Το αρχοντικό Κοντού

(Από το αρχείο Νικ. Μαστρογιάννη)

Άμαξα μπροστά στο αρχοντικό, πριν φαρδύνει ο δρόμος. 
Επιβάτες -μάλλον-αριστερά ο Κοκοσλής και δεξιά ο Κοντός.
(Αρχείο Νικ. Μαστρογιάννη)

Το αρχοντικό Κοντού βρίσκεται πάνω στο δρόμο Βόλου-Τσαγκαράδας, σχεδόν στην είσοδο του χωριού Άνω Λεχώνια και χτίστηκε το 1900 μ.Χ. από την οικογένεια Κοντού.
Ο Νικόλαος Κοντός ήταν πρόξενος της Ρωσίας στην Ελλάδα. 

ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΙΚΗ, Βόλος 5-12-1901

Η οικογένεια είχε μεγάλη περιουσία στη Ρωσία, στη Λωζάνη και στην Ελλάδα (Αθήνα, Βόλο και αλλού). Επίσης ο Νικ. Κοντός ήταν γνωστός και στην περιοχή των Φαρσάλων, αφού του ανήκε το τσιφλίκι της Βρυσιάς που το είχε στα 1900 νοικιάσει στα τέσσερα αδέλφια Καραντινού.
Σπίτι τους στο Βόλο ήταν το νεοκλασικό κτίριο Γαμβέτα με Τ. Οικονομάκη (;), που αγοράστηκε από το Δημ. Καβούρα και σήμερα ανήκει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.  (Παλιά εκεί λειτουργούσε ο ιδιωτικό Γυμνάσιο «Κοραής»). Επίσης στην ίδια οικογένεια ανήκε ο γνωστός πύργος Ολύμπιου (ΕΔΩ), που βρίσκεται μέσα στο ίδιο οικόπεδο, στ' Άνω Λεχώνια.
Το ατύχημα για την οικογένεια ήταν ότι το αρσενικό (Κωνσταντίνος) και τα θηλυκά (Ελένη και Κατίνα) παιδιά της - εκτός μιας- πέθαναν από φυματίωση. 
Οι εποχές ήταν τέτοιες που η αστική αυτή οικογένεια δεν μπορούσε να στιγματιστεί, οπότε κι η απώλειά τους αποδόθηκε σε άλλη αιτία θανάτου. Ο οικογενειακός τους τάφος (σπουδαίο νεότερο καλλιτεχνικό μνημείο) υπάρχει στο νεκροταφείο Βόλου, μαζί και ο θρύλος ότι δηλητηριάστηκαν από σαμιαμίδι που έπεσε στο ρόφημά τους ενώ, είναι γνωστό πως το σαμιαμίδι δεν είναι δηλητηριώδες! 

Ο οικογενειακός  τάφος Κοντού
στο παλιό νεκροταφείο του Βόλου

Το πένθος έπεσε βαρύ στην οικογένεια. Έκτοτε το αρχοντικό εγκαταλείφθηκε.
Το 1920 περίπου η κόρη της οικογένειας, Θελξινόη (γνωστή ως Θέλξα) πούλησε το σπίτι στο Γεώργιο Αλπάκη, που είχε τρεις κόρες κι έναν γιο, τη Σεραϊνα, την Αριστέα, τη Φρόσω και το Νίκο.
Ο Αλπάκης έδωσε το σπίτι προίκα στην κόρη του Φρόσω που παντρεύτηκε το Φ. Φιλιππίδη αγρότη από τις Πινακάτες. Η Φρόσω το έδωσε προίκα στη μεγάλη της κόρη που παντρεύτηκε τον Αντώνη Ασημάκη από τις Μηλιές.
Το 1960 περίπου το σπίτι πουλήθηκε στον  εργολάβο Κουτσιδάκη ή Κουφιδάκη, ο οποίος επισκευάζοντάς το δε σεβάστηκε την αξία του ως μνημείο και χρησιμοποίησε υλικά κατώτερης ποιότητας. Στο σοβά χρησιμοποίησε υπολείμματα ασετιλίνης αντί για ασβέστη που τα έπαιρνε από το εργοστάσιο «Οξυγόνο» του Βόλου. Οι τοιχογραφίες καταστράφηκαν όλες. Ο ίδιος εργολάβος παραχώρησε μέρος της αυλής για να διαπλατυνθεί ο επαρχιακός δρόμος Βόλου-Τσαγκαράδας. Τρία χρόνια μετά αυτός αρρώστησε και πέθανε. Οι κόρες του το πούλησαν στο δικηγόρο Κίμωνα Χατζησταματίου.
Το αρχοντικό χρησιμοποιήθηκε άλλοτε ως ξενοδοχείο και άλλοτε ως πολυκατοικία. Στους Λεχωνίτες είναι γνωστό και με το όνομα "πολυκατοικία". 
Από το 1930 έως το 1940 περίπου κατοικήθηκε από τις οικογένειες: Δημήτρ. Ολύμπιου, συμβολαιογράφων Σταμ. Δημητριάδη και Νικ. Κόντσα, οι οποίοι είχαν και τα συμβολαιογραφεία τους εκεί, από το βουλευτή Κων. Σαμαρά και το δάσκαλο Χαρίλαο. Μαυράκη.
Το 1941 καταλήφθηκε από Γερμανούς, που εγκατέστησαν προσωρινά σ’ αυτό το αρχηγείο τους. Το 1944 πριν και μετά την αποχώρησή τους, εγκαταστάθηκε στο κτίριο η περιβόητη φιλογερμανική ΕΑΣΑΔ-Ομάδα Άνω Λεχωνίων με αρχηγό το Λεχωνίτη Σπύρο Ραφτόπουλο -γνωστό ως Καλαμπαλίκη, όπως και η ομάδα του ως "Καλαμπαλίκηδες". (ΕΑΣΑΔ=Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσεως με αρχηγό την εγκληματική φυσιογνωμία Τάκη-Δημήτρη Μακεδόνα από τη Σκόπελο,υπεύθυνο Μαγνησίας). 
Στη συνέχεια κατοικήθηκε από ανταρτόπληκτες οικογένειες, που έρχονταν από τα ανατολικά χωριά του Πηλίου. Επίσης στο ίδιο αρχοντικό κατοίκησαν πολλές οικογένειες από το Βόλο και τα Λεχώνια την περίοδο μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1955.
Σήμερα το αρχοντικό είναι ακατοίκητο και εσωτερικά μισοερειπωμένο και λεηλατημένο. 

Νοτιοδυτική όψη

Νότια όψη με θέα το Πήλιο

Είναι από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα του νεοκλασικισμού. Περιλαμβάνει ημιυπόγειο, ισόγειο, πρώτο όροφο και σοφίτα.

Διάδρομος και δωμάτια ορόφου

Σκάλα προς σοφίτα

Στο ισόγειο υπάρχει πλατιά είσοδος με σκάλα που οδηγεί στους ορόφους. Ανατολικά της εισόδου υπάρχουν σάλα, κουζίνα, τουαλέτα. Το ίδιο και δυτικά. Έξω από τις σάλες υπήρχαν μεγάλα στέγαστρα για τους θερινούς μήνες. 
Στον πρώτο όροφο περιμετρικά της κλίμακας υπάρχουν εννιά δωμάτια και δύο λουτρά. Στη σοφίτα περιμετρικά της κλίμακας υπάρχουν πέντε δωμάτια και λουτρό Στη σοφίτα έμεναν οι τρεις υπηρέτριες, όταν η οικογένεια Κοντού είχε το σπίτι.
Η οικοδομή είναι κτισμένη με πέτρα και πορσελάνη, για αυτό και από τους σεισμούς δεν ρηγματώθηκε. 
Το αρχοντικό είχε ωραίο κήπο, βεράντες με κιόσκια, σιντριβάνι και δύο φοίνικες στην είσοδο, που υπάρχουν ως σήμερα.
Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο ως εξαιρετικό νεοκλασικό. Πριν από λίγα  χρόνια αποκτήθηκε κατόπιν αγοράς (470.000 ευρώ) από τον πρώην  δήμο Αρτέμιδος και τους όμορους πρώην δήμους Μηλεών και Αγριάς (διαδημοτική συνεργασία) για να γίνει - αφού αναπαλαιωθεί- διαδημοτικό πολιτιστικό κέντρο.

Το αρχοντικό έχει επίσης χαρακτηριστεί ως "στοιχειωμένο", αφού η πρώτη οικογένεια  σχεδόν ξεκληρίστηκε. Ακόμη επειδή το οίκημα την περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου χρησιμοποιήθηκε για τους σκοπούς των κατακτητών και των συνεργατών τους, η κακή του φήμη αυξήθηκε.

Ο Νικόλαος Κοντός

καταγόταν από  πλούσια οικογένεια της Ανακασιάς. Παντρεύτηκε την  Περσεφόνη Πατάκη και απόκτησε την Ελένη, τον Κώστα, την Κατίνα, την Θέλξη (Θελξινόη) και την Αγγελική.

Ο Νικόλαος ανήκε στο προξενικό σώμα της Ρωσίας. Παράγγειλε στη Ρωσία κώδωνα (καμπαναριό) για τον Άγιο Νικόλαο, γιατί ο παλιός ήταν ακατάλληλος.

Η μητέρα του Αγγελική πέθανε στη Θεσσαλονίκη, σε μεγάλη ηλικία, το Δεκέμβριο του 1889. Το 1903 ο Νικόλαος αρρώστησε. Η Περσεφόνη άφησε κληρονόμο της περιουσίας τη Θέλξη ή την Αγγελική, σύζυγο Πέτρου Μάγγου, η οποία ήταν ευκατάστατη και κατοικούσε στην Αθήνα το 1924. Τα τρία παιδιά του Νικολάου η Ελένη, ο Κώστας και η Κατίνα ήταν φυματικά  και πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Η Κατίνα πέθανε στο Βόλο στις 9 Απριλίου 1896 σε ηλικία 16 ετών. Η Ελένη πέθανε το 1896 στη Γενεύη της Ελβετίας όπου ήταν τα σανατόρια των φυματικών σε ηλικία 15 ετών. Η χρονολογία θανάτου της είναι γραμμένη στα γαλλικά στο βάθρο του μνημείου στο Βόλο. Για τον Κων-νο δεν υπάρχουν στοιχεία. Είχε προσβληθεί και η Θελξινόη αλλά όχι σε προχωρημένο στάδιο κι έτσι ξέφυγε το θάνατο σε νεαρή ηλικία. Παντρεύτηκε το Δημήτριο Αγνίδη, πρεσβευτή της Ελλάδας στο Λονδίνο και υπουργό Εξωτερικών της εξόριστης κυβέρνησης κατά τον πόλεμο. Πέθανε μετά το 1950.

Ήταν τέτοια η νοοτροπία της εποχής που δεν επέτρεπε να μαθευτεί η αλήθεια. Έτσι βρέθηκε η αιτιολογία-πρόσχημα ότι ένα σαμιαμίδι τους δηλητηρίασε το πρωινό τους και πέθαναν. Μια ένδειξη της αρρώστιας των παιδιών είναι ότι η μητέρα Περσεφόνη κάνει δωρεά στο νοσοκομείο του Βόλου 500.000 δρχ "προς νοσηλείαν και των εν αυτώ εκάστοτε ασθενών και ιδία και εν τω δια φθισικούς προορισμένω τμήματος".

Οι επιζήσαντες έμεναν στην οδό Ιάσονος με Μαυροκορδάτου. Επειδή θεωρούσαν όμως το σπίτι γρουσούζικο και μολυσμένο, το εγκατέλειψαν και έκτισαν ένα καινούριο στην Μαυροκορδάτου με Ερμού. Δεν περιορίστηκαν όμως σ’ αυτό . Πούλησαν και την εξοχική κατοικία στα Άνω Λεχώνια, το ονομαζόμενο "ροζ σπίτι". Το πούλησαν στον Αλπάκη και αυτός στον Χατζησταματίου.

 ( Το κείμενο για τον Ν. Κοντό είναι αντιγραφή από το βιβλίο "Ιστορίες ζωής και θανάτου στο νεκροταφείο του Βόλου" της Βασιλείας Γιασιράνη –Κυρίτση. Εκδόσεις ΩΡΕΣ -Βόλος 1996)

Η συλλυπητήρια αγγελία για το θάνατο της κόρης του Ν. Κοντού σε εφημερίδα της εποχής... 

... και η ευχαριστήρια επιστολή στην ίδια εφημερίδα του πατέρα Ν. Κοντού.

ΥΓ : Η συνέχεια για το θρύλο του στοιχειωμένου -η αρχή είχε γίνει πολύ παλιότερα με τους θανάτους της οικογένειας Κοντού-, ήταν μετά τον πόλεμο και από κάποιους που ένα βράδυ ευρισκόμενοι  έξω απ’ την «πολυκατοικία», είδαν κάτι σκιές πάνω στα ψηλά παράθυρα του αρχοντικού που εμφανίζονταν και χάνονταν. 

Ήταν γάτες που είχαν κλειστεί μέσα και που πηδούσαν στα τζάμια, νομίζοντάς τα άνοιγμα για να βγουν!!!!!  

Με τις παλιές ιστορίες στο μυαλό τους οι Λεχωνίτες, ανατροφοδότησαν το μύθο του στοιχειωμένου που έκτοτε αναπαράγεται!!  (Μαρτυρία του Γρηγόρη Ολύμπιου)

ΥΓ 2: Πολλοί λένε πως στο κτήριο έγιναν εκτελέσεις, από τους Γερμανούς και τους Έλληνες συνεργάτες τους. Εκτελέσεις μέσα εκεί δεν έγιναν. Βασανισμοί δυστυχώς έγιναν, αρκετοί μέχρι θανάτου… 

Να κι ένα παιλότερο έμμετρο για το αρχοντικό Κοντού από το γνωστό "'Αλικο": 

Το στοιχειωμένο σπίτι Στ’ άνω Λεχώνια μπαίνοντας, βλέπεις παρατημένη, μιαν έπαυλη που όλοι λεν πως είναι στοιχειωμένη. Πριν χρόνια λένε παίχτηκε κάποιας αγάπης δράμα, και από τότε ακούγεται συχνά φωνή και κλάμα. Άλλοι, μας λεν, στην κατοχή την έπαυλη ορίζαν οι Γερμανοί και τις νυχτιές συντρόφους βασανίζαν. Έτσι κι αλλιώς, κι αν πρόκειται γι’ αλήθεια ή για ψέμα ο μύθος λέει πως χύθηκε εκεί αθώων αίμα . Τις νύχτες με πανσέληνο κανείς δεν πλησιάζει, όλες τις ζωντανές ψυχές κάτι άγνωστο τρομάζει. Οι ψύχραιμοι και λογικοί λένε πως είναι τρέλα, κι όμως ο Αλεξόπουλος πήγε στον Χαρδαβέλα. Όμως κι αν πήγε τι μ’ αυτό, τι κι αν μιλήσαν τόσοι, μια λογική εξήγηση κανείς δεν θα μας δώσει. Καθ’ ένας τρέμει για να μπει κακό για να μην πάθει, μα κάποιος λέει «Μπαίνω ‘γω μένα με λένε Στάθη. Μάγια, νεραϊδες, ξωτικά, φαντάσματα και τέτοια, για μένα που ‘μαι ιατρός είν’ όλα μαραφέτια. Μόνο όσοι είναι ένοχοι τέτοια στοιχειά φοβούνται.. Φοβούνται αυτούς π’ αδίκησαν ότι τους εκδικούνται. Πάρτε λοιπόν τις κάμερες πάρτε ότι μπορείτε, να δείτε πως ο Τσαταλός με τέτοια δεν πτοείται. Θα μπω σε κάθε κάμαρα κάτσε μακριά και κοίτα, θ’ αρχίσω απ’ το υπόγειο μέχρι και τη σοφίτα. Σε όποιο δώμα θα περνώ την πόρτα του θα κλείνω, θ’ ανάβω λίγο ένα κερί κι ύστερα θα το σβήνω. Θα ‘ναι αυτό απόδειξη πως το ‘χω περπατήσει, να μη μπορεί κανένας σας να με αμφισβητήσει. Κι αν ακουστούν, φωνές στριγκλιές εγώ δεν θα τρομάξω, θα ξέρω πως είναι φαρσέρ κι έξω θα τον πετάξω . Μόνο στα άρρωστα μυαλά μόνο στη φαντασία , φωλιάζει ο τρόμος συνεχώς κι η δεισιδαιμονία.»

Άλικος