας».

Καταστρώθηκε έτσι σχέδιο και ανατέθηκε η εκτέλεσή του στην οργάνωση του Αγίου Γεωργίου, σε συνεργασία με την οργάνωση των Λεχωνίων. Απόσπασμα υπό έξη Αγιοργίτες κατέβηκε στα Λεχώνια και ανέλαβε το έργο της συλλήψεως και απαγωγής. -Τσιλιαδόροι- ανέλαβαν να παραφυλάξουν σε επίκαιρα σημεία και στην κατάλληλη στιγμή, ενώ ο Διοικητής της Καραμπιναρίας προχωρούσε με τον παπά του χωριού προς το ελαιοτριβείο ειδοποίησαν τους έξη να προβούν στο εγχείρημα.

«Οι Αγιοργίτες ρίχθηκαν τότε επάνω στον Ιταλό Διοικητή. Εκείνος αντιστάθηκε και έβαλε φωνές, αλλά κανένας δεν πήρε είδηση. Το τάγμα των Ιταλών που είχε την έδρα του στο σχολείο ήταν κάπως μακριά για να αντιληφθεί τι συνέβαινε με τον διοικητή του. Οι απαγωγείς έφεραν τον Ιταλό με ένα μικρό τρακτέρ στον Άγιο Γεώργιο. Και εκεί ο Διοικητής, που είχε υπηρετήσει 18 χρόνια στην Καραμπιναρία, έγραψε ιδιόχειρη επιστολή ότι έφυγε μόνος του και προσχώρησε στους αντάρτες. Η επιστολή αυτή ταχυδρομήθηκε και έφθασε στον προορισμό της και έτσι αποφεύχθηκαν τα αντίποινα σε βάρος του πληθυσμού».

Πέντε μέρες μετά την τραγική σκηνή του απαγχονισμού των τριών γυναικών στα Κάτω Λεχωνια...

Τρεις αγχόνες στα Άνω Λεχώνια

από Γερμανούς και Καλαμπαλίκηδες

για τρεις πατριώτες της περιοχής.

 Ακόμη μια τριάδα απαγχονισθέντων από Γερμανούς και συνεργάτες τους έχουμε στις 12 Μαΐου Ι944 στα Άνω Λεχώνια.

Θύματα οι Βλάσης Στανιός από τον Αη-Βλάση, Κώστας Σταθάκης από το Βόλο και Νίκος Μπορλιός από τα Λεχώνια.

Τόπος εκτέλεσης ένας μεταλλικός στύλος της Ηλεκτρικής, στα Άνω Λεχώνια, στη στάση των λεωφορείων. Είναι και σήμερα αυτός ο στύλος μπροστά στο φαρμακείο.

Τον Βλάση Στανιό, όπως είπε ο αδελφός του Μήτσος Στανιός, τον έπιασαν Γερμανοί και Εασαδίτες, σ’ ένα κτήμα στο Μαλάκι, μαζί με έναν άλλο αδελφό, τον Αποστόλη. Ύστερα από διαβήματα συγγενών. Ο Σπύρος Καλαμπαλίκης άφησε ελεύθερα τον Αποστόλη. Με τον Βλάση όμως είχε προσωπικές διαφορές όπως είπε και Θεώρησε καλή την ευκαιρία να τον εκδικηθεί. Τον πήγε στην Κίτρινη Αποθήκη και ύστερα από μερικές μέρες τον μετέφερε στα Λεχώνια και τον έστησε στην αγχόνη μαζί με τους άλλους δύο.

Για τον Κώστα Σταθάκη η κόρη του, Καίτη Αντ. Ματζίρη, μωρό τότε στην αγκαλιά της μάνας του, είπε:

-Ο πατέρας μου ήταν τότε. τον Μάη τον Ι944, 32-33 ετών. Τον είχαν συλλάβει και όπως μου έλεγε η μητέρα μου τον κρατούσαν στην Κίτρινη Αποθήκη και τον βασάνιζαν άγρια. Ο ίδιος ο Μακεδόνας τον έβαζε κάτω και τον πατούσε. Στο σπίτι μαζί με τα πράγματά του έφθαναν μαντήλια του πατέρα μου βουτηγμένα στο αίμα. Μια μέρα ζήτησε από την μητέρα μου να με ιδεί. Την επόμενη με πήρε πάλι αγκαλιά η μόνα μου και μι πήγε έξω από τη φυλακή. Ο πατέρας μου ήταν πολύ ταραγμένος και της είπε να φύγει. Φαίνεται είχε πληροφορηθεί την επικείμενη εκτέλεση και με νοήματα προσπαθούσε να της δώσει να καταλάβει ότι θα τον κρεμούσαν. Την επόμενη τον κρέμασαν πράγματι στα Άνω Λεχώνια, στο στύλο. Τον είδε ξαφνικά κρεμασμένο με άλλους δύο η αδελφή της μητέρας μου και κόντεψε να πάθει συγκοπή. Από τους τρεις τον Στανιό τον πήραν στον  Αη-Βλάση και τον έθαψαν. Τον πατέρα μου και τον Νίκο Μπορλιό τους έθαψαν στα Άνω Λεχώνια, χωρίς κηδεία και χωρίς φέρετρα. Τους τύλιξαν και τοις δύο α ένα σεντόνι και τους έθαψαν μαζί, υπό την επιστασία των Γερμανών.

Οι Γερμανοί και οι εθνοπροδότες βιάζονταν πλέον να παραχώσουν τα τεκμήρια του τριπλού τους εγκλήματος.

Η κολόνα του ηλεκτρικού σήμερα 

Η ενορία των Άνω Λεχωνίων το 1912 !

Πριν καθοριστεί ως ενοριακός ο ναός του Αγίου Αθανασίου, ήταν αυτός των Αγίων Αναργύρων. 

Ύμνος του Πηλίου

Γεώργιος Δροσίνης

ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ 

(ποιητικὴ συλλογὴ "Γαλήνη" -1902)

Η Πλάση, η παντοδύναμη κι απόνετη μητέρα 

Για σένα δεν εστάθηκε καθόλου ακριβοχέρα. 

Αν έδωσε σ’ άλλο βουνό ψήλος και περηφάνεια 

Κι άλλο βουνό αν το σκέπασε με λόγγους και ρουμάνια, 

Κι άλλο βουνό αν το πύργωσε σε βράχους και κοτρώνια, 

Κι άλλο βουνό αν στεφάνωσεν ολοχρονίς με χιόνια, 

Μάζεψε απ’ όλα τα βουνά τη μοιρασμένη χάρη, .. 

Την έσμιξε και σ’ έπλασε, Βουνό - βουνών, καμάρι !

Του ανθρώπου η πολυμήχανη και φωτισμένη γνώση 

Ακόμα δεν κατώρθωσε και σένα να ημερώση. 

Αδάμαστο, ανυπόταχτο στυλώνεις το κεφάλι 

Κ’ έχεις κρυφές τις ομορφιές, παρθενικά τα κάλλη. 

Όταν ο πόνος μυστικά τα σπλάχνα σου σπαράζει., 

Του πόνου αχνάδα η καταχνιά την όψη σου σκεπάζει, 

Κι όταν παλεύης με στοιχειά κι από θυμό ξανάφτης, 

Θεριεύεις, ανταριάζεσαι, σειέσαι, βροντάς, αστράφτεις 

Πανώριο στη νεροποντή και στην ανεμοζάλη, 

Πανώριο και στην ξαστεριά, που σε φωτίζει πάλι.

Κι όταν ατόφυο και βαρύ και παγωμένο χιόνι 

Από τα πόδια ως την κορφή πέφτει και σε πλακώνη, 

Μαρμαρωμένο φαίνεσαι, καθώς στα παραμύθια ... 

Μα έχεις κρυμμένη τη ζωή στα παγωμένα στήθια, 

Κι άμα προβάλη ολόφεγγος ο ήλιος απ’ αγνάντια, 

Το μάρμαρο σπα και γεννά σμαράγδια και διαμάντια: 

Σμαράγδια τα ρουμάνια σου, διαμάντια τα νερά σου, 

Απλώνονται, ,σκορπίζονται, χύνονται ολόγυρά σου 

Χαρίσματα ανεκτίμητα και δώρα ευλογημένα 

Στα Εικοσιτέσσερα Χωριά, που κρέμονται από σένα,

Και δίνεις στις ζωές ζωή, φέρνεις στις χάρες χάρη, 

Περήφανο και σπλαχνικό Βουνό - βουνών καμάρι.

1881-Λεχώνια

Το 1881, μετά από έντονες και μακροχρόνιες διπλωματικές ενέργειες αλλά και πολεμικές συρράξεις, πραγματοποιήθηκε η προσάρτηση της Θεσσαλίας στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Η προσάρτηση πραγματοποιήθηκε σταδιακά και ο ελληνικός στρατός μπήκε στην πόλη του Βόλου στις 2 Νοεμβρίου 1881. Το Πήλιο -και τα Λεχώνια- προσαρτήθηκαν στο ελληνικό κράτος.

Δυο τεύχη της Εφημερίδας της κυβερνήσεως λένε για τη δημιουργία τελωνειακού σταθμού στα Λεχώνια καθώς και ειρηνοδικείου στο Βόλο με δικαιοδοσία και στα Λεχώνια.