Κατά την ιδίαν πεδινήν οδόν μίαν ώραν προβαίνοντες (απὸ το Βόλο), ερχόμεθα εις τα Λεχώνια. Αυτά κείνται επί μιας με χωράφια, αμπέλους, κήπους νεραντζίων, κίτρων και άλλων διαφόρων οπωρίμων δέντρων φυτευμένης πεδιάδος...

(Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία-Ιωάννης Αναστασίου Λεονάρδος, 1836)

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η ! Μπορείτε να αντιγράφετε κείμενα κ.ά. από το ιστολόγιο. Αυτό, ΔΕΝ αποκλείει αναφορά στην ΠΗΓΗ. - Φωτογραφίες άλλων να μην ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ - Ιδιωτικά αρχεία να ΜΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Τρίτη 31 Μαΐου 2011

Πύργος Ολύμπιου

Αρχικό τμήμα 17ου-18ου αι.

Στο νότιο μέρος του χωριού και κάτω απ' τον επαρχιακό δρόμο Βόλου-Τσαγκαράδας, ανάμεσα σε οπωρώνες στέκεται αγέρωχος ο τρίπατος πύργος του Ολύμπιου.
Χτίστηκε τον 17ο-18ο αιώνα αρχικά το νότιο τμήμα του. Αυτός ο πύργος ήταν πάντα ελληνικής ιδιοκτησίας σε αντίθεση με τους άλλους πύργους των Λεχωνίων που ήταν αρχικά και Οθωμανικής.
Οικοδομήθηκε από τον Αλατζά ή Ατλαζά, πρόξενο της Ρωσίας στην Ελλάδα, μέσα σε αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. 
Ο πρόξενος Αλατζάς-Ατλαζάς είχε μια κόρη που παντρεύτηκε τον Νικ. Πατάκη. 
Ο πορταρίτικης καταγωγής πλούσιος Πατάκης στη συνέχεια είχε κι αυτός κόρες. Η μία η Πολυξένη παντρεύτηκε με τον πρώτο δήμαρχο Παγασών-Βόλου Γεώργιο Χατζηαντώνη Καρτάλη. 
Η άλλη η Περσεφόνη, "απήχθη" από τον πρόξενο Κοντό και παντρεύτηκαν. Ο Νικόλαος Κοντός ως ιδιοκτήτης πια έκανε την προσθήκη του βόρειου τμήματος το 1860. Η προσθήκη έγινε προφανώς για να αυξηθεί ο χώρος της κατοικίας. Φαίνεται καθαρά η προσθήκη-προέκταση, γιατί το αρχικό οικοδόμημα διαφέρει σαφώς στη δόμηση. 

Αρχικό τμήμα -είσοδος
Ο  λιθανάγλυφος σταυρός στην τοιχοποιία (αγκωνάρια), μαρτυρά πως οι ιδιοκτήτες ήταν χριστιανοί.  Έτσι σήμερα ο πύργος έχει σχήμα Γ. 
Νεότερη προσθήκη 1860
Το αρχικό τμήμα έχει δίδυμη τοιχοποιία πάχους 1,8 μέτρων, ενώ το νέο που προστέθηκε έναν αιώνα αργότερα, έχει πάχος μόνον 0,8μ. Έχει δύο εισόδους. Η μία ανατολική τοξωτή με κυκλικά σκαλοπάτια στο πρότερο τμήμα και η άλλη βόρεια με σκάλα εξωτερική που οδηγεί στον α' όροφο, στη νεότερη προσθήκη.
Όπως και στον πύργο Κοκοσλή, έτσι κι εδώ ο τελευταίος όροφος έχει ξαναχτιστεί.
Γενικά η όψη του πύργου όπως εμφανίζεται σήμερα, συνδυάζει στοιχεία δόμησης της πρώτης οικοδομικής περιόδου στο Πήλιο (17ος-18ος αι. οχυρό πυργόσπιτο) και της οχυρής κατοικίας των μέσων του 19ου αιώνα.
Η στέγη είναι καλυμμένη με σχιστόπλακες και οι καμινάδες είναι με "φυλάχτρες".
Ο πύργος κατοικήθηκε από την καραμπασιώτικη οικογένεια Σαμαρά (που υπήρξε και βουλευτής) που ήταν πεθερικά του Δημ. Ολύμπιου και κατόπιν από τον Γρηγ. Ολύμπιο (1937). Ο πύργος δεν κατοικήθηκε από άλλη οικογένεια όπως κάποιοι ερευνητές αναφέρουν. Ο πύργος, τα υπόλοιπα κτίσματα και ο γύρω οπωρώνας τελικά αγοράστηκε από την οικογένεια Ολύμπιου το 1956 στην τιμή των 1000 χρυσών λιρών.
Πωλήτρια ήταν η τελευταία επιζώσα κόρη της οικογένειας Κοντού, Θέλξα (Θελξινόη). Εκπρόσωπος της Θελξινόης στην πώληση, ήταν η Μαρία Στάη.
Η αποθήκη-στάβλος με χαραγμένα τα αρχικά του ιδιοκτήτη Ι.Δ.Ο.
Δίπλα στον πύργο ανατολικά υπάρχει αποθήκη-στάβλος και δυτικά ερειπωμένη η "γαλιάγρια". 
Το κτήμα ήταν περιφραγμένο με μάντρα ξερολιθιάς και αρμολόι. Είσοδοι στο κτήμα υπήρχαν δύο. Μία δυτικά στο δρόμο προς Λωτό και μία βόρεια στον επαρχιακό δρόμο. 
Ακριβώς δίπλα στη βόρεια είσοδο και δυτικά  της βρίσκεται το γνωστό "αρχοντικό Κοντού" που ήταν της ίδιας πολυμελούς και πλούσιας οικογένειας.
Την περίοδο του ατυχούς πολέμου του 1897 και στις εκκαθαρίσεις του τουρκικού στρατού στο δυτικό πήλιο, πολλοί Καραμπασιώτες είχαν τον πύργο ορμητήριο και καταφύγιο. Εκεί φύλαγαν και τις οικοσκευές τους. Αυτό γινόταν γιατί στη στέγη του πύργου κυμάτιζε η ρώσικη σημαία του ιδιοκτήτη Κοντού και οι Τούρκοι δεν πλησίαζαν.
 Ο πύργος κατοικούταν μόνιμα ως τα 1970. Στα 1967 κεραυνός έπεσε στο βόρειο τμήμα με αποτέλεσμα να γίνουν ζημιές από την πυρκαγιά, που όμως αποκαταστάθηκαν. Σήμερα δεν κατοικείται πια και ο οπωρώνας έγινε οικόπεδα και σύγχρονες οικοδομές.
Μελέτες για τον πύργο, έχουν γίνει από πολλούς επιστήμονες, όπως  Κίζης, Μουτσόπουλος κ.ά.
Η κρήνη του πύργου
Απομεινάρια της καμένης παλιάς γαλιάγριας
Πατάκη-Κοντού

2 σχόλια: