Χορευτό και χορεύτρα!

Είμαστε στο τέλος Ιουνίου και το Καλοκαίρι(;) καλά κρατεί. Μαζί (με τα δύσκολα στη χώρα) και τα πανηγύρια του στα χωριά μας. 
Ας πάμε λοιπόν, ως το ...Χορευτό, αλλά και ως τις ...χορεύτρες  ! 

Χορευτό: (& Χορευτός =παραθαλάσσιος οικισμός, επίνειο της Ζαγοράς)

Ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος διηγούμενος την τρομερή εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας το 480 πΧ, λέει πως ο εχθρικός στόλος κατέβαινε παραπλέοντας τις ακτές προς τα νότια και «από Κασθαναίας έως Σηπιάδος» έπαθε πανωλεθρία από μια μεγάλη τρικυμία που κράτησε τρεις ημέρες.

Πολλοί ναυαγοί κατόρθωσαν να βγουν στην ξηρά μόνο όπου είχε αμμουδερή παραλία, αφού όσα καράβια (ήταν 400) χτύπησαν στα βράχια βούλιαξαν αύτανδρα.

Επειδή όμως από την αρχαία Κασθαναία(=Κεραμίδι Πηλίου) ως τον Κισσό δεν υπάρχει άλλη αμμώδης παραλία εκτός της Παλιάς Μιτζέλας (=αρχαίοι Ιπνοί), του Χορευτού και της Νταμούχαρης, συμπεραίνεται πως η παραλία που βγήκαν οι ναυαγοί Πέρσες μάλλον ήταν η αρχαία μαγνητική πόλη Μύραι (=Παλιόκαστρο Ζαγοράς).

Οι Έλληνες είχαν επιστρατεύσει για την άμυνα όλους τους νέους της περιοχής και η προστασία των γυναικόπαιδων ανατέθηκε στους γεροντότερους άντρες του κάθε χωριού. Στις αρχαίες Μύρες όταν αντιλήφτηκαν τον κίνδυνο που διέτρεχαν οι κάτοικοι από το πλήθος των εχθρών ναυαγών, αποφάσισαν να τους κτυπήσουν με όλα τα μέσα που διέθεταν (ξύλα, ρόπαλα, πέτρες). Οι ναυαγοί δέχτηκαν απρόσμενη επίθεση από τους γέροντες και σκοτώθηκαν μέχρις ενός!

Την εξέλιξη αυτής της αντίστασης ούτε οι ίδιοι οι «γέροι» ανέμεναν! Για να γιορτάσουν το γεγονός, αμέσως μαζεύτηκαν στο διπλανό πλάτωμα και χόρευαν μέχρι το βράδυ. Η θέση αυτή που γιορτάστηκαν τα επινίκια ονομάστηκε Χορευτό σε ανάμνηση της μέρας εκείνης. Είναι το γνωστό μας επίνειο της Ζαγοράς το όμορφο Χορευτό!  Επίσης η περήφανη αυτή νίκη των ηλικιωμένων κατοίκων ονομάστηκε «Γερόντων νίκος».  Έτσι έγινε γνωστή και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Από τότε για πολλά χρόνια αποκαλούνταν με το όνομα «Γερωνίκος»  (<γέρων+νίκος -γερωνίκος-γερονίκοι) οι κάτοικοι του Βόλου και της περιοχής από τους άλλους Έλληνες! (¹)

Για το όνομα του Χορευτού υπάρχει και η εκδοχή πως αυτό προέρχεται από το πλάτωμα που χρησιμοποιούσαν για το χορό τους οι Ζαγοριανοί ναυτικοί όταν επέστρεφαν στο χωριό από τα μακρινά ταξίδια τους (χορός >Χορευτό).

Ο Απόστ. Κωνσταντινίδης (Πήλιος Ζάγρας) γράφοντας για τα μοναστήρια, τις εκκλησίες και τα ξωκλήσια της Ζαγοράς αναφέρεται και στο εκκλησάκι του Αϊ-Νικόλα Χορευτού:

Το ίδιο λέει και ο Κ. Λιάπης που γράφει για τα πανηγύρια στο Πήλιο:

Επίσης, λόγω του δυσπρόσιτου της ακρογιαλιάς και της αδυναμίας ελλιμενισμού των «ζαγοριανών καραβιών» κατά τις μέρες της τρικυμίας, υπάρχει και μια άλλη εκδοχή (ευφημισμός) για την ονομασία: Τα καράβια «χορεύουν» άθελά τους από τη θαλασσοταραχή ευρισκόμενα αρόδο, χωρίς να μπορούν να ποδίσουν!  

Χορεύτρα:

Η «χορεύτρα» (=χοροστάσι) είναι ο τόπος που τον λέμε στο Πήλιο «παζάρ΄» ή πλατεία.

Λήμμα ΠΗΛΙΟΝ σελ. 430-432

Εκεί στο χώρο αυτό, δίπλα από την εκκλησία, γινόταν και γίνεται κάθε χρόνο -συνήθως το καλοκαίρι- το λαϊκό πανηγύρι. (ΕΔΩ) 

Με τη συνοδεία «νταουλιών» στηνόταν ο γενικός (κυκλικός) χορός, που άρχιζε μετά το μεσημέρι της γιορτής και κρατούσε ως το βράδυ. 

Χορεύτρες υπήρχαν και στον περίβολο κάποιων ξωκλησιών, που κι εκεί στο πανηγύρι του εορταζόμενου αγίου, στηνόταν χορός μετά από τη λειτουργία και το φαγητό που μοιράζονταν οι πανηγυριστές (κουρμπάνι). Οι ντόπιοι οργανοπαίκτες έπαιζαν σκοπούς και τραγουδούσαν. Οι άνθρωποι χόρευαν τιμώντας τον άγιο «εν χορδαίς και οργάνοις» και «εν τυμπάνω και χορώ» υποβοηθούμενοι όπως λέει και ο Κ. Λιάπης, από τα πηλιορείτικα «κρασοράκια» ! 

Και ο Γιαν. Κορδάτος δεν ήταν δυνατόν να μην αναφερθεί στα πηλιορείτικα «πανγκύρια» και τη  «χορεύτρα» τους:

Συμπέρασμα: Το κοινό μεταξύ Χορευτού και χορεύτρας είναι σίγουρα...ο χορός !

Έχουμε επίσης με το ίδιο όνομα:

α) την τοποθεσία «Χορεύτρα» (Δέλτα) στο κεντρικό Πήλιο όπου συναντιούνται οι αυτοκινητόδρομοι από τις Μηλιές, το Νεοχώρι και το Καλαμάκι (Πρόπαν).

(Αντιγραφή από το ΚΠΕ Μακρινίτσας)

β) την κρήνη «Χορεύτρα» στην Κουκουράβα της Μακρινίτσας, όπου δίπλα της παλιά γίνονταν χοροί.

Να θυμηθούμε τέλος, τις πηλιορείτικες παροιμίες και τις φράσεις τις σχετικές με το «χουρό»:

-Αγαπούσι(ε) η Μάρου του χουρό, πήρι(ε) άντρα ζουρνατζή. (Έγινε το ταίριασμα)

-Άμα μπεις στου χουρό θα χουρέψεις. ( Θα αναγκαστείς να κάνεις υποχρεωτικά πράξεις)

-Αυτός είν’ ι χαβάς κι άμα θέλ’ς χουρεύ’ς! (Ακολουθείς αναντίρρητα, αναγκαστικά, υποχρεωτικά)  

-Διάουλους θα σι χουρέψ’. (Θα δυσκολευτείς)

-Θα χουρέψ’ τουν Ησαΐα! (Θα παντρευτεί)

-Κατά τουν κιρό κι του χουρό. ( Βαδίζεις, ενεργείς αναλόγως την περίσταση)

-Λείπ’ ι γάτους, χουρεύ’νι(ε) τα πουντίκια. ( Όταν κάποιος συμπεριφέρεται ανεξέλεγκτα ή παραμελεί τα καθήκοντά του λόγω έλλειψης ελέγχου)

-Μαναχός χόριψι(ε) κι όσου θέλ’ς πήδα! ( Όταν είσαι ανεξάρτητος κάνεις ό,τι θες)

-Μπήκι(ε)ς στου χουρό; Θα χουρέψι(ε)ς!  (Όταν υπάρχει συμμετοχή σε κάποια υπόθεση, χωρίς δυνατότητα απεμπλοκής)

-Νηστ’κό αρκούδ’, δε χουρεύει. ( Όποιος πεινά δεν μπορεί να δουλέψει)

-Όπους σι βαράν’, χουρεύεις. (Ακολουθείς αναγκαστικά-υποχρεωτικά χωρίς αντίδραση)

-Όπχιους είν’ όξου απ’ του χουρό, πουλλά τραγούδια λέει. (Όταν κάποιος δεν ανέλαβε ευθύνες, εύκολα μπορεί να κάνει κριτική)

-Του ‘παν πως καλά χουρεύ’, κάθιτι κι συγκαθάει. (Πιστεύει άκριτα στα λόγια των άλλων)

-Τουν χόριψι(ε) στου ταψί. (Τον έκανε ό,τι ήθελε, του φέρθηκε βασανιστικά)

-Τρεις λαλούν κι δυο χουρεύνι(ε) (Όταν υπάρχει πλήρης ασυνεννοησία)

-Χουρεύ’ς  γειτόν’σσα; Στα νύχια στέκουμι! ( Όταν κάποιος/α βρίσκεται σε ετοιμότητα ή έχει μεγάλη επιθυμία και προσμονή για κάτι). 

 (¹) Τα παραπάνω έγραψε τότε- με κάθε επιφύλαξη- ο Ζαγοριανός λόγιος  Απόστολος Κωνσταντινίδης στο «ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 1927», σελ. 200. 
Επίσης το ίδιο θέμα υπάρχει στο 10σέλιδο άρθρο-ιστορικό σημείωμά του στο Ημερολόγιο του «Φάρου της Ανατολής», Κάιρο 1925 (Ανάτυπο), με τίτλο «ΠΟΘΕΝ Η ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΓΕΡΩΝΙΚΟΣ».