Επίσκοπος Δαβίδ Μολοχάδης

Ο επίσκοπος Δαβίδ Μολοχάδης ήταν ένας από τους πηλιορείτες ιερωμένους δασκάλους και λόγιους, αλλά και πνευματικός ηγέτης που έζησε το 19^ο αιώνα.

Γεννήθηκε στο Νεοχώρι του Πηλίου στις 11 Σεπτεμβρίου 1805, «εξ ευσεβών χριστιανών γονέων» όπως λέει ο ίδιος.  Γονείς του ήταν ο Πανταζής και η Ελένη Μολόχα. Είχε δύο (;) αδέλφια, τον Γεώργιο και το Δημήτριο.

Μένοντας  ορφανός από πατέρα στην ηλικία των έξι χρόνων, (λέγεται ότι τον πατέρα του –που ήταν ναυτικός- τον θανάτωσαν άγρια οι Τούρκοι στο χωριό, μαζί ίσως και τον τρίτο αδελφό του), διαπαιδαγωγήθηκε θρησκευτικά από τη μητέρα του, που τον προόριζε από τη μικρή του ακόμη ηλικία για το ιερατικό στάδιο. Έτσι πέρασε λίγα χρόνια στο γειτονικό μοναστηράκι του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου. Δεν είναι εξακριβωμένο σε ποιο ακριβώς πήγε, γιατί γύρω από το χωριό του υπήρχαν τουλάχιστον  τρία μονύδρια αφιερωμένα στον Πρόδρομο  (Νεοχώρι, Συκή, Ζερβόχια).

Ο Μητροπολίτης Δημητριάδος  Αθανάσιος ( γνωστός ως  Κύπριος που παρέμεινε στην περιοχή από το 1794 ως το 1822) παρακολουθώντας  το  μικρό Αδαμάντιο (έτσι ήταν το βαφτιστικό του όνομα) που τον είχαν οδηγήσει σ’ αυτόν και καταλαβαίνοντας  τα σπάνια προτερήματά του, τον χειροτόνησε -12χρονο ακόμα- αναγνώστη(=κατώτατος «βαθμός» ιεροσύνης)  και κατόπιν διάκονο. Τότε μετά την κουρά του σε μοναχό, πήρε και το όνομα Δαυίδ.
Ο Μηλιώτης καθηγητής Ρήγας Καμηλάρις στο βιβλίο του «ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑ Βιογραφίαι-Λόγοι-Επιστολαί κλπ» στη σελ. 58, αναφέρει το Δαβίδ Μολοχάδη σαν μαθητή του επίσης Μηλιώτη δασκάλου του Γένους, Γρηγορίου Κωνσταντά.

Στη σχολή της Μακρινίτσας που φοιτούσε τον βρήκε η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης, όπου και πήρε για λίγο μέρος και σώθηκε από θαύμα στη σφαγή της Μακρινίτσας  (ΕΔΩ) από το Δράμαλη το Μάη του 1821.  Μετά για  να σωθεί, διεκπεραιώθηκε μαζί με το Δεσπότη (που τον έπαψαν οι Τούρκοι ως συνεργάτη των επαναστατών) και άλλους Πηλιορείτες στη Σκόπελο.

Μετά από πολλές περιπέτειες και επειδή οι Β. Σποράδες αποκλείστηκαν από τον οθωμανικό στόλο, αναγκάστηκε να γυρίσει το χωριό του. Εκεί «εις τον εξανδραποδισμόν του Νεοχωρίου» όπως λέει και ο Ρήγας Καμηλάρις, είδε τον τραγικό θάνατο των συγγενών του με την αναγνώριση των κεφαλιών τους κατά την περιφορά από τις  μαινόμενες τουρκικές ορδές. Αμέσως έφυγε και κατόρθωσε να φτάσει στην Τήνο.

Στο νησί εξακολούθησε τα μαθήματά του στη Σχολή της Ευαγγελίστριας και μετά την αποκατάσταση της ανωμαλίας και τον ερχομό του βασιλιά Όθωνα στην Ελλάδα, πήρε το δίπλωμα του Γραμματοδιδασκάλου από την Εξεταστική Επιτροπή που συστάθηκε τότε στην Αίγινα.

Διορίστηκε ακολούθως σε δημόσια θέση ως Γραμματοδιδάσκαλος διδάσκοντας σε Σύρο, Άνδρο (σχολή Αγ.Τριάδος-Κόρθιο) κλπ. 
Η επιθυμία του όμως ήταν να διευρύνει τις σπουδές του και να φτάσει στα ύπατα εκκλησιαστικά αξιώματα γι’ αυτό και παρατήθηκε αυτής της θέσης. 
Το 1835 είχε πάει στην Άνδρο, όπου και παρακολούθησε τα δημόσια μαθήματα του μεγάλου Θεόφιλου Καΐρη. Τρία χρόνια έμεινε στη Σχολή της Άνδρου και μετά  πήγε στην Αθήνα για να γίνει ακροατής των μαθημάτων του τότε νεοϊδρυόμενου Πανεπιστημίου.

Ένας από τους καλύτερους μαθητές ήταν ο Αδαμάντιος Μολοχάδης, ο οποίος όχι μόνο αντέγραψε τα βιβλία του δασκάλου του Θεοφ. Καΐρη, που πολύ αγαπούσε και σεβόταν, αλλά και τα υπομνημάτισε με υποδειγματικό τρόπο, κάνοντάς τα περισσότερο κατανοητά και με ευρύτητα πνεύματος αναγνώσιμα. Και βέβαια τα αντέγραψε για δική του χρήση τα ογκώδη αυτά πονήματα του δασκάλου του!

Τα βιβλία ήταν:  «Στοιχειώδης Φυσική», «Μηχανικόν μέρος της Φυσικής», «Γνωστική Φιλοσοφία -Φιλολογία» και «Ποσοτική». Τα τέσσερα αυτά βιβλία που δωρίθηκαν στα 1881 από τον Επίσκοπο, υπάρχουν(;) και σήμερα δερματόδετα στη βιβλιοθήκη του 1^ου Λυκείου Βόλου.

Τότε ήταν που κλήθηκε από την Κοινότητα των Κυδωνιών της Μικράς Ασίας να εργαστεί σαν δάσκαλος. Πήγε με πολλή χαρά δεχόμενος τη θέση αυτή, επειδή η σχολή των Κυδωνιών ήταν φημισμένη και πριν την Επανάσταση.

Νέες όμως περιπέτειες ανέμεναν τον νεαρό ιεροδιάκονο Δαβίδ. Το 1839 το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είχε διαφορετική γνώμη. Με συνοδική απόφαση απαγόρευσε να διορίζονται δάσκαλοι οι μαθητές του Θεόφιλου Καΐρη!

Ο Δαβίδ αναγκάζεται να μεταβεί στην Κων-πολη και να διαμαρτυρηθεί για την αδικία αυτή. Δεν κατόρθωσε όμως να πείσει τον Πατριάρχη Γρηγόριο και το συνοδικό Μητροπολίτη Εφέσου Άνθιμο πως δεν ήταν οπαδός των δογμάτων του Καΐρη. Μάλιστα ο τελευταίος κατόρθωσε να πείσει τον Πατριάρχη που έστειλε έγγραφο προς την Κοινότητα Κυδωνιών «δι' ού διετάσσοντο οι προύχοντες ίνα αποπέμψωσι» τον ιεροδιάκονο Δαβίδ, γιατί αυτός είχε ασπαστεί τις δοξασίες τον Καΐρη.

Ας δούμε τι λέει γι’ αυτόν και ο Εμμανουὴλ Ροΐδης στην «Ιστορία ενός σκύλου»  

[…] Ἡμέραν ἐν τούτοις τινὰ ὁ διδάσκαλος τῆς Κατηχήσεως, ὁ τότε ἁπλοῦς ἱερεὺς καὶ ἔπειτα ἐπίσκοπος Χαλκίδος (!) ἀοίδιμος Δαβὶδ Μολοχάδης, μὴ γνωρίζων τὸν εἰσερχόμενον ἤγειρε τὴν ράβδον του νὰ τὸν ἀποδιώξη. Ἀλλὰ πρὶν ἡ ράβδος καταπέση, συνηντήθησαν τοῦ καλοῦ ἱερέως καὶ τοῦ καλοῦ σκύλου οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἀποτέλεσμα τῆς συναντήσεως ἐκείνης ἦσαν ἡ ἀπόθεσις τῆς ράβδου καὶ ἡ προσθήκη πενταλέπτου εἰς τὸν ἔρανον τῶν μαθητών […] 

Η διδασκαλία του και η πίστη του στην ορθόδοξη θρησκεία, βοήθησαν στην άρση των υπονοιών πως είχε ασπαστεί τις απόψεις του Καΐρη. Έτσι το Ιούνιο του 1855 50χρονος πια κι ενώ βρισκόταν στα χωριά της Νάξου για το κήρυγμα,  έγινε Επίσκοπος Φωκίδος και Σαλώνων, εν αγνοία  του, μετά από πρόταση της Συνόδου και την έγκριση του βασιλιά.

Έμεινε στην Άμφισσα για  32 χρόνια βοηθώντας  με αυταπάρνηση και χριστιανική αγαθότητα το ποίμνιό του. Υπήρξε στη ζωή του λιτότατος, αγαθός, προσηνής, εγκρατής, φιλόστοργος, μετριόφρονας.  

Ήταν πολλά χρόνια συνοδικός Επίσκοπος, επίσης βοηθώντας όχι μόνον την Εκκλησία, αλλά και την Πολιτεία. Εξυπηρέτησε κάποια θεσσαλικά ζητήματα και πρωτοστάτησε στην βελτίωση της θέσης των κληρικών. 

Στάλθηκε από την Κυβέρνηση  στην Κων-πολη και στην Αλεξάνδρεια κατά την εποχή  του Βουλγαρικού σχίσματος (1867-1872) για να διαχειρισθεί το ακανθώδες τότε ζήτημα που θορύβησε  το Έθνος και  την Εκκλησία. Αυτό το κατόρθωσε με τη σύνεσή του, τη μεγάλη του μόρφωση και τη σπανία διπλωματικότητά του. Ο υπουργός των Εκκλησιαστικών Δημήτριος Σαράβας της κυβέρνησης Θρασύβουλου  Ζαΐμη, είπε για το δεσπότη Δαβίδ: «Υπό το καλογερικόν ράσον του εκρύπτετο έξοχος διπλωμάτης»!

Η Πολιτεία μετά από χρόνια αναγνώρισε τις αρετές του Ιεράρχη, τη μεγάλη του προσφορά στην Εκκλησία και την περιοχή του και  τον τίμησε με το Αριστείο του Αγώνα (ΦΕΚ 20/3-6-1834) και το Παράσημο των ανωτέρων Ταξιαρχών.

Την πολύτιμη βιβλιοθήκη του αποτελούμενη  από 1000 περί που τόμους, δώρισε  στο Γυμνάσιο Βόλου «ίνα έξ αυτής αντλώσί διδάγματα οι νέοι του Βόλου». 
Για τη δωρεά αυτή γράφει και ο Ζωσιμάς στον ΠΡΟΜΗΘΕΑ του (στηλιτεύοντας την αντίδραση του Ρήγα Καμηλάρι):

Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του έμενε αφού ήταν άρρωστος, στην Αθήνα.

Εφημερίδα ΑΙΩΝ 18-2-1887

Ο Δαβίδ Μολοχάδης απεβίωσε την 17η Φεβρουαρίου 1887 στην ήλικία των 82 ετών στην Άμφισσα. Είχε μάλιστα προβλέψει στη διαθήκη του, όπως η κηδεία του γίνει κατά τρόπο «όσον το δυνατόν ευτελή! »

Οι Ρουμελιώτες τον τίμησαν στήνοντας την προτομή του, αλλά και ονομάζοντας μία οδό της Άμφισσας σε ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΑΥΙΔ. 

Το ίδιο έκαναν και στο πηλιορείτικο Νεοχώρι, τη γενέτειρά του.

Την  περιουσία του όρισε με διαθήκη, να δοθεί σε κληροδοτήματα, μεταξύ των άλλων και τα εξής ποσά:

«1. Εις τον εν τη πατρίδι μου Νεοχωρίω της Θετταλομαγνησίας  ενοριακόν  ναόν του Αγίου Δημητρίου, όπου έλαβα το Άγιον Βάπτισμα, να δοθώσι δραχμαί 200.

2. Εις το εν Τήνω ιερόν κατάστημα του ιερού ναού της Ευαγγελιστρίας, πρωταίτιον της διανοητικής μου αναπτύξεως, ωσαύτως δραχμαί 200.

3. Εις το εν Αθήναις Πτωχοκομείον δραχμαί 100.

4. Εις το ταμείον της προς σχηματισμόν Εθνικού Στόλου κεντρικής επιτροπής δραχμαί 100. 5. Εις τον εν Αθήναις υπέρ της διαδόσεως των ελληνικών γραμμάτων σύλλογον δραχμαί 100.

6. Εις τον εν Αθήναις φιλολογικόν σύλλογον «Παρνασσός» δραχμαί 100.

7. Τα εν τη βιβλιοθήκη μου βιβλία, ανερχόμενα εις τόμους εκατόν πεντήκοντα περίπου και μάλιστα τα φέροντα όπισθεν ως υπογραφήν τα αρχικά του ονόματός μου στοιχεία Φ.Δ. (Φωκίδος Δαυίδ) αφιερώ εις το εν τη πατρίδι μου Νεοχωρίω του Δήμου Αφετών ελληνικόν σχολείον».

ΠΗΓΕΣ:

-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΣΚΟΚΟΥ, Τόμος 3, 1888.

-ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, Θεσσαλικόν  Ηρώον, σελ.202-204, Αθήναι 1934

-ΤΟ ΝΕΟΧΩΡΙ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ, Γεώργιος Ζαχαρίου, Βόλος 1990.

-ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
-ΠΡΑΞΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ κλπ, Κων-πολη, 1840
-Περιοδικό ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ, τχ 69, 2008, Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία.