Το γεφύρι στο Παλιόκαστρο: Ένα διατηρητέο μνημείο που χρήζει προσοχής

(Δημοσίευμα στην εφημερίδα του Βόλου Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ , σήμερα 16-2-2021)

Βλέποντας με θλίψη την καταστροφή του τοξωτού γεφυριού της Τσαγκαράδας, κτύπησε ένα καμπανάκι που θύμισε πως κι ένα άλλο πηλιορείτικο τοξωτό γεφύρι βρίσκεται σε κατάσταση λίαν επίφοβη. Είναι το διατηρητέο γεφύρι στο Παλιόκαστρο του Αγίου Βλασίου.

Αλλά ας δούμε πρώτα την ιστορία του: Βρίσκεται στο «ρεύμα Κουφάλας», ποτάμι που έχει τις βασικές του πηγές στην τοποθεσία «Κουφάλα», περιοχή πάνω από τον Άγιο Βλάση (παλιό Καραμπάσι) κι ανάμεσα στις περιφέρειες Αγίου Λαυρεντίου και Αγίου Γεωργίου Νηλείας που χωρίζει.

Κι είναι μια ρεματιά απαράμιλλου φυσικού κάλλους «κατάφυτος και κατάρρυτος» όπως αναφέρεται από όλους τους ντόπιους μελετητές και ιστορικούς με πρώτο τον Αργύρη Φιλιππίδη στη «Μερική Γεωγραφία» του, τον Νικόλαο Μάγνη στο βιβλίο του «Περιήγησις ή τοπογραφία της Θεσσαλίας και Θετταλικής Μαγνησίας», τον Νικόλαο Γεωργιάδη στη «Θεσσαλία» του, τον Ζωσιμά Εσφιγμενίτη στο «Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ», τον Τρύφωνα Ευαγγελίδη στο «Ελλάς», αλλά και τον περιηγητή Emile Isambret στο βιβλίο του «Οδοιπορικά Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας» κ.ά.

Κατά μήκος του ποταμιού υπήρχαν τρία πέτρινα τοξωτά γεφύρια. Αυτά σημειώνονται στον χάρτη του παλιού Δήμου Νηλείας του 1899* .

Το πρώτο ήταν κι είναι στα Άνω Λεχώνια λίγα μέτρα πάνω από τη μεγάλη τρίτοξη γέφυρα του τρένου. Αυτό, ευτυχώς, βρίσκεται ακόμη σε καλή κατάσταση.

Στη «Θεσσαλία» της 8-3-1882 διαβάζουμε: (…) διετρέξαμεν ανωφερή και αθλίαν λιθόστρωτον οδόν, από της εντός του ποταμού μικράς τοξοειδούς γεφύρας εφθάσαμεν εις την πλατείαν (…) Αυτό ήταν το δεύτερο γεφύρι και βρισκόταν λίγο μετά τα Άνω Λεχώνια, που μέσω της αγροτικής περιοχής «Λαμπογιαννέικα» οδηγούσε μέσω καλντεριμιού στην πλατεία τού Αγίου Βλασίου.

Το γεφύρι αυτό, δυστυχώς, δεν υπάρχει σήμερα, αφού στα 1910 παρασύρθηκε από μεγάλη πλημμύρα. Στη θέση του σήμερα υπάρχει άλλο μικρό τσιμεντένιο.

Το τρίτο υπάρχον είναι αυτό του Παλιόκαστρου, το μεγαλύτερο από όλα. Βρίσκεται λίγο πιο κάτω από τη γέφυρα του αμαξιτού δρόμου. Ένωνε τον οικισμό Παλιόκαστρο με τον Άγιο Βλάση. Διατηρείται – φαινομενικά – σε πολύ καλή κατάσταση, αλλά από χρόνια έχει προβλήματα στα θεμέλιά του. Η βάση του έχει διαβρωθεί από τη ροή του νερού και είναι επείγουσα η συντήρηση και επισκευή του.

Αυτό το πρόβλημα έχει βεβαίως διαπιστωθεί από την αρμόδια υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων, αφού κι αυτό το γεφύρι είναι με το ΦΕΚ933/Β/16-11-1988 διατηρητέο ιστορικό μνημείο «ως στοιχείο άνθησης των χωριών του Πηλίου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας». Ωστόσο, υπήρχε και υπάρχει «έλλειψις πόρων» για τέτοια έργα!

Πριν χρόνια, κάτοικοι του Αγίου Βλασίου έκαναν μια πρόχειρη προσπάθεια να ανακόψουν τη συνέχεια της διάβρωσης, τοποθετώντας δοκάρια από παλιά τηλεγραφόξυλα!

Η ενέργεια όμως αυτή ήταν τότε προσωρινή. Χρειάζεται λύση μόνιμη με σοβαρή μελετημένη επισκευή. Κι αυτήν μπορεί να την πραγματοποιήσει μόνον η Πολιτεία.

Είναι καιρός για οριστική λύση για να μην κατηγορούμε μετά την αμεριμνησία μας!

Ναι, για να μη χάσουμε ένα ακόμη στοιχείο που είναι συνδεδεμένο με την ιστορία του τόπου μας και των ανθρώπων του! Να μη μας μείνει μόνο στις παλιές φωτογραφίες, όπως αυτό της Τσαγκαράδας!

------------------------------------------------------------------------------

* 1. Η φωτογραφία του γεφυριού είναι από τη συλλογή του Νίκου Μαστρογιάννη.

2. Ο χάρτης του 1899 είναι φιλοτεχνημένος από τον τότε σχολάρχη του Αγ. Λαυρεντίου Ιωαν. Σαρρή.