Τὸ ὡραῖον Πήλιον

Μια όμορφη "ταξιδιωτική εικόνα" του Πηλίου στη γλώσσα της εποχής, 

από την αθηναϊκή εφημερίδα ΕΣΤΙΑ της  25ης Ιουλίου 1895. (Αρ. φύλλου 145, Σελιδες 1&2) 
Είναι κείμενο του Κωστή Δημ. Τοπάλη συνιδρυτή της εφημερίδας.

ΤΟ ΠΗΛΙΟΝ

Ἀνέλθωμεν ἐπὶ τῆς ὑψηλῆς αὐτοῦ κορυφῆς, παρὰ τὰς κρυσταλλίνας πηγὰς καὶ τὰς

χλοερὰς κοιλάδας, ὅπου καὶ ὁ μᾶλλον ἀδιάφορος θεατὴς μεταβάλλεται εἰς

ἐνθουσιώδη λάτρην τῆς μαγευτικῆς ἐκείνης φύσεως! Ψυχρὰ καὶ μυροβόλος ἡ αὔρα

τῆς πρωίας διερχομένη διὰ τῶν δροσολούστων ὀξυῶν, φθάνει ἀσθενὴς μέχρι τοῦ

ἀκροτάτου βράχου τοῦ Πηλίου, πέριξ τοῦ ὁποίου ἀχανὲς ἐκτείνεται τὸ μέγα ἐκεῖνο

πανόραμα, πανήγυρις τῶν ὀφθαλμῶν ἀνωτέρα πάσης περιγραφῆς. Ἀπὸ τοῦ ὕψους

τούτου θεώμεναι αἱ Θεσσαλικαὶ πεδιάδες, φαίνονται ὡς ἀνερχόμεναι καὶ ἀποτελοῦσαι

μετὰ τῶν πέριξ χαμηλῶν βουνῶν, κατερχομένων σχεδὸν ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ἐπιπέδου,

μίαν πεδιάδα ἀπέραντον, ἄνευ προσκομμάτων, χωριζομένην ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ ὑπὸ

τῶν ἐπιχαρίτως περικυκλούντων αὐτὴν ὑψηλῶν ὀρέων. Ἀναμνήσεις καὶ ποίησις καὶ

μυθολογία, τὰ πάντα συμφύρονται πρὸ τοῦ θεάματος τούτου καὶ ἡ φαντασία ἔξαλλος

δὲν δύναται νὰ παρακολουθήσῃ τοὺς ὀφθαλμούς, ὅλως ἐκθάμβους πρὸ τοῦ κάλλους

τῶν ὑπερηφάνων ἐκείνων ὀρέων, πρὸ τῆς ἀτέρμονος θαλάσσης, πρὸ τῶν ἀπεράντων

Θεσσαλικῶν πεδιάδων, ἐστολισμένων ὅλων ὑπὸ λόφων, λιμνῶν καὶ χωρίων.

Ἀπὸ τῆς κωνοειδοῦς κορυφῆς τῆς Ὄσσης τὰ βλέμματα πετῶσι ἐπὶ τοῦ γηραιοῦ

χιονοσκεποῦς Ὀλύμπου, οὗτινος ἡ κορυφὴ κρύπτεται πάντοτε εἰς νεφέλας,

συνδεούσας αὐτὸν ὑψηλὰ μὲ τὸν οὐρανὸν, καὶ μεταξὺ τῶν δύο τούτων ὀρέων ἡ

φαντασία μαντεύει τὴν περικαλλῆ κοιλάδα τῶν ἱερῶν Τεμπῶν. Αἱ δασώδεις τῆς

Πίνδου κορυφαὶ ἐξακολουθοῦσι τὴν βραχώδη ταύτην λοφοσειρὰν, συνδεόμεναι

ἀναποσπάστως μὲ τὰ δροσερὰ βουνὰ τῶν Ἀγράφων, ἐνῷ κάτω εἰς τὸ βάθος

διαγράφονται ἀορίστως οἱ μυστηριώδεις βράχοι τῶν Ἁγίων Μετεώρων. Κατέναντι τοῦ

Πηλίου ἡ δασεῖα Ὄρθρυς ὑψοῖ ὑπερηφάνως τὰς κορυφὰς αὐτῆς ἐνῷ ἡ ὀγκώδης Οἴτη

ἀποκρύπτει τὸν ἀπόκρημνον Τυμφρηστὸν, οὗτινος διαφαίνονται μόλις αἱ γωνιώδεις

αὐτοῦ κορυφαί. Πρὸς στιγμὴν τὸ βλέμμα ματαίως ἀναζητεῖ τὰς Θερμοπύλας, τὴν

Ἀλαμάναν καὶ τέλος προσηλοῦται ῥεμβῶδες ἐπὶ τῶν ποικιλωνύμων κορυφῶν τοῦ

ποιητικοῦ Παρνασσοῦ. Ἡ μακρὰ Εὔβοια πρὸς τὰ ἀριστερὰ λούεται μεταξὺ τῶν δύο

θαλασσῶν τοῦ Εὐβοϊκοῦ καὶ τοῦ Αἰγαίου, ἐνῷ αἱ Σποράδες διακόπτουσι τὸ γαλανὸν

τῆς γαληνιαίας θαλάσσης χρῶμα καὶ εἰς τὸ βάθος, μεταξὺ θαλάσσης καὶ οὐρανοῦ, ἐκεῖ

κάτω, διαφαίνονται ἀμυδρῶς αἱ κορυφαὶ τοῦ Ἄθω καὶ αἱ παραλίαι τῆς Χαλκιδικῆς.

Σιγὴ καὶ ἡσυχία βασιλεύει πανταχοῦ καὶ μόλις μακρὰν ἀκούεται ὁ αὐλὸς τοῦ ποιμένος

καὶ οἱ κώδωνες τῶν προβάτων ἐπαυξάνοντες τὴν ἐν τῇ ψυχῇ τοῦ θεατοῦ γαλήνην.

Κάτω μακρὰν εἰς τὴν παραλίαν, ὁ Βόλος, ἡ νύμφη αὕτη τοῦ Παγασητικοῦ, ὑπνώττει

εἰσέτι τὸν βαρὺν τῆς πρωίας ὕπνον καὶ τὰ πέριξ χωρία βραδέως ἐξεγείρονται πρὸ τῆς

ὑποφωσκούσης ἤδη ἡμέρας.

Αἴφνης, μία ἐρυθρὰ γραμμὴ διέσχισε κατὰ μῆκος τὸν οὐρανὸν ἐκεῖ πέραν εἰς τὸ

βάθος τῆς Χαλκιδικῆς, καὶ ἡ θάλασσα μετ’ ὀλίγον, σχεδὸν πυρπολουμένη, ἀφῆκε

βραδέως νὰ ἐξέλθῃ ἐκ τῶν κυμάτων ὁ ἐρυθρὸς δίσκος τοῦ ἡλίου, ἀναδυόμενος

πλήρης μεγαλοπρεπείας καὶ φωτὸς ἐκ τῶν ἀδύτων αὐτῆς. Τὰ πέριξ δένδρα

ἐφρικίασαν πρὸ τοῦ ἀπλέτου τούτου φωτὸς, ἀποτινάξαντα τὴν περι[...]ούουσαν αὐτὰ

δρόσον καὶ ὁ κορυδαλὸς ἐτινάχθη εἰς τὰ ὕψη ἀγγέλλων τὴν ἐμφάνισιν τοῦ Φοίβου,

ἐνῷ οἱ πέριξ θάμνοι ἀνέδιδον ἐκ τῆς θερμότητος εὐωδεστέραν τὴν ὀσμὴν αὐτῶν. Εἰς

τὰ θερμὰ τοῦ ἡλίου φιλήματα, ἡ γῆ φρίσσουσα ἐνεδύθη τὸν πρωινὸν αὐτῆς πέπλον.

Πλήρεις δρόσου καὶ εὐωδίας ἀτμοὶ ἀνερχόμενοι, καλύπτουσι τὴν ὡραίαν ἐκείνην

φύσιν καὶ ὁ θεατὴς μένει ἐπί τινας στιγμὰς ἐν τῷ ἀγνώστῳ προσπαθῶν νὰ

ἀνακαλύψῃ τὸ πρὸ ὀλίγου μεγαλοπρεπὲς πανόραμα, ὅπερ ἀμυδρῶς διαφαίνεται νῦν

ὄπισθεν τοῦ διαφανοῦς ἐκείνου πέπλου, ὅστις βαθμηδὸν ἀνέρχεται ἐξατμιζόμενος εἰς τὴν ἀτμόσφαιραν. Ἀχλὺς τότε περιβάλλει ἐπίσης καὶ τὴν φαντασίαν τοῦ θεατοῦ καὶ

πρὸ τοῦ βαθμηδὸν ἐξαφανιζομένου παρόντος, τὸ παρελθὸν ἐπέρχεται ταχὺ καὶ

ἀκατάσχετον φέρον εἰς τὴν μνήμην, σχεδὸν εἰς τὰς αἰσθήσεις, ὅλας τὰς παραδόσεις

καὶ ζωηρὰν ὅλην τὴν ἀρχαίαν ἐκείνην ποίησιν τῆς μυθολογίας.

Ἐὰν ἀκούσῃς κατ’ ἐκείνην τὴν στιγμὴν γλυκὺν ψίθυρον τῶν δένδρων, πλήρη

ἀκατανοήτων ἤχων καὶ τόνων, μὴν ἐκπλαγῇς. Εἶνε ἡ ἠχὼ τῆς τελετῆς τῶν γάμων τοῦ

Πηλέως καὶ τῆς Θέτιδος. Ἐπὶ μιᾶς τῶν κορυφῶν τούτων τοῦ Πηλίου συνῆλθεν ἄλλοτε

ὅλη τῶν Θεῶν ἡ χορεία, ἵνα ἑορτάσῃ τὴν γαμήλιον τοῦ ζηλευτοῦ τούτου ζεύγους

πομπὴν καὶ ἀνὰ τὰς χλοερὰς καὶ δασώδεις χαράδρας, παρὰ τὰς παγογεννήτους

ταύτας πηγὰς, ἐξεχύθησαν μετὰ ταῦτα, παίζοντες θεαὶ καὶ θεοὶ ὑπὸ τὴν πυκνὴν σκιὰν

τῶν δροσερῶν τούτων δασῶν...

Ἐὰν ἀκούσῃς τὸν βορρᾶν μυκώμενον ἀνὰ τὰς ἀποκρήμνους κλιτύας καὶ τοὺς

ἀφρώδεις καταρράκτας, μὴν ἐφησυχάσῃς, δὲν εἶνε ἡ συνήθης τοῦ ἀνέμου πνοὴ ὁ

βαρὺς οὗτος γδοῦπος ὑπὸ τὸν ὁποῖον τρέμει τὸ Πήλιον, ἀλλ’ ὀρδὴ Κενταύρων

διερχομένη μετὰ πατάγου βροντῆς καὶ ταχύτητος ἀέρος πρὸ τῶν ἐκθάμβων σου

ὀφθαλμῶν...

Ἐὰν ὀλίγον ἀπωτέρῳ ἀποκαλύψῃς ὀπὴν σπηλαίου, εἴσελθε, μὴ διστάσης, εἶνε τὸ

ἄντρον τοῦ Χείρωνος, τὰ δὲ κείμενα λείψανα τῶν ἀγρίων θηρίων θὰ σοὶ καταδείξωσιν

ἀμέσως τὴν τροφὴν διὰ τῆς ὁποίας ἐτρέφετο ὁ ὠκύπους αὐτοῦ μαθητής...

Βλέπεις ἐκεῖ μακρὰν, ἐλαφρὰν ὁλκάδα φεύγουσαν ἐπὶ τῆς λείας τῆς θαλάσσης

ἐπιφανείας μετὰ ταχύτητος ἀστραπῆς; μὴν ἐκλάβῃς ταύτην σύνηθες τοῦ ἁλιέως ἢ

ἐμπόρου πλοιάριον. Εἶνε ἡ Ἀργὼ ὑπερηφάνως ἐκκινοῦσα ἐκ τῆς Ἰωλκοῦ πρὸς

ἀναζήτησιν τοῦ χρυσοῦ δέρατος...

Ἰδοὺ ἐκεῖ κάτω ἡ ὑπερήφανος Ἰωλκὸς μεταξὺ τοῦ Κραυσίνδωνος καὶ τοῦ Ἀναύρου ἐκ

τῶν ὑδάτων τοῦ ὁποίου ἐξῆλθε μονοσάνδαλος ὁ Ἰάσων, ὑπεράνω τὸ δασῶδες

Ὀρμίνιον, ἀπωτέρῳ ἡ ὀχυρὰ Νηλεία, ἀντικρὺ αἱ πλούσιαι Παγασαὶ λουόμεναι εἰς τὰ

κύματα τοῦ Παγασητικοῦ καὶ παρ’ αὐτὰς ἡ πολυαριθμὸς πόλις τῶν Φερρῶν, ἐν τῇ

ὁποίᾳ ῥέει πάντοτε ἡ Ὑπέρεια κρήνη...

Οἱ ἀτμοὶ διελύθησαν, ἡ ἀχλὺς διεσκεδάσθη καὶ ἡ πραγματικότης ἐφάνη πάλιν καθαρὰ

καὶ περιλάμπης, φωτιζομένη ἀπλέτως ὑπὸ τοῦ ὑπερηφάνως εἰς τὸ στερέωμα

ἀνελθόντος Ἠλίου. Καὶ ἐφάνησαν τὰ ὡραῖα τοῦ Πηλίου χωρία, λευκὰ καὶ καθάρια

διακόπτοντα τὸ πράσινον τοῦ βουνοῦ, ὡς φωλεαὶ ἀετῶν προσηλωμένα ἐπὶ τῶν

ἀποτόμων αὐτοῦ κλιτύων. Μακράν, ἐν τῇ ἀπεράντῳ πεδιάδι μεταμορφωθείσῃ ὑπὸ

τῶν ἀκτίνων τοῦ ἡλίου εἰς θάλασσαν, φαίνονται ὡς ἐπιπλέοντα τὰ θεσσαλικὰ χωρία,

ὅμοια μὲ κολοσσιαῖα θωρηκτὰ ἀγνώστου εἴδους. Ἐγγύτερον ἐκτείνεται τὸ μέγα δάσος

τοῦ Βελεστίνου περικλεῖον τὴν ποιητικὴν πατρίδα τοῦ Ῥήγα, ἀντικρὺ τούτου ἡ λίμνη

Βηβοιΐς μὲ τὰ Κανάλια παρὰ τὰς ὄχθας καὶ κατωθεν τῆς κορυφῆς ἡ ἠρωϊκὴ

Μακρινίτσα, ἡ Πορταριὰ, ἐν ᾧ μακρότερον θάλλουσι πλήρεις δρόσου, παρὰ τὴν

θάλασσαν, οἱ παραδείσιοι κῆποι τῶν Λεχωνίων καὶ ἀπωτέρῳ ἀκόμη, ἄλλα χωρία, τὰ

μὲν ὑπερκείμενα τῶν δὲ, τὸ ἓν ὡραιότερον τοῦ ἑτέρου, τὸ ἓν περιεργότερον τοῦ

ἄλλου, διακοπτόμενα ὑπὸ μακρῶν μέχρι τῆς θαλάσσης ἐλαιώνων ὑπὸ χαραδρῶν καὶ

δασῶν, ποτιζόμενα ὑπὸ ἀφθόνων πηγῶν χυνομένων μετὰ ταχύτητος εἰς σύσκια

ῥεύματα, ἅτινα ἀρδεύοντα παμπληθεῖς κήπους καὶ ἀμπέλους, καταπίπτουσιν εἶτα

μετὰ πατάγου εἰς μεγαλοπρεπεῖς καταρράκτας, ἵνα χαθῶσι μετ’ ὀλίγον ὑπὸ τὴν σκιὰν

τῶν ὑδροχαρῶν πλατάνων οἵτινες ἐξαφανίζουσι τὸ πᾶν, ὑπὸ τὸ πυκνὸν καὶ

μυστηριῶδες αὐτῶν φύλλωμα. Καὶ ἐξακολουθοῦν τὰ χωρία τὰ μὲν μετὰ τὰ δὲ μέχρι

τῆς Σηπιάδος ἄκρας, μέχρι τοῦ Αἰαντείου ἀκρωτηρίου καὶ ὄπισθεν πάλιν, ἐπὶ τῆς

Ἀνατολικῆς πλευρᾶς πρὸς τὴν ἀνοικτὴν θάλασσαν ἐν τῷ μέσῳ καστανεώνων

φυομένων μέχρι τῆς ἀκτῆς, κρύπτονται τὰ ὡραιότερα τῶν χωρίων τοῦ Πηλίου, ἡ Ζαγορὰ καὶ ἡ Τσαγκαράδα. Εἰκοσιτέσσαρες τὸ ὅλον κωμοπόλεις κοσμοῦσι ὡς

εἰκοσιτέσσαρες ἀδάμαντες, τὸ λαμπρὸν τοῦτο στέμμα, ὅπερ φέρει τόσον

ὑπερηφάνως ἡ νύμφη τοῦ Παγασητικοῦ. Καὶ εἶνε ἀληθὲς στέμμα, κόσμημα τοῦ

Βόλου καὶ τῆς Ἑλλάδος, τὸ ὡραῖον Πήλιον, πεπροικισμένον μὲ ὅλας τὰς φυσικὰς

καλλονὰς, δυνάμενον νὰ παρέξῃ ὅλας τὰς ἀπολαύσεις ἂς μόνον ἐν τῷ Παραδείσῳ

ἠδύνατό τις νὰ ἐλπίσῃ. Καὶ εἶνε ὄντως ἀληθὴς παράδεισος, ἄγνωστος εἰς τὸν κόσμον,

ἀπρόσιτος εἰς αὐτόν. Πρὸ τῆς Πύλης αὐτοῦ ἵσταται εἷς ἀπαίσιος ἄγγελος μὲ γυμνὴν

τὴν ῥομφαῖαν ἐκδιώκων ἀμειλίκτως τοὺς πιστοὺς, τοὺς λάτρας τῆς φύσεως.

Εἶνε ὁ ἄγγελος ἣ μᾶλλον ὁ δαίμων τῆς στασιμότητος καὶ τῆς κυβερνητικῆς

ἀβελτερίας. Εἶνε ἡ ἐντελὴς ἔλλειψις τῆς συγκοινωνίας, ἥτις καθιστᾷ προβληματικὴν

τὴν ἐκεῖ μετάβασιν, ἥτις καταδικάζει τὸ Πήλιον εἰς αἰωνίαν γῆν τῆς ἐπαγγελίας,

θαυμαζομένην μόνον μακρόθεν, ἐκ τοῦ περικαλλοῦς Παγασητικοῦ κόλπου εἰς τὰ

ἤρεμα τοῦ ὁποίου ὕδατα ἀδιακόπως αὕτη κατοπτρίζεται.

Τὶς οἶδε ἐπὶ πόσον χρόνον ἀκόμη θὰ ἀναμενεταὶ ὁ νέος οὗτος Μεσσίας τῆς

συγκοινωνίας, ὅστις θὰ μᾶς ὁδηγήσῃ εἰς τὴν γῆν ταύτην τῆς ἐπαγγελίας! Ἡ ἀρχὴ

ὅμως ἐγένετο. Ἤδη ἀντὶ νυμφῶν Δρυάδων ἡ ἀτμάμαξα, διέρχεται συρίττουσα ἀνὰ

τὰς κοιλάδας, ἐκεῖ ὅπου πρότερον οἱ Κένταυροι καὶ οἱ Πάνες καὶ οἱ Σάτυροι ἐτέλουν

τὰς διαρκεῖς αὐτῶν πανηγύρεις. «Ἡμέραν δὲ τινὰ, συντόμως ἴσως, συντελουμένης

τῆς συγκοινωνίας, θὰ προσέρχωνται ἐκεῖ πλεῖστοι καὶ ἐκ τῆς ἔσω καὶ ἐκ τῆς ἔξω

Ἑλλάδος, προσκυνηταὶ τῆς ὡραίας φύσεως, ὅπως εὐαρέστως διέρχωνται τὸ θέρος

αὐτῶν παρὰ τὰς διαυγεῖς πηγὰς τῶν συσκίων ἐκείνων χαραδρῶν, αἵτινες ἀφθόνως

περικοσμοῦσι τὴν ἐπαρχίαν ἐκείνην, ἐν τῇ ὁποίᾳ ἐξετράφη ὁ Ἀχιλλεὺς καὶ ἐνεπνεύσθη

ὁ Ῥήγας».                                       Κ. Τ.