Αρχαίες πόλεις Μαγνησίας

Από τον "Περίπλου" του Σκύλακα

ΝΗΣΙ ΣΤΟΝ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟ
Κικύνηθος ή Κίκηνθος:  Το νησί Παλιά Τρίκερι

ΠΟΛΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟ:
Μεθώνη ή Μοθώνη: Άνω Λεχώνια - λόφος Νεβεστίκι (αναφέρεται και στον Όμηρο)
Ιωλκός: Βόλος - λόφος Αγ. Θεοδώρων Παλιά (την αναφέρει ο Όμηρος, ο Ησίοδος, ο Πίνδαρος, ο Σιμωνίδης. Επίσης στη μυθολογία με την Αργοναυτική εκστρατεία και τον Ιάσονα)
Κορακαί: Μάλλον -ανεπιβεβαίωτο- στο Λεφόκαστρο 
Σπάλαιθρα ή Σπάλαθρα: Μεταξύ Μηλίνας και Χόρτου - ύψωμα
Ολιζών: Μηλίνα - απέναντι από το νησί Αλατάς στη θέση Βαλτούδι
Ίσαι: (Τίσαι) Μάλλον το νησάκι Αλατάς

ΠΟΛΕΙΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟ:
Μελιβοία; Στην επαρχία Αγιάς μεταξύ Σκήτης και Πολυδενδρίου
Ριζούς: Στην ακτή της Όσσας - κοντά στο Κόκκινο Νερό
Ευρυμεναί: Στην ακτή της Όσσας - κοντά στην Καρίτσα και το Κόκκινο Νερό
Μύραι: Στην ακτή της Όσσας κοντά στο χωριό Λασποχώρι

Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης (3)

Ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης (ΕΔΩ) και (ΕΔΩ) εκτός των πολλών βιβλίων και ακολουθιών εορτών αγίων που εξέδιδε, ήταν ο εκδότης του Ημερολογίου η «ΦΗΜΗ»

και του περιοδικού «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ». 

Και τα δύο εκδίδονταν στο Βόλο. 

Τα περιεχόμενα θέματα στη «ΦΗΜΗ» και στον «ΠΡΟΜΗΘΕΑ» ήταν ποικίλα. Ιστορικά, αρχαιολογικά, λαογραφικά, και ιδίως θρησκευτικά. Δεν έλειπαν όμως οι εκκλησιαστικές απόψεις του Ζωσιμά, καθώς και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Η επικαιρότητα έπιανε  βασικό μέρος των σελίδων, όπως και θέματα παιδείας και φιλολογικά. Αρκετά ήταν και τα κείμενα συνεργατών και μη, που τροφοδοτούσαν απαντήσεις και θέσεις. Συνδρομητές ήταν λίγοι και ο Ζωσιμάς διαρκώς το υπενθύμιζε.

(Εξάλλου πάντα το οικονομικό ήταν κι είναι πρόβλημα στην επιβίωση των εντύπων!)

Συμπέρασμα: Τα έντυπα αυτά μας δίνουν σήμερα πλήθος πληροφοριών της εποχής τους, για την ιστορία της περιοχής μας και τη Θεσσαλία και αποτελούν πραγματικό θησαυρό!!!

Παρακάτω σε ψηφιακή μορφή:

1. Ημερολόγιον η "Φήμη" του έτους 1886

Έτος πρώτον συναρμολογηθέν και εκδοθέν υπό Ζωσιμά Εσφιγμενίτου.

Εν Βόλω, τύποις "Θεσσαλίας", 1886  (ΕΔΩ)
2. Ημερολόγιον η "Φήμη" του έτους 1887

Έτος δεύτερον - Ζωσιμά Εσφιγμενίτου . Εν Βόλω,  τύποις "Θεσσαλίας", 1887 (ΕΔΩ) 
3. Ημερολόγιον η "Φήμη" του έτους 1888

Έτος τρίτον - Ζωσιμά Εσφιγμενίτου . Εν Βόλω, 1888 (ΕΔΩ)

4. "ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ" Περιοδικόν εκδιδόμενον κατά μήνα υπό Ζωσιμά Εσφιγμενίτου. Έτος Α', τεύχ. Α' (Ιανουάριος 1889) - Ετος Ζ', τεύχ. Π' (15 Ιουνίου 1895). Εν Βόλω, εκ του Τυπογραφείου Νικολάου Ρουσόπουλου, 1889 – 1895 (ΕΔΩ)

5. "ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ" Περιοδικόν εκδιδόμενον κατά μήνα υπό Ζωσιμά Εσφιγμενίτου . Έτος θ', τεύχ. 90 (Ιανουάριος 1896) - Έτος ΙΔ', τεύχ. 164 (Φεβρουάριος 1902). Εν Βόλω,  εκ του Τυπογραφείου Νικολάου Ρουσόπουλου, 1896 – 1902 (ΕΔΩ)

Τα κεράσια των Λεχωνίων

Τα Λεχώνια εκτός από την ομορφιά τους, το τρενάκι, τα παλιά κτήρια κι εργοστάσια, τα λουλούδια κ.ά., είναι γνωστά -από παλιά-και για την παραγωγή των πολλών φρούτων. 
Η πρώιμη ωρίμανση είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα, όπως και η νοστιμιά τους . Τα πρώτα φρούτα είναι τα κεράσια , τα μούσμουλα, τα τζάνερα και τα βερίκοκα.
Ο Ζωσιμάς στο περιοδικό "Προμηθεύς" και στο ημερολόγιο "Η Φήμη" μας δίνει πληροφορίες της εποχής για τις τιμές, τη διακίνηση κλπ. 
(Οι ημερομηνίες είναι με το παλιό ημερολόγιο, δηλ. 13 ημέρες νωρίτερα από σήμερα):

"Διόρθωση" στους Δημητριείς
 για την παραγωγή κερασιών στα Λεχώνια
Η ΦΗΜΗ. 1887

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ 1890

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ. Μάιος 1897

Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης (2)

Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης και Νικόλαος Χαρισιάδης:
Ευεργέτες του πνευματικού Βόλου και της Μαγνησίας γενικότερα:
Αντίγραφο από το περιοδικό ΜΑΓΝΗΣΙΑ (Τεύχος 4, Μάιος 2005)

Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης (1)

Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης
(1835-1902)

Ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης  γεννήθηκε στον Άγιο Λαυρέντιο του Πηλίου στις 14-11-1835.

 Το κοσμικό του όνομα ήταν Ζήσης Καμπυλάκης, ¨Όταν έγινε μοναχός πήρε το όνομα Ζωσιμάς. 

Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα από τον εφημέριο του χωριού και στη συνέχεια μόνασε στη μονή Εσφιγμένου όπου έλαβε και το προσωνύμιο «Εσφιγμενίτης». Στο Άγιον Όρος μετέβη παρακινημένος όχι μόνο από το θρησκευτικό του αίσθημα αλλά και από τη φιλομάθειά του και την επιθυμία του να φοιτήσει στην Αθωνιάδα Σχολή.

Το 1879 ίδρυσε στο Βόλο το πρώτο βιβλιοπωλείο, η "Ιωλκός", σε αυτό έβρισκε κανείς διδακτικά βιβλία, αλλά και γνωστά μυθιστορήματα της εποχής. Ο Εσφιγμενίτης Ζωσιμάς θέλει να εξαφανίσει την αμάθεια του θεσσαλικού λαού, δείχνοντας το δρόμο προς τη μάθηση, προσφέροντας βιβλία με επιστημονική γνώση.

Το αξιόλογο υλικό που αποτελεί το έργο του βρίσκεται αποθησαυρισμένο στους τρεις τόμους του ετησίου ημερολογίου «Η Φήμη» (1886 - 1888)
και στους δεκατρείς τόμους τού περιοδικού «Προμηθεύς» (1889 - 1901),που ο ίδιος έγραφε και εξέδιδε στο Βόλο.

Τα δύο αυτά περιοδικά ασχολούνταν με θέματα της επικαιρότητας, αλλά και θέματα ιστορικά, αρχαιολογικά, φιλολογικά, θρησκευτικά, ενώ συχνά φιλοξενούσαν τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του εκδότη τους και αναδημοσίευαν πρωτότυπες πηγές της ελληνικής ιστορίας.

Οι εκδόσεις αυτές αποτελούν σήμερα τη βασική πηγή για την έρευνα, τόσο γύρω από την τουρκοκρατούμενη όσο και για τη σύγχρονη Θεσσαλία. Είναι το σημαντικότερο κομμάτι τής πνευματικής προσφοράς στο θεσσαλικό τόπο.

Ο Ζωσιμάς υπήρξε μοναχός ορθόδοξος, με ελεύθερη σκέψη και ήθελε η Εκκλησία και η Ορθοδοξία να είναι απαλλαγμένη από κάθε μισαλλοδοξία, δεισιδαιμονία και φανατισμό. Η μόρφωσή του και η άμεμπτη ηθική προσωπικότητα τον οδήγησαν σ' ένα σκληρό αγώνα εναντίον κάθε παραβάτη των δογμάτων της θρησκείας. Καυτηρίασε την αυθάδεια ορισμένων μοναχών και λειτουργών τής Εκκλησίας, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν την αμάθεια των ανθρώπων τής Θεσσαλίας με σκοπό να θησαυρίζουν.Γνωστή είναι η διαμάχη με τους ηγουμένους των μοναστηριών της Μαγνησίας και το μητροπολίτη Γρηγόριο. Ο Ζωσιμάς στηλίτευε τις προλήψεις και δεισιδαιμονίες των ανθρώπων χτύπησε την αγυρτεία, την αργυρολογία, την καπηλεία των ιερών και οσίων, τη ζητιανιά. Ο αγώνας του αυτός είχε αποτέλεσμα να εκδιωχθεί και να φυλακιστεί. Βεβαίως μετά από δίκη αθωώθηκε.

Εγκαταστστημένος από το 1873 στο Βόλο, άνοιξε την "Ιωλκό", ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με την επιμέλεια και την έκδοση βιβλίων. 

Ο Ζωσιμάς διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη, την οποία συνέχεια εμπλούτιζε. Μέλημά του ήταν η δημιουργία βιβλιοθήκης στο Βόλο και προς αυτήν την κατεύθυνση ζήτησε τη συνδρομή των τοπικών αρχών. Τελικά, το 1900, λειτούργησε στο βιβλιοπωλείο του το "Αναγνωστήριον κοινόν", το οποίο επέτρεψε στους φιλομαθείς της πόλης να επιλέγουν ανάμεσα στους 2.850 τόμους, οι οποίοι συγκροτούσαν την προσωπική του βιβλιοθήκη. 

Ο Ζωσιμάς πέθανε το 1902 κληροδοτώντας στο δήμο τη βιβλιοθήκη του, που είχε φτάσει τους 3.200 τόμους. 

Το 1908 η βιβλιοθήκη αυτή αποτέλεσε τον πυρήνα της Βιβλιοθήκης του Θρησκευτικού και Φιλολογικού Συλλόγου «Τρεις Ιεράρχαι».

Η έκδοση του ΔΗ.Κ.Ι.
 με τα πρακτικά εκδήλωσης 
 (Βόλος 1997)

Υ.Γ. 

Κυκλοφορεί κι ένα νέο βιβλίο –που είναι μια διπλωματική εργασία- του π. Ιωάννη Συρεγγέλα: «ΣΕΛΙΔΕΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, γραμμένο επί τη βάσει της εργογραφίας του μοναχού ΖΩΣΙΜΑ ΕΣΦΙΓΜΕΝΙΤΟΥ 1835-1902» Εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ 2013. 

Ο τίτλος κι ο υπότιτλος δηλώνουν ακριβώς και το περιεχόμενο.

Πανηγύρι & Πρωτομαγιά προπολεμικά

Τα παλιότερα χρόνια (προπολεμικά) η Πρωτομαγιά στα Λεχώνια (εδώ) γιορταζόταν σε τρία βασικά σημεία όπου γέμιζαν από κόσμο (ντόπιους και Βολιώτες). Το πρώτο ήταν στη ρεματιά Κουφάλας όπου υπήρχε ένα μαγαζάκι -παράγκα του Νικολάκη Βελτσού δίπλα και πριν από το εργοστάσιο Δημόπουλου. Εκεί πίνανε οι ενήλικες τσίπουρο και κρασί και τα παιδιά λεμονάδες. Εκεί βασικά μαζεύονταν οι ντόπιοι, οι Λεχωνίτες.

Κήπος Μουρογιάννη 1938

Το άλλο σημείο ήταν ο γνωστός κήπος Μουρογιάννη όπου συγκέντρωνε κόσμο από το Βόλο , αλλά και αυτούς που ήταν πλούσιοι και της ανώτερης -λεγόμενης- κοινωνίας. Υπήρχε πάντα ορχήστρα και χοροί.
Το τρίτο μέρος όπου οι Λεχωνίτες και άλλοι από τα γύρω χωριά διασκέδαζαν συνεχίζοντας το ημερήσιο γλέντι, ήταν η πλατεία με τα γύρω της καφενεία. Εκεί γινόταν το ένα από τα τρία ετήσια πανηγύρια των Άνω Λεχωνίων. Γινόταν με την ευκαιρία της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου στις 2 Μαΐου κι ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του. Στο πανηγύρι γινόταν γενικός χορός (συρτός) με νταούλια και ζουρνάδες ι αργότερα ακολουθούσαν οι ορχήστρες που έπαιζαν μέχρι πρωίας δημοτικά, ευρωπαϊκά και ζεμπέκικα τραγούδια.

Το τρένο έφερνε και έπαιρνε κόσμο από τα χαράματα ως σχεδόν τα μεσάνυχτα.

Τρένο 1936