Τρία ιστορικά πρόσωπα του τόπου μας που έδρασαν στην Κατοχή:
1. Ιωακείμ Αλεξόπουλος (1935 - 1957) ο από Βοστόνης (1923 - 1930) και Φωκίδος (1931 - 1935).
Αρχιερέας λόγιος με πλούσιο συγγραφικό εκκλησιαστικό έργο. Στα χρόνια του ιδρύθηκαν δεκάδες κατηχητικά σχολεία με χιλιάδες μαθητές, ακούστηκε το κήρυγμα, αποκαταστάθηκε η κλονισμένη από τον προκάτοχό του ειρήνη των πιστών και του κλήρου. Με ανεξάντλητες οργανωτικές ικανότητες και παρά τις δύσκολες συγκυρίες προικίζει τη Μητρόπολη με το σημερινό Μητροπολιτικό οίκο και τα γύρω οικόπεδα όπου κτίσθηκαν τα υπάρχοντα σήμερα οικήματα και το ναΐδριο του Αγ. Νεκταρίου. Άσκησε με ιδιαίτερη αυταπάρνηση τον κοινωνικό χριστιανισμό.
Στον πόλεμο 1940 - 41 παρέμεινε ακλόνητος στην έδρα του παρά τους βομβαρδισμούς της πόλης του Βόλου. Στην Κατοχή 1941 - 1944 οργάνωσε συσσίτια για χιλιάδες πεινασμένους, γλίτωσε πατριώτες από φυλακή και εκτέλεση, έσωσε τους Εβραίους του Βόλου.
Στα πικρά μετακατοχικά χρόνια βρέθηκε δίπλα στο ποίμνιό του, όπως και στους καταστροφικούς σεισμούς 1954 - 1955. Έζησε μαζί με όλους σε σκηνή και μετά σε παράγκα όπου και παραιτήθηκε το 1957. Ενίσχυσε τις μονές και το μοναχικό βίο, έζησε σαν ασκητής.
Το 1959 κοιμήθηκε και τάφηκε στον περίβολο του Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου Βόλου όπου υπάρχει και η επιτάφια προτομή του.
(Ιστορικό Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, old.imd.gr)
Αρχιερέας λόγιος με πλούσιο συγγραφικό εκκλησιαστικό έργο. Στα χρόνια του ιδρύθηκαν δεκάδες κατηχητικά σχολεία με χιλιάδες μαθητές, ακούστηκε το κήρυγμα, αποκαταστάθηκε η κλονισμένη από τον προκάτοχό του ειρήνη των πιστών και του κλήρου. Με ανεξάντλητες οργανωτικές ικανότητες και παρά τις δύσκολες συγκυρίες προικίζει τη Μητρόπολη με το σημερινό Μητροπολιτικό οίκο και τα γύρω οικόπεδα όπου κτίσθηκαν τα υπάρχοντα σήμερα οικήματα και το ναΐδριο του Αγ. Νεκταρίου. Άσκησε με ιδιαίτερη αυταπάρνηση τον κοινωνικό χριστιανισμό.
Στον πόλεμο 1940 - 41 παρέμεινε ακλόνητος στην έδρα του παρά τους βομβαρδισμούς της πόλης του Βόλου. Στην Κατοχή 1941 - 1944 οργάνωσε συσσίτια για χιλιάδες πεινασμένους, γλίτωσε πατριώτες από φυλακή και εκτέλεση, έσωσε τους Εβραίους του Βόλου.
Στα πικρά μετακατοχικά χρόνια βρέθηκε δίπλα στο ποίμνιό του, όπως και στους καταστροφικούς σεισμούς 1954 - 1955. Έζησε μαζί με όλους σε σκηνή και μετά σε παράγκα όπου και παραιτήθηκε το 1957. Ενίσχυσε τις μονές και το μοναχικό βίο, έζησε σαν ασκητής.
Το 1959 κοιμήθηκε και τάφηκε στον περίβολο του Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου Βόλου όπου υπάρχει και η επιτάφια προτομή του.
(Ιστορικό Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, old.imd.gr)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
2. Ο Μωυσής Πεσάχ ήταν θρησκευτικός ηγέτης της ισραηλιτικής κοινότητας του Βόλου. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1869 και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη Εβραϊκή Φιλολογία και Φιλοσοφία. Άσκησε το επάγγελμα του δασκάλου το 1892 στην ισραηλιτική κοινότητα Βόλου και το 1925 έγινε Αρχιραβίνος.[…]
Ο ραβίνος Πεσάχ ξεκίνησε και ενορχήστρωσε τη διάσωση της εβραϊκής κοινότητας του Βόλου με τη βοήθεια του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ Αλεξόπουλου. Με τη δράση τους κατάφεραν να σώσουν το 74% της τοπικής εβραϊκής κοινότητας σε μία χώρα που το 85% των Εβραίων σκοτώθηκαν στο Ολοκαύτωμα.[…]
Ο αρχιεπίσκοπος επικοινώνησε με τον Χέλμουτ Σέφελ τον Γερμανό πρόξενο στο Βόλο με τον οποίο είχε καλές σχέσεις και ο οποίος του είπε ότι οι Έλληνες Εβραίοι πρέπει να φύγουν άμεσα από την περιοχή. Ο Ιωακείμ μετέφερε τα νέα στο ραβίνο, δίνοντάς του και μια επιστολή προς όλους τους κληρικούς των χωριών γύρω από το Βόλο, προτρέποντας τους να κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τους Εβραίους. […]
Οι δύο γιοι του αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς και δολοφονήθηκαν, ενώ η σύζυγός του πέθανε από τις κακουχίες την περίοδο που κρύβονταν στα βουνά. […]
Τον Απρίλιο του 1955, ο Βόλος χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό σεισμό. Ο ηλικιωμένος πλέον ραβίνος αναγκάστηκε να μείνει σε σκηνή. Πέθανε στις 13 Νοεμβρίου εκείνης της χρονιάς. (Κική Μαργαρίτη,18 Απρ. 2015, in.gr)
2. Ο Μωυσής Πεσάχ ήταν θρησκευτικός ηγέτης της ισραηλιτικής κοινότητας του Βόλου. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1869 και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη Εβραϊκή Φιλολογία και Φιλοσοφία. Άσκησε το επάγγελμα του δασκάλου το 1892 στην ισραηλιτική κοινότητα Βόλου και το 1925 έγινε Αρχιραβίνος.[…]
Ο ραβίνος Πεσάχ ξεκίνησε και ενορχήστρωσε τη διάσωση της εβραϊκής κοινότητας του Βόλου με τη βοήθεια του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ Αλεξόπουλου. Με τη δράση τους κατάφεραν να σώσουν το 74% της τοπικής εβραϊκής κοινότητας σε μία χώρα που το 85% των Εβραίων σκοτώθηκαν στο Ολοκαύτωμα.[…]
Ο αρχιεπίσκοπος επικοινώνησε με τον Χέλμουτ Σέφελ τον Γερμανό πρόξενο στο Βόλο με τον οποίο είχε καλές σχέσεις και ο οποίος του είπε ότι οι Έλληνες Εβραίοι πρέπει να φύγουν άμεσα από την περιοχή. Ο Ιωακείμ μετέφερε τα νέα στο ραβίνο, δίνοντάς του και μια επιστολή προς όλους τους κληρικούς των χωριών γύρω από το Βόλο, προτρέποντας τους να κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν τους Εβραίους. […]
Οι δύο γιοι του αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς και δολοφονήθηκαν, ενώ η σύζυγός του πέθανε από τις κακουχίες την περίοδο που κρύβονταν στα βουνά. […]
Τον Απρίλιο του 1955, ο Βόλος χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό σεισμό. Ο ηλικιωμένος πλέον ραβίνος αναγκάστηκε να μείνει σε σκηνή. Πέθανε στις 13 Νοεμβρίου εκείνης της χρονιάς. (Κική Μαργαρίτη,18 Απρ. 2015, in.gr)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
3. Ο Έλμουτ Σέφελ πρωτοήρθε στην Ελλάδα στα 1905 με σκοπό να ασχοληθεί με το εμπόριο. Ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τρακτέρ και αλωνιστικές μηχανές στην Θεσσαλία. Έξυπνος, δραστήριος και ασχολούμενος με τα πάντα, έγινε γρήγορα αγαπητός στην περιοχή. Έγινε πρόξενος της Γερμανίας στο Βόλο στα 1914. Αναγκάστηκε να φύγει με την έναρξη του 1ου Παγκόσμιου αλλά ξαναγύρισε στην Ελλάδα το 1920. Η φωτογραφία εδώ είναι γύρω στα 1920-1925 και δείχνεις τα τρακτέρ και τις αλωνιστικές μηχανές LANZ που εισήγαγε ο Σέφελ.
Φυσιολάτρης, λάτρης της Αρχαιολογίας, αλλά και πρακτικό μυαλό. Είναι αυτός που έβαλε πεύκα στα Πευκάκια. Τα Πευκάκια που ήταν ένας γυμνός βραχώδης λόφος (με εξαίρεση τα λίγα πεύκα που υπήρχαν στο ομώνυμο κέντρο) και μετετράπη σε «πευκώνα τον οποίο ο ίδιος εδημιούργησε και συνετήρη, δια να αποτελή ένα στόλισμα διά την έναντι της προκυμαιας ακτήν».
Αλλά η σημαντικώτερη προσφορά του Σέφελ στην πόλη του Βόλου ήταν οι πολλές σωτήριες επεμβάσεις του κατά την διάρκεια της κατοχής. Με τις ενέργειές απέτρεψε αρκετά αντίποινα, εκτελέσεις, φυλακίσεις και βοήθησε ουσιαστικά στην τροφοδοσία του πληθυσμού. Αντέδρασε σθεναρά στους «Λεγεωνάριες», μιά τυχοδιωκτική μειονοτική ομάδα που με την κάλυψη των Ιταλών τρομοκρατούσαν και λήστευαν την Θεσσαλία. Από τις πιό σημαντικές ενέργειες του ήταν όταν πληροφόρησε μέσω του Δεσπότη Ιωακείμ τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας για τους σκοπούς των γερμανών. Χάρη στην προειδοποίηση αυτή τα μέλη της κοινότητας εγκατέλειψαν την πόλη και με την βοήθεια απλών ανθρώπων και των ανταρτών διέφυγαν τον κίνδυνο.
Μετά την αποχώρηση των γερμανών, συλλαμβάνεται από τους αντάρτες, αλλά αθωώνεται από «λαϊκό» δικαστήριο. Τον επόμενο χρόνο (1945) άνθρωποι που εποφθαλμιούσαν την επιχείρηση του τον κατηγόρησαν για παράνομες πράξεις και κάποιοι άλλοι τον κατηγόρησαν για κατασκοπεία. Στην δίκη που έγινε τον Δεκεμβριο του 1945 αθωώνεται «δια το ασύστατο και γελοίο των κατηγοριών». Οι Άγγλοι τον συλλαμβάνουν εκ νέου το 1947 και τον στέλνουν σε δίκη στο Ειδικό Στρατοδικείο Εγκλημάτων Πολέμου. Οι άνθρωποι που τον ήξεραν ξεσηκώθηκαν. 38 μάρτυρες υπεράσπισης υπουργοί, βουλευτές, δικαστές, ο μητροπολίτης Ιωακείμ, δικηγόροι,αξιωματικοί και απλοί πολίτες καταθέτουν «όσα υπέρ του Σέφελ γνωρίζει ολόκληρος η Θεσσαλία που όλα αποτελούν ένα αληθή δι΄αυτόν ύμνον». Έτσι ξανααθωώνεται και επιστρέφει στον Βόλο. Σημαντική ήταν και η φιλανθρωπική του δράση στα επόμενα χρόνια. Ξεχωρίζουν οι δωρεές σημαντικών ποσών στο Γηροκομείο Βόλου που τον ανακηρύσσει μέγα ευεργέτη.
Πέθανε το 1964 σε ηλικία 83 ετών στο Βόλο. Η κηδεία ετελέσθη στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου με το ορθόδοξο τυπικό, για να του αποδωθεί η πρέπουσα τιμή και ευγνωμοσύνη από την πόλη του Βόλου, μετά από την άδεια της προτεσταντικής εκκλησίας στην οποία ανήκε.
(Η μοναδικότητα της οδού Σέφελ, volosmagnisia.wordpress.com)
3. Ο Έλμουτ Σέφελ πρωτοήρθε στην Ελλάδα στα 1905 με σκοπό να ασχοληθεί με το εμπόριο. Ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τρακτέρ και αλωνιστικές μηχανές στην Θεσσαλία. Έξυπνος, δραστήριος και ασχολούμενος με τα πάντα, έγινε γρήγορα αγαπητός στην περιοχή. Έγινε πρόξενος της Γερμανίας στο Βόλο στα 1914. Αναγκάστηκε να φύγει με την έναρξη του 1ου Παγκόσμιου αλλά ξαναγύρισε στην Ελλάδα το 1920. Η φωτογραφία εδώ είναι γύρω στα 1920-1925 και δείχνεις τα τρακτέρ και τις αλωνιστικές μηχανές LANZ που εισήγαγε ο Σέφελ.
Φυσιολάτρης, λάτρης της Αρχαιολογίας, αλλά και πρακτικό μυαλό. Είναι αυτός που έβαλε πεύκα στα Πευκάκια. Τα Πευκάκια που ήταν ένας γυμνός βραχώδης λόφος (με εξαίρεση τα λίγα πεύκα που υπήρχαν στο ομώνυμο κέντρο) και μετετράπη σε «πευκώνα τον οποίο ο ίδιος εδημιούργησε και συνετήρη, δια να αποτελή ένα στόλισμα διά την έναντι της προκυμαιας ακτήν».
Αλλά η σημαντικώτερη προσφορά του Σέφελ στην πόλη του Βόλου ήταν οι πολλές σωτήριες επεμβάσεις του κατά την διάρκεια της κατοχής. Με τις ενέργειές απέτρεψε αρκετά αντίποινα, εκτελέσεις, φυλακίσεις και βοήθησε ουσιαστικά στην τροφοδοσία του πληθυσμού. Αντέδρασε σθεναρά στους «Λεγεωνάριες», μιά τυχοδιωκτική μειονοτική ομάδα που με την κάλυψη των Ιταλών τρομοκρατούσαν και λήστευαν την Θεσσαλία. Από τις πιό σημαντικές ενέργειες του ήταν όταν πληροφόρησε μέσω του Δεσπότη Ιωακείμ τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας για τους σκοπούς των γερμανών. Χάρη στην προειδοποίηση αυτή τα μέλη της κοινότητας εγκατέλειψαν την πόλη και με την βοήθεια απλών ανθρώπων και των ανταρτών διέφυγαν τον κίνδυνο.
Μετά την αποχώρηση των γερμανών, συλλαμβάνεται από τους αντάρτες, αλλά αθωώνεται από «λαϊκό» δικαστήριο. Τον επόμενο χρόνο (1945) άνθρωποι που εποφθαλμιούσαν την επιχείρηση του τον κατηγόρησαν για παράνομες πράξεις και κάποιοι άλλοι τον κατηγόρησαν για κατασκοπεία. Στην δίκη που έγινε τον Δεκεμβριο του 1945 αθωώνεται «δια το ασύστατο και γελοίο των κατηγοριών». Οι Άγγλοι τον συλλαμβάνουν εκ νέου το 1947 και τον στέλνουν σε δίκη στο Ειδικό Στρατοδικείο Εγκλημάτων Πολέμου. Οι άνθρωποι που τον ήξεραν ξεσηκώθηκαν. 38 μάρτυρες υπεράσπισης υπουργοί, βουλευτές, δικαστές, ο μητροπολίτης Ιωακείμ, δικηγόροι,αξιωματικοί και απλοί πολίτες καταθέτουν «όσα υπέρ του Σέφελ γνωρίζει ολόκληρος η Θεσσαλία που όλα αποτελούν ένα αληθή δι΄αυτόν ύμνον». Έτσι ξανααθωώνεται και επιστρέφει στον Βόλο. Σημαντική ήταν και η φιλανθρωπική του δράση στα επόμενα χρόνια. Ξεχωρίζουν οι δωρεές σημαντικών ποσών στο Γηροκομείο Βόλου που τον ανακηρύσσει μέγα ευεργέτη.
Πέθανε το 1964 σε ηλικία 83 ετών στο Βόλο. Η κηδεία ετελέσθη στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου με το ορθόδοξο τυπικό, για να του αποδωθεί η πρέπουσα τιμή και ευγνωμοσύνη από την πόλη του Βόλου, μετά από την άδεια της προτεσταντικής εκκλησίας στην οποία ανήκε.
(Η μοναδικότητα της οδού Σέφελ, volosmagnisia.wordpress.com)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Οι Εβραίοι του Βόλου συνέδραμαν με 71 μαχητές κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ πολλοί άλλοι υπηρέτησαν σε βοηθητικές μονάδες. Αρκετοί σκοτώθηκαν ως αντάρτες, μεταξύ αυτών και οι Ιακώβ Σάββας και Λέων Σακής. Ο αδελφός του τελευταίου, ο Μωυσής, ήταν ηγετικό στέλεχος της ΕΤΑ στη Θεσσαλία.
Ενεργό ρόλο στη διάσωση των Εβραίων του Βόλου έπαιξε ο Ιωακείμ, Μητροπολίτης Δημητριάδος, που πληροφορήθηκε από τον Helmut Scheffel (Χέλμουτ Σέφελ), τον Γερμανό Πρόξενο στο Βόλο, για την τύχη των Εβραίων που τύχαινε να συλληφθούν.
Ήταν πολύ σπάνιο να παραδέχεται Γερμανός αξιωματούχος τέτοιου είδους πληροφορίες για τούτο και κρίνεται άξιο να τονιστεί. Ο δήμαρχος Βόλου, Νικόλαος Σαράτσης, ο δημοτικός σύμβουλος, Ζήσης Μαντίδης, ο διοικητής της χωροφυλακής, Ηλίας Αγδινιώτης, και πολλοί άλλοι πολίτες, διευκόλυναν τη διαφυγή του ογδοντάχρονου Αρχιραββίνου Μωυσή Πέσσαχ και άλλων 600 περίπου Εβραίων ντόπιων και προσφύγων. Όταν αυτοί έφθασαν στα βουνά, έγιναν μέλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
[ STEVEN BOWMAN «Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ»
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Ισαάκ Μπενμαγιόρ
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΑΘΗΝΑ 2012]
Οι Εβραίοι του Βόλου συνέδραμαν με 71 μαχητές κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ πολλοί άλλοι υπηρέτησαν σε βοηθητικές μονάδες. Αρκετοί σκοτώθηκαν ως αντάρτες, μεταξύ αυτών και οι Ιακώβ Σάββας και Λέων Σακής. Ο αδελφός του τελευταίου, ο Μωυσής, ήταν ηγετικό στέλεχος της ΕΤΑ στη Θεσσαλία.
Ενεργό ρόλο στη διάσωση των Εβραίων του Βόλου έπαιξε ο Ιωακείμ, Μητροπολίτης Δημητριάδος, που πληροφορήθηκε από τον Helmut Scheffel (Χέλμουτ Σέφελ), τον Γερμανό Πρόξενο στο Βόλο, για την τύχη των Εβραίων που τύχαινε να συλληφθούν.
Ήταν πολύ σπάνιο να παραδέχεται Γερμανός αξιωματούχος τέτοιου είδους πληροφορίες για τούτο και κρίνεται άξιο να τονιστεί. Ο δήμαρχος Βόλου, Νικόλαος Σαράτσης, ο δημοτικός σύμβουλος, Ζήσης Μαντίδης, ο διοικητής της χωροφυλακής, Ηλίας Αγδινιώτης, και πολλοί άλλοι πολίτες, διευκόλυναν τη διαφυγή του ογδοντάχρονου Αρχιραββίνου Μωυσή Πέσσαχ και άλλων 600 περίπου Εβραίων ντόπιων και προσφύγων. Όταν αυτοί έφθασαν στα βουνά, έγιναν μέλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
[ STEVEN BOWMAN «Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ»
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Ισαάκ Μπενμαγιόρ
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΑΘΗΝΑ 2012]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου