Ο Βενιζέλος στη Ζαγορά

Γιαν. Κορδάτος
(τμήμα χαρακτικού Γουρζή -Δημαρχείο Βόλου)

Το σπίτι του Κασσαβέτη στη Ζαγορά
(εφημ. ΘΕΣΣΑΛΙΑ-Διαδρομές 28-4-1013)

Σε προηγούμενη εγγραφή, (ΕΔΩ) είδαμε την πρώτη επίσκεψη του Ελευθερίου  Βενιζέλου σε Βόλο και Πήλιο. 

Η αθηναϊκή εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ της 10ης Απριλίου 1912 και στις δύο πρώτες σελίδες της, έχει εκτενή ανταπόκριση του ζαγοριανού φοιτητή τότε και μετέπειτα μεγάλου ιστορικού Γιάννη Κορδάτου. 

Αξίζει να τη δούμε, σε αντιγραφή (το κείμενο της εφημερίδας ήταν δυσανάγνωστο) αφού περιγράφει γλαφυρά πολλά στιγμιότυπα: 

ΖΑΓΟΡΑ 6 Ἀπριλίου. -Τοῦ ἀνταποκριτοῦ μας-

Ἀκούραστος, ἀτσαλένιος, νεάζων, σφριγηλός ὁ κύριος Πρόεδρος πρωΐ πρωΐ βγῆκε περίπατο ν’ ἀναπνεύση τόν ἀνοιξιάτικο ἀέρα γεμάτον ἀπό τήν εὐωδία τῶν λουλουδιῶν καί ν’ ἀκούση τό τραγούδι τῶν ἀηδονιῶν.Πῆγε μέ τήν κυρίαν Μαρήν Κασσαβέτη καί μέ τήν ἀκολουθίαν του στήν βυζαντινοῦ ρυθμοῦ ἐκκλησίαν τῆς «Μεταμορφώσεως», θαυμάζων τήν βλάστησιν τῶν ὀρμανιῶν καί τό γαλανό χρῶμα τῆς ἤρεμης θάλασσας τοῦ Χορευτοῦ.

Στό γύρισμα ἐδέχθη τάς ἀρχάς. Προπορεύεται εἰς τό ἰδιαίτερον σαλόνι τοῦ Πρωθυπουργοῦ ὁ εἰρηνοδίκης κ. Τριανταφύλλου, τριανταφυλλένιος καί γελαστός, τόν ἀκολουθεῖ ὁ Σχολάρχης κ. Κουραδέλος, σοβαρώτατος, κατόπιν μπαίνει μέσα πεταχτά πεταχτά ὁ δημοτικιστής καί ἑλληνικώτατος στήν καρδιά Ἀπόστ. Χατζηνικολάου δημοδιδάσκαλος, ἔπειτα κατά σειράν ὁ τελώνης Χορευτοῦ καί οἱ ἄλλοι δημοδιδάσκαλοι μετά τοῦ κλήρου τῆς Ζαγορᾶς ἐπικεφαλῆς ἔχοντες τήν μουρμουρίζουσαν σιλουέταν τοῦ Παπαλευτέρη. Ὁ Πρωθυπουργός κ. Βενιζέλος χαιρετᾶ καί συνομιλεῖ μέ κάθε ἕναν σχετικῶς μέ τήν ὑπηρεσίαν των.

 ΧΩΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΠΟΝΑ

Τό χθεσινό ἀπόγευμα εἶχαν ἔλθει καί πέντε-ἕξη χωρικοί ἀπό τά Φάρσαλα, ἦρθαν πεζή νά παραπονεθοῦν στόν προστάτην των, στόν πατέρα τῆς φτώχειας, στόν λατρευτόν του Ἑλληνικοῦ λαοῦ,  γιά τά βάσανα πού τραβοῦν ἀπό τούς τσιφλικάδες, ἦρθαν νά ποῦν τόν πόνο τους.

Τό βράδυ-βράδυ μέ ἕνα τρέξιμο ἐξαφνικό τοῦ καλομελετημένου ἀστυνόμου Ζαγορᾶς, ὅλοι ὅσοι  κάθουνταν μέσα στά καφενεῖα βγῆκαν ἔξω χειροκροτοῦντες τόν ἐρχόμενον μετά τῆς εὐγενικωτάτης κυρίας Κασσαβέτη πρωθυπουργόν εἰς τήν πλατείαν τήν δαφνοστολισμένην καί σημαιοστολισμένην.

Φτάνουν μπροστά στή Δημαρχία πότε ἔγινε ἀγνώριστη χάρις εἰς τόν δημογραμματέα Χρῆστον Σταμούλην. Ὁ βουλευτής κ. Κασσαβέτης διευθύνεται πρός τήν ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.

Ὁ κ. Βενιζέλος τόν ἀκολουθεῖ ἐνῶ τά χειροκροτήματα ἐξακολουθοῦν.

Μπαίνουν μέσα στήν ἐκκλησία, ὁ πρωθυπουργός κάνει τόν σταυρόν του, βγάζει μία πενταρίτσα ἀπό τήν τσέπη του κι ἀγοράζει ἕνα κεράκι τό ὁποῖο ἀνάφτει μέ εὐλάβειαν. Κατόπιν περιεργάζεται διάφορα μέρη τῆς ἐκκλησίας, ἰδίως τό βυζαντινόν τέμπλον της. Ἡ κυρία Κασσαβέτη προθυμοτάτη νά δώση πάσαν πληροφορίαν. Ζητεῖ νά ἴδη τήν ἱστορικήν καί πλουσίαν βιβλιοθήκη Ζαγορᾶς. Ὁ πρόεδρος τῆς Κοινότητος ὅμως ξέχασε νά τήν ξεσκονίση καί γι’ αὐτό ὑποδεικνύεται καταλλήλως ὅτι λείπει ὁ κλειδοῦχος τῆς βιβλιοθήκης.

Ο ΛΑΤΡΕΥΤΟΣ ΣΥΝΔΗΜΟΤΗΣ

Ὁ κόσμος περιμένει ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία. Μόλις βλέπει τόν Πρόεδρον ἐξερχόμενον ξεσπᾶ σέ χειροκροτήματα. Ἀνεξάντλητος ἐνθουσιασμός, λατρεία ἀνέκφραστη. Ὁ Πρωθυπουργός κάμνει ἕνα γύρο στήν μεγάλη «πλατεῖα», περνᾶ ἀπό μπροστά ἀπό τό ἀριστοκρατικό καφενεῖο  τοῦ Τσανάκα ὑπό βροχήν ἐπευφημιῶν. Κυττάζει τό καφενεῖον καί μέ ἕνα χαμόγελο συγκινήσεως διαβάζει χαμηλοφώνως τήν ταινία πού εἶνε ψηλά «Καλῶς ὅρισες λατρευτέ συνδημότα». «Λατρευτέ συνδημότα», ἐπαναλαμβάνει στρεφόμενος στόν κ. Κασσαβέτην. 

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΡΗΓΑ

Ξεκινοῦν για τό ἱστορικό σχολεῖον πού ἐσπούδασεν ὁ ψάλτης τῶν Ἑλληνικῶν ἰδανικῶν, ὁ πρωτομάρτυς Ρήγας. Στό δρόμο κυττάζει τά μεγάλα σπίτια καί ἐρωτᾶ ἄν κατοικοῦνται. Τί ὤμορφο σπίτι λέγει εἰν’ αὐτό δεικνύοντας τήν οἰκίαν τῆς κυρίας Φρόνιμου, μονάχα αὐλόπορταν δέν ἔχει καλήν, πολύ τουρκικήν. Παρακάτω θαυμάζει τό νεόκτιστο σπίτι τοῦ Παφίλη. Ὁ παρακολουθῶν βουλευτής Πατρών κ. Λουκᾶς Ροῦφος λέγει:  Τί καλά θά ἦταν ἄν τό Δημοτικό Συμβούλιό μου ἔδινε καί μένα ἕνα καλό οἰκόπεδο. Ὁ πρωθυπουργός ἀπαντᾶ: «Πολύ εὐχαρίστως. Νά πῶ στούς συνδημότας μου νά σού δώσουν».

Ὁ Μαρκαντωνάκης προσθέτει: «Νά σοῦ δωρήσουν οἰκόπεδο μέ τή συμφωνία νά κτίσης παλάτι καί νἄρχεσαι κάθε καλοκαίρι νά κάθεσαι ἐδῶ γιά νά παίρνουν καί οἱ συνδημόται τοῦ κ. Προέδρου παράδες».

Σέ λίγα λεπτά βρίσκονται στό ἱστορικό καί ξακουσμένο σχολεῖο τοῦ Ρήγα. Ὁ Πρωθυπουργός ἀποκαλύπτεται ἀπό σεβασμό πρός τόν ἱερόν χῶρον. Τοῦ φαίνεται σάν νά βλέπη φτερουγίζουσαν τήν ἱεράν σκιάν τοῦ Ρήγα, ἀκούει μυστικούς ψιθυρισμούς. Στέκεται ἐμπρός στήν πόρτα τοῦ σχολείου τήν κυττάζει καί μέ τήν γλυκιά φωνή τοῦ λέγει: «Καστανιά εἶνε καί οἱ καστανιές εἶνε γερά ξύλα. Εἶνε ἡ ἴδια πόρτα ἡ παληά,  ἡ πόρτα πού γνωρίζει τόν Πρωτομάρτυρα.

ΠΑΡΑΠΟΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

Σάν χωριάτης, χωρίς νά φοβᾶται μή λερωθῆ ἀπό τίς σκόνες καί τίς ἀράχνες,- μέσα στό σκοτάδι- ἀνεβαίνει στίς ἐρειπωμένες σκάλες. Ὁ κ. Κασσαβέτης τόν πηγαίνει στό δωμάτιο πού ἐχρησίμευε γιά αἴθουσα διδασκαλίας. Τοῦ δείχνει ψηλά στό ταβάνι τήν ξύλινη φουστανέλλα τοῦ Ρήγα. Ὁ Πρωθυπουργός μέ περιέργεια, κυττάζει, γυρίζει βλέπει τό κτίριο ἐρειπωμένο καί κουνεῖ τό κεφάλι τοῦ παραπονούμενος κατά τῆς Κοινότητος.

ΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Στό γύρισμα γίνεται μεγάλη συζήτηση γιά τό δασικό ζήτημα. Φωνάζουν ὅλοι καί ὁ κ. Κασσαβέτης ἀναγκάζεται νά φωνάξη τόν ἀγαπητόν μας Γιάννην Πολύμερον γιά νά ἀναπτύξη ἐκ μέρος τῶν ξυλεμπόρων τό σπουδαῖο ζήτημα. Ὁ Πρωθυπουργός μέ προσοχή ἀκούει  τόν κ. Πολύμερον καί ἀναγνωρίζει ὅτι ὁ νόμος εἶναι ἄστοργος – γιά νά μεταχειριστοῦμε τήν κατάλληλη φράσι τοῦ φίλου μας ἀστυνόμου.

Κάποτε ὅμως ξαφνίζεται. Εἶναι τά κορίτσια καί οἱ γυναῖκες τῆς γειτονιᾶς πού ρίχνουν λουλούδια. Οἱ ἀδελφές Ρίζου, διδασκάλισσες, ραίνουν τόν Πρωθυπουργόν μέ πέταλα τριανταφυλλιῶν. Ὁ Πρόεδρος συγκινεῖται, ἀποκαλύπτεται καί εὐχαριστεῖ ψιθυρίζων  «Πρώτη φορά βλέπω τέτοια ἁγνά αἰσθήματα».

ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ

Σήμερα τό πρωί θέλησε νά ἐπισκεφθῆ τήν μαγευτικήν τοποθεσίαν τοῦ «Καλοκαιρινοῦ». Ἀνυπόμονος θέλει νά θαυμάση τίς ἀφάνταστες καλλονές τῆς Ζαγορᾶς.  Καβαλικεύουν καί περνοῦν τήν πανεύμορφον Βίγλαν. Ἐμπρός του ξαπλώνεται μεγαλεῖο εὐμορφιᾶς, ἡ θάλασσα ἀπό κάτω μουρμουρίζει ἁρμονικά καί τά ἀηδόνια σκορπισμένα μέσα στήν καταπράσινη βλάστηση τραγουδοῦν ἕνα γλυκύτατο τραγούδι, τό τραγούδι τῆς ἀνοίξεως. Θαρρεῖ κανείς πώς νιώθουν τόν ἐρχομό τοῦ λαοπρόβλητου Πρωθυπουργοῦ.

Στόν «Καλοκαιρινό» στά Τέμπη τῆς Ζαγορᾶς, μένει ἔκθαμβος «Τέτοια φυσική καλλονή δέν εἶδα πουθενά, τέτοιο μεγαλεῖο φύσεως ἀνθοστολισμένης καί ὁλοπράσινης πρώτη φορά βλέπω στή ζωή μου. Οὔτε Ἐλβετία οὔτε κανένα ἄλλο εὐρωπαϊκό τοπεῖο μπορεῖ νά παραβληθῆ μέ τό μέρος αὐτό».

ΤΟ ΠΗΛΙΟΝ ΕΥΡΕ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΗΝ ΤΟΥ

Ἡ φαυλοκρατία ἔχει τόσον πολύ καταγοητευμένον τόν κόσμον ὥστε ὅλο ἀναφορές καί παράπονα εἶναι γεμάτες. Ἴδια διά τό πολυθρύλλητο καί ἐνδιαφέρον δασικόν ζήτημα, γίνεται μεγάλη συζήτησις.  Ὁ Πρωθυπουργός πῆγε μόνος στά ὀρμάνια καί ἀντελήφθη μοναχός του τό ζήτημα καί τάς ἀναγκας τοῦ τόπου. Τό ὡς τώρα περιφρονημένο Πήλιον εὗρε τόν προστάτην του. Στήν πανύψηλη κορυφή τοῦ Πηλίου ἐγλυκοχάραξεν ἡ ἀναγέννησις.

Ἀπό τώρα ἄρχισε νά χρυσώνη τόν Πηλιορειτικόν ὁρίζοντα τό γλυκό φῶς τῆς νέας ζωῆς.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΔΑΤΟΣ

Ποταμός Καλοκαιρινός
(από τη συλλογή του Αντώνη Ζ. - ΗΜΣΠΤΧ)

Ελληνομουσείο Ρήγα (έργο Ν. Φερεκείδη)

*Καλοκαιρινός: ποτάμι-χείμαρρος μεταξύ Ζαγοράς Πουρίου, που στις δυνατές μπόρες κατεβαίνει ορμητικός, έτσι που αρκετές φορές έχει παρασύρει το γεφύρι και έχουν προξενηθεί μεγάλες ζημιές. Στα δυτικά του γεφυριού, σχηματίζεται τους χειμερινούς μήνες θεαματικός καταρράχτης, ο μεγαλύτερος στο Πήλιο.