Ζήσης Θεοδοσιάδης – Παχάρνικος

Ένας αγιολαυρεντίτης δάσκαλος και ποιητής

Ο Ζήσης Θεοδοσιάδης καταγόταν από τον Άγιο Λαυρέντιο, χωριό που ανέδειξε πάρα πολλούς μορφωμένους ανθρώπους κι όχι μόνον λόγιους. ­­­­Πολύ γνωστοί αγιολαυρεντίτες είναι οι Κων-νος  και Δημ. Σακελλαρίδης, ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης, ο Δανιήλ ο Μάγνης, ο Δημήτριος Λογιώτατος, ο δεσπότης Δοσίθεος, ο Αθανάσιος Χρυσοχοΐδης, ο Σωκράτης Βαμβάκος κ.ά.

Ο Ζήσης Θεοδοσιάδης υπήρξε άριστος παιδαγωγός της εποχής του, λόγιος και ποιητής. Είναι γνωστός και ως Θεοδοσιάδης Ζήσης Δημητριεύς ή Ζαγοραίος Παχάρνικος. Γεννήθηκε πιθανόν το 1761 και πέθανε στα 1849 στον Άγιο Λαυρέντη. Έμαθε γράμματα σπουδάζοντας στο σχολείο της Ζαγοράς. Κάποιοι λένε πως σπούδασε στο σχολείο των Μηλεών, αφού υπήρχε κι εκεί ξακουστό εκπαιδευτήριο. Όμως το σχολείο της Ζαγοράς είναι προγενέστερο από τη Σχολή των Μηλεών που ίδρυσαν το 1803 οι Γαζής και Κωνσταντάς.  Κι αυτοί οι ίδιοι φοίτησαν στη Ζαγορά.

Μετά το τέλος των σπουδών του ο Ζήσης Θεοδοσιάδης, πηγαίνει στην Κων/πολη όπου γίνεται ακόλουθος του Μητροπολίτη Ευχαϊτών Θεόκλητου που κατάγεται από τον Κισσό. Σ’ αυτόν αργότερα ο Παχάρνικος αφιερώνει κάποια ποιήματά του και τον παρακαλεί μάλιστα να του τα διορθώσει.

Από την Κων/πολη φεύγει και πηγαίνει στο Βουκουρέστι όπου και παίρνει τον τίτλο-όνομα «Παχάρνικος»(από τη ρουμανική paharnic=τίτλος αξιωματούχου υπεύθυνου για τα αποθέματα κρασιού των Ρουμάνων και Μολδαβών ηγεμόνων, οινοχόος). Αυτό δείχνει πως βρίσκεται δίπλα σε κάποιον πρίγκιπα ή ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας κι αυτό ως την έκρηξη της ελληνικής Επανάστασης το 1821. Οι κατατρεγμοί και τα βασανιστήρια που πέρασαν οι Έλληνες της περιοχής από τους Τούρκους ως αντίποινα, τον οδήγησαν στην Οδησσό της Ρωσίας, όπου έμεινε εκεί με την οικογένειά του μέχρι την ανεξαρτησία  της Ελλάδας.

 Ο γυρισμός με τη σύζυγό του στη γενέτειρά του το 1831, είναι κι η αφετηρία του εκπαιδευτικού του έργου. Εργάζεται ως δάσκαλος στον Άγιο Λαυρέντη ως το θάνατό του. Βοηθά έτσι τους νέους του χωριού του να μάθουν γράμματα, διδάσκοντάς τους με τις πάμπολλες γνώσεις του και την εμπειρία της ζωής του, αλλά και των ταξιδιών του. 
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έπαθε μελαγχολία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να τον καταλάβει «οίστρος ποιητικός», ώστε να δημιουργεί συνεχώς ποιητικά έργα.

Οπαδός της αρχαΐζουσας γλώσσας, έγραψε στην καθαρεύουσα, παρόλο που οι μεγάλοι πηλιορείτες λόγιοι της εποχής του, Δαν. Φιλιππίδης, Ανθ. Γαζής και Γρηγ. Κωνσταντάς, έγραψαν τα έργα τους στην καθομιλούμενη. Έτσι θεωρήθηκε αντίπαλος ως προς τις γλωσσικές ιδέες!
Ήταν απόλυτα αρχαϊστής επηρεασμένος από τους αρχαίους συγγραφείς και ποιητές, που τους χρησιμοποιούσε στην ποίησή τους. Τόσο αρχαϊστής που ούτε οι δάσκαλοι της εποχής του δεν τον καταλάβαιναν!

Ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης, έχει διασώσει και το παρακάτω (1845) για τον Παχάρνικο:

«Είναι άνθρωπος γραμματισμένος, ούλα τα παιδιά του χωριού τα αλάτισε από γράμματα και όπ’ να πάνε βγαίνουν με άσπρο πρόσωπο. Αυτός έγραψε κι αποπάν’ απ’ την κάτω πόρτα τα’ αγιαποστόλου. Αυτός ο Παχάρνικος τάγραψε και τώρα δεν μπορεί κανένας δάσκαλος να τα διαβάση και να τα ξηγήση. Είναι καλός άνθρωπος και γραμματισμένος, αμ’ τα έρημα τα ταράφια (=πολιτικά κόμματα)  δεν τον θέλουν για δάσκαλο στο σχολειό και έτσι τώρα κάθηται στο σπίτι του και διαβάζει παιδιά.»

Ο Ζήσης Παχάρνικος φαίνεται πως ήταν επηρεασμένος από τη μακρόχρονη παρουσία του στην Κωνσταντινούπολη, στις Παραδουνάβιες περιοχές και την Οδησσό, όπου ήταν αδιανόητο τότε να χρησιμοποιούν οι λόγιοι τη σύγχρονη γλώσσα. 
Έγραψε πολλά στιχουργήματα με ομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους, επιγράμματα και βιογραφίες διάσημων αντρών. Χαρακτηριστικό ήταν το επίγραμμα προς τιμήν του προστάτη του χωριού του Αγίου Αποστόλου του Νέου, που βρισκόταν σε θύρα του παλιού ναού που καταστράφηκε από το σεισμό του 1955.

 Ο συμπατριώτης του Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης στη «ΦΗΜΗ», διασώζει κάποια ποιήματα του κι επίσης την έμμετρη αφήγηση της επανάστασης των Γενιτσάρων επί σουλτάνου Σελήμ Γ, το 1807. Στο ίδιο ημερολόγιο υπάρχουν κάποια απ’ τα ποιήματά του όπως τα έδωσε με επιστολή στο Ζωσιμά, ο δάσκαλος Νικ. Σταυρίδης.

Κάποιοι κριτικοί είπανε πως η ποίηση του Ζήση Παχάρνικου δεν είναι κάτι σπουδαίο, αφού τα στιχουργήματά του είναι άτεχνα- κακότεχνα, η ομοιοκαταληξία και τα μέτρα του ελλιπή και κάνει λάθη συντακτικά. Αυτό μάλλον έχει σχέση με την αντίδραση για τη γλώσσα που χρησιμοποιεί. Ωστόσο δεν παύει να είναι ένας ποιητής κι ένας άνθρωπος του πνεύματος του καιρού του και της πηλιορείτικης πατρίδας.

Ένα ποίημα από το ημερολόγιο Η ΦΗΜΗ του 1886:

ΠΗΓΕΣ:

-          Ημερολόγιο Η ΦΗΜΗ- Ζωσιμά Εσφιγμενίτη-Βόλος 1886

-          Ιστορία του χωριού Άγιος Λαυρέντιος του Βόλου-Σωκρ. Βαμβάκου- Αθήναι 1927

-          Ενθύμιον Εκπ/σεως Θηλέων –Νίτσας Κολιού -Βόλος 1997     

          -Περιοδικό ΜΑΓΝΗΣΙΑ –ΕΚΠΟΛ τχ 4- Βόλος 2005