Το εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων

Το ναΐδριο-εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων Κοσμά & Δαμιανού, βρίσκεται στο βόρειο άκρο του οικισμού. Στέκεται βιγλάτορας του χωριού, του μικρόκαμπου των Λεχωνίων και του Παγασητικού, απέναντί από τον ιστορικό λόφο Νεβεστίκι. Βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο που είναι περίπου συνέχεια του χώρου που όριζε και το «Παλιόκαστρο των Λεχωνίων».

Ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης λέει : «Πριν κατοικήσουν οι Τούρκοι στα Λεχώνια, αυτά ήκμαζαν όπως μαρτυρούν τα ερείπια των ναών. Στα Άνω Λεχώνια σώζονται [...] και δύο εκκλησίες του Αγίου Παντελεήμονος και των Αγίων Αναργύρων.[...] Η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων ιδρύθηκε το 1865 με γενναία συνδρομή των αδελφών Κοκουσλή».

Άγιοι Ανάργυροι, 1935

Πράγματι στην ίδια θέση υπήρχε και ως τα 1955, πετρόχτιστη εκκλησία βασιλικού ρυθμού, με γυναικωνίτη και κελί στον εξωτερικό χώρο που κατοικούταν από τον ιερέα και αργότερα από κάποια γυναίκα-καλογριά. Ο ναός αυτός γκρεμίστηκε και στο ίδιο οικόπεδο δωρεά Κοκοσλή, χτίστηκε νέος. Χτίστηκε με δαπάνη των κατοίκων και άλλων πιστών το 1965. Στην δυτική άκρη του περίβολου του ναΐσκου βρίσκεται κι ο τάφος των Κοκοσλήδων.

Ο σημερινός ναός είναι ρυθμού βυζαντινού (σταυροειδής) με τρούλο. Στις τέσσερις εσοχές του ισοσκελούς σταυρού, υπάρχουν ισάριθμα χτιστά στέγαστρα συνέχεια της στέγης με καθιστικά. Στο δυτικό άκρο της αυλής υπάρχει το καμπαναριό και απ’ όλο το μήκος της βόρειας πλευράς περνά ο μεγάλος τσιμενταύλακας που μεταφέρει το νερό του ρέματος Κουφάλα στα Λεχώνια. Παλιά όταν λειτουργούσε το εργοστάσιο του Δημόπουλου το τροφοδοτούσε για να κινούνται οι μηχανές παραγωγής ηλεκτρισμού, να παράγεται ο πάγος και να κινείται ο υδρόμυλος. Σήμερα το νερό διοχετεύεται στην υδατοδεξαμενή και στο δίκτυο αυλακιών. Από εκεί οδηγείται στους μπαξέδες και στα περιβόλια για άρδευση τους θερινούς μήνες.

Είναι σημείο αναφοράς των Άνω Λεχωνίων γιατί:

α) Οι Άγιοι Ανάργυροι είναι και θεωρούνται οι προστάτες της υγείας, γι’ αυτό οι πιστοί συρρέουν στη μνήμη τους την παραμονή και ανήμερα της 1^ης Ιουλίου και

 β) την ίδια ημέρα γινόταν και γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του χωριού (παλιά γινόταν τρία).