Το όνομα της Ζαγοράς

[  Περί της παραγωγής της λέξεως Ζ α γ ο ρ ά υπάρχουσι διάφοροι ερμηνείαι, κυριώτεραι των οποίων είναι:

α΄). Κατά τον Οικουμενικόν Πατριάρχην Καλλίνικον Δ ΄, καταλιπόντα χειρόγραφον ιστορίαν των χωρίων του Πηλίου, απωλεσθείσαν δυστυχώς, η ονομασία Ζαγορά προέρχεται εκ του επιτατικού ζ α και α γ ο ρ ά , ήτοι μεγάλη αγορά. Είναι πράγματι γεγονός ότι η Ζαγορά ανέκαθεν διεκρίνετο και επρωτοστάτει ως  κ ε φ α λ ο χ ώ ρ ι  μεταξύ των λοιπών χωρίων του Πηλίου, τα οποία και Ζαγοροχώρια εκαλούντο, το δε όρος ως  Β ο υ ν ό ν  της  Ζ α γ ο ρ ά ς εμνημονεύετο. Καθ’ ο τοιαύτη η Ζαγορά θα εχρησίμευε και ως κέντρον ανεφοδιασμού των άλλων χωρίων, της ανατολικής ιδίως πλευράς, παρουσιάζετο άρα ως μεγάλη, πλουσία αγορά, εξ ου και Ζαγορά.

β΄). Η ως άνω ερμηνεία συγγενεύει κατά πολύ, αν όχι εις ό,τι αφορά το είδος εις την πράξιν τουλάχιστον, με εκείνην των ισχυριζομένων ότι η ονομασία προήλθεν εκ του  ζ ώ α  και  α γ ο ρ ά = ζωοαγορά = ζωαγορά = ζααγορά = Ζαγορά.

γ΄). Κατά τον Ζωσιμάν τον Εσφιγμενίτην, («Φήμη» Β΄, 1887, σελ. 160): «Τινές την λέξιν Ζαγορά παράγουσιν από της Σλαβικής γλώσσης, αλλ’ η τοπική παράδοσις λέγει ημίν ότι είναι Ελληνική, Πόθεν; Κατά τα τέλη του δεκάτου αιώνος μοναχοί τινες ελθόντες από των Ζαγώρων της Μικράς Ασίας εις το όρος Άθω (άγιον όρος) όπως ησυχάσωσι και μη ευρόντες ως επεθύμουν ησυχίαν διά την τότε επικρατούσαν μεγάλην ταραχήν ένεκα του Αγίου Αθανασίου του εν τω Άθω, κατέφυγον ενταύθα και ωκοδόμησαν μονύδριον επ’ ονόματι τον Τιμίου Προδρόμου, το οποιον και ωνόμασαν Ζάγωρα εκ τον ονόματος της πατρίδος των ως οι Ιβηρες ωνόμασαν το εν τω αγίω όρει μοναστήριον Μονήν των Ιβήρων. Προϊόντος δε του χρόνου το Ζάγωρον ετράπη εις Ζαγοράν. ( Ίσως τινες θα ερωτήσωσι που είναι το Ζαγώρα της Μικρας Ασίας. Ιδού: [ Αρρ. Περίπ. Ευξείνου Πόντου] «Σινωπείς Μιλησίων άποικοι από Σινώπης εις Κάρουσαν πεντήκοντα και εκατόν· σάλος ναυσίν ·ενθένδε εις Ζάγωρα, άλλοι αυ πεντήκοντα και εκατόν». Και [Μαρκιανού Ηρακλειώτου Περίπλους Πόντου]

«. . . από Καρούσης χωρίου εις Ζάγωρον χωρίον στάδια ρκ΄· από Ζαγώρου χωρίου εις Ζάληκον ποταμόν και κώμην αλίμενον στάδια ρκ΄ .) » .

δ΄). Ο εκ Μηλεών του Πηλίου σεβαστός καθηγητής κ. Ρήγας Καμηλάρης, συμφώνως φιλική προς ημάς επιστολή του, συμφωνεί ως προς την γραφήν Ζαγωρά με Ω, ην παράγει εκ τον νεοελληνικού αχωρίστου μορίού  ζ α  του αποκόμματος της νεοελληνικής, επιχωριαζούσης εν Προποντίδι, λέξεως  ζ ά β α λ ε  κατά σύμπτυξιν και αφομοίωσιν διάβολε , και α γ ώ ρ α  θηλυκόν του άγωρος και αγώρι. Κατά συνέπειαν  ξ α- α γ ώ ρ α =ξαγωρά=διαβολοκόριτσο. Επρόκειτο δε, κατά τον αυτόν κ. Καμηλάρην, αρχικώς περί του όλου όρους Πηλίου, ονομασία ήτις περιήλθεν εις το χωρίον το προ του 1700 μ. Χ. γνωστόν ως Σ ω τ ή ρ α.

ε ) . Οι πλείστοι των ασχολούμενων με την ιστορίαν του Πηλίου, την λέξιν Ζαγορά παραδέχονται ως προελεύσεως σλαυικής, ην και παράγουσιν εκ του  ζ ά ν τ= όπισθεν, και  γ κ ό ρ α= βουνόν. Ζαγορά όθεν σημαίνει το χωρίον το όπισθεν του βουνού.]

(«Τα εν τω Πηλίω όρει παλαιά και σύγχρονα χριστιανικά μνημεία», Απ. Κωνσταντινίδης, Αλεξάνδρεια,1960)