Τ’ Αγίου Μοδέστ’

Ο "Άγιος Μώδεστος" σε φορητή εικόνα
από πηλιορείτικη εκκλησία. Έργο του Παγώνη. 

Η πίσω πλευρά της εικόνας με την υπογραφή
του λαϊκού  ζωγράφου-αγιογράφου.

Σήμερα ή μεθαύριο είναι «τ’ Αγίου Μοδέστ’» που λέ(γα)νε στο Πήλιο. Δηλαδή γιορτάζει ο άγιος Μόδεστος, που παλιά τον γιόρταζαν όλοι οι Πηλιορείτες χωρικοί κι όχι μόνον. 

Και βέβαια υπάρχουν δύο Άγιοι Μόδεστοι, επίσκοποι Ιεροσολύμων. Γιορτάζει ο πρώτος στις 16 Δεκεμβρίου και ο δεύτερος δύο μέρες μετά στις 18. Και οι δύο άγιοι είναι προστάτες των ζώων, γιατί το θαύμα του πρώτου και το μαρτύριο του δευτέρου σχετίζονται με τα ζώα.

Έτσι έγινε ο άγιος Μόδεστος, ο προστάτης των ζώων και ειδικά των «αροτριώντων κτηνών»(=που οργώνουν) και των υποζυγίων . Οι χωρικοί πίστευαν πως επειδή ο άγιος τους βοηθά προστατεύοντας τα άκρως αναγκαία ζώα τους, γι’ αυτό τη μέρα της γιορτής του, δεν εργάζονταν.

Το πρωί εκκλησιάζονταν, «σήκωναν ύψωμα», έπιναν αγιασμό και έπαιρναν επίσης στο σπίτι τους. 

Στις εκκλησίες διαβάζονταν κατά τον αγιασμό, η γνωστή «Ευχή εις κτήνη» του Αγίου Μοδέστου: 

«Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος, ὁ πᾶσαν τὴν νοητὴν κτίσιν ἐν σοφίᾳ δημιουργήσας, ὁ διὰ τῆς παναγάθου προνοίας Σου κυβερνῶν καὶ κηδόμενος πάντων, ὁ ἀνοίγων τῆν χεῖρα, καὶ ἐμπιπλῶν πᾶν ζῶον εὐδοκίας, ὁ ζωῆς και θανάτου ἔχων τὴν ἐξουσίαν, ὁ δι’ ἐμοῦ τοῦ δούλου Σου Μοδέστου τὸν ὄφιν θανατώσας, τὸν τὴν πηγὴν τοῦ ὕδατος τῷ ἑαυτῷ ἰῷ διαφθείραντι, τὰ δὲ ἐξ αὐτῆς πιόντα ζῷα νεκρωθέντα, τῇ ζωηφόρῳ και πανασθενεῖ Σου δυνάμει ἀναστήσας. Δέομαί Σου, ἐπάκουσόν μου καὶ ἀπέλασον πᾶσαν θανατηφόρον ἀῤῥωστίαν καὶ βλάβην ἐκ τῶν βοῶν, ἵππων, ἡμιόνων, ὄνων, προβάτων, αἰγῶν, μελισσῶν καὶ λοιπῶν ζώων, τῶν δούλων Σου [...]. Καὶ δὸς Κύριε πᾶσι τοῖς τὴν ἐμὴν μνήμην τελοῦσιν, εἰρήνην σταθεράν, ἀφθονία καρπῶν, σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου, πληθυσμὸν ζώων, καὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ σωτηρίαν ψυχῶν. Ναὶ Κύριε, οἴκτειρον τὰ ζῷα τὰ πάσχοντα, τῇ δρεπάνῃ τοῦ θανάτου θεριζόμενα. Σὺ γὰρ εἶ εὔσπλαγχνε, ὁ καὶ τῶν ἐκ κιβωτῷ ζώων μνησθείς, ὑπὸ τῆς οἰκείας χρηστότητος νικώμενος, ἵνα διὰ τῆς εὐεξίας καὶ τοῦ πληθυσμοῦ τῶν ζώων, καλλιεργεῖται μὲν ἡ γῆ, αὐξάνωσι δὲ οἱ καρποί, καὶ ἀφθόνως οἱ δοῦλοί Σου οἱ ἐπικεκλημένοι τὸ σὸν ὄνομα, ἀπολαμβάνωσι τῶν ἰδίων γεωργίων, καὶ περισσεύωσιν εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν, καὶ δοξάζωσί Σε τὸν χορηγὸν παντὸς ἀγαθοῦ.[…] Ἀμήν».

Προσέφεραν στα ζωντανά τους άρτους διαβασμένους και τα ράντιζαν με τον αγιασμό. Επίσης αγιασμό έριχναν και στους στάβλους τους!

Στο Πήλιο υπήρχε η ιστορία «τ’ Αγίου Μοδέστ’» που την ήξεραν και τη λέγανε όλοι, για το πώς δηλαδή έγινε ο Άγιος Μόδεστος προστάτης των ζώων και των κτηνών.

Λέγανε, λοιπόν:
«Κάπουτι(ε)ς ι Θιος απουφάσ’σι(ε) να ρουέψ’(=μοιράσει) τ’ς γιουρτές στ’ς αμέτρητοιν αγίοι τ’. Κάθ’σι(ε)  μι(ε)  του γραμματικό τ’, τουν Άγιου Πέτρου, σ’ ένα τραπέζ’ κι οι αγίοι μπαίνανι(ε)  μι(έ)σα μι(ε)  τ’ν αράδα.

Ι Θιός έδουνι(ε)  στουν καθέναν τ’ μια γιουρτή, σύμφουνα μι(ε)  τ’ς άγι(ε)ς πράξεις τ’, αλλά κι μι(ε)  τ’ όνουμα τ’ καθενού. Στουν Άγιου Τρυφώνη άφ’κι(ε)  τ’ν προυστασία τουν «τρυφι(ε)ρών» (=λαχανικών), στουν Άγιου Φανούρ’ να «φανερών’» τα χαμένα(=απωλεσθέντα), στουν Άγιου Λευτέρ’ να «λι(ε)υτερών’» χουρίς προυβλήματα τ’ς γκαστρουμένι(ε)ς...

Σα μπίτσι(ε) η δ’λειά τ’ς μοιρασιάς κι ι Θιός πήγε να φηύγ’, ι άγιους Μόδεστους αργουπουρημένους, μπήκι(ε)   αναμμένους κι δρουμώντας στου γραφείου.

Τότι(ε) ι Θιός τουν ρώτησι(ε)   ποιος ήτανι(ε)   κι γιατί άργησι(ε) . Ι  άγιους Μόδεστους τ’ είπι(ε)   του όνομά τ’, μουλόγ’σι(ε)   πως είχι(ε)   κάπχοιες δ’λειές να σ’μμάσει κι γι’ τούτου κι άργησι(ε).

Ι Πανάγαθους τ’ απάντησι(ε) πως έχ’ μπιτίσ’ (=τελειώσει) του ρόιμα(=ρόγα, μοιρασιά)  κι πως δεν υπάρχ’ άλλ’ γιουρτή γι’ αυτόνι(ε).

Απόσουσωσι(ε) τ’ν κουβέντα τ’, λέουντας πως έφκιασι(ε) μι(ε)   τουν Άγιου Πέτρου κι τ’ν γιουρτή τουν Αγίουν Πάντουν, μπας κι ξέχασι(ε) κάποιανι ή κάποιονι(ε)  !  

Ι  άγιους Μόδεστους, σκασμένους κι μετανιουμένους για τ’ν αμουκαϊτχιά(=αμέλεια) τ’, πήρι(ε) τουν αποθαρρό(=απογοήτευση) τ’. Κοίταξι(ε) το Θιό παρακαλεστ’κά μι(ε) τα κλαμένα μάτχια τ’. Αυτός τουν συμπόνι(ε)σι(ε), τουν λ’πήθ’κι(ε) κι αρχίνσι(ε) μι(ε) του γραμματ’κό τ’ να ψάχει τα χαρτιά τ’ μπας κι βρει κάτ’ να τ’ δώκει.

Τότι(ε) τ’ ανακοίνουσι(ε)  πως βρήκανι(ε)  τι(ε)λικά μια γιουρτή. Τ’ τ’ν έδουκι(ε), ουρίζοντάς τ’ να έχ’ στην προυστασία τ’ τα ζουντανά, τα πράματα  κι τα κτήν’ τ’ ντουνιά.

Ι  άγιους Μόδεστους κάνουντάς τ’ «μετάνοια» τουν ηυχαρίστ’σι(ε) κι αμόλ’σι(ε) χαρούμινους για ν’ ανταμώσ’  τ’ς αλλ’νούς τ’ς άγιους στουν Παράδεισου, κουντά στα ζουντανά τ’!

Απού τότι(ε)ς οι ανθρώπ’ κι τα πράματα τ’ς, σ’ ούλη τ’ν Ελλάδα κι στου Πήλιου γιορτάζ’νι(ε) «τ’ Αγίου Μοδέστ’» !!! 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Επίσης υπάρχει και το πηλιορείτικο ευτράπελο:

Σαν σήμερα, όταν θέλανε να πειράξουν κάποιον, του ευχότανε:

-«Χρόνια σ’ Πουλλά»!

Ο άνθρωπος που δεχότανε την ευχή απορούσε και ρωτούσε:

-«Γιουρτάζου σήμι(ε)ρα κι τ’ αστόησα(=λησμόνησα);»

Η απάντηση τότε ήταν:

-«Αφού σήμι(ε)ρα γιορτάζ’νι(ε) τα γουμάρια!»

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Στον οικισμό Μελισσιάτικα Βόλου, ο Άγιος Μόδεστος είναι ο προστάτης τους. (Ο οικισμός και πρώην Κοινότητα, είναι τα παλιά Μαλισσιάτικα Καλύβια, ελαιώνες, που ανήκαν στη Μακρινίτσα και κατέβαιναν μένοντας εκεί στα «καλύβια» τους οι κάτοικοι μόνον την περίοδο της συγκομιδής).

Κάθε χρόνο στη γιορτή μαζεύονταν πανηγυριστές από την πόλη και τα γύρω χωριά και τιμούσαν τη μνήμη του προσφεύγοντας στη βοήθειά του για την προστασία των ζώων τους που τότε ήταν μέρος της ζωής τους!

Ο σημερινός ενοριακός ναός χτίστηκε στα 1876 και στις 2-5-1895 έγιναν τα εγκαίνιά του από το δεσπότη Γρηγόριο (Φουρτουνιάδη). Είναι νεότερος στη θέση άλλου μικρότερου.

Δείτε επίσης πολλά λαογραφικά στοιχεία για τον προστάτη των ζώων Άγ. Μόδεστο 

(ΕΔΩ στο ΦΙΡΙΚΙ)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Τέλος, ο γνωστός μας Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης «εισάγει καινά δαιμόνια» στον ΠΡΟΜΗΘΕΑ του 1892 & 1896 για τον άγιο Μόδεστο: 

Ωστόσο στα 1901 πουλάει μεταξύ των άλλων «Ακολουθιών» και αυτήν του Αγ. Μόδεστου!

ΥΓ  21-12-2015:  
Ο φίλος Αντώνης Ζ. που επιμελείται το ιστολόγιο "Η ΜΑΓΝΗΣΙΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ" (ΕΔΩ) κι (ΕΔΩ) με σχόλιό του, μας υπενθύμισε τη φωτογραφία από το γιορτασμό του Αγ. Μοδέστου στην Ανάληψη του Βόλου: 

(Αρχείο ΔΗΚΙ Βόλου)

 Να και ανακοινώσεις στον τοπικό τύπο για τη γιορτή, του Συλλόγου Καραγωγέων Βόλου του 1916 & 1934: