Γιαννακός Τζελέπης

Ιωάννης (Γιαννακός) Τζελέπης ή Τσελέπης

(Τσελέπης: από τουρκική λέξη çelebi=ο ευγενής)

Ο πηλιορείτης έποικος του Πειραιά

Ο  πηλιορείτης -από τη Μακρινίτσα- παλαίμαχος αγωνιστής του 1821, Ιωάννης Τζελέπης,  με την οικογένειά του, ήρθε το 1829 στον έρημο τότε Πειραιά κι "έχτισε" με πολλούς κόπους ένα ξύλινο σπίτι. Το πάνω πάτωμα ήταν κατοικία και το ισόγειο καφενείο.

Το έχτισε στην ακτή εκείνη του Πόρτο-Δράκο ή Πόρτο-Λεόνε (Πειραιά), που πήρε απ’ αυτόν τον πρώτο οικιστή, το όνομα της και το διατηρεί μέχρι σήμερα, ως «Ακτή Τζελέπη». Φυσικό ήταν την περίοδο εκείνη το πανδοχείο αυτό, να γίνει το κέντρο της μεταπολεμικής ακατοίκητης και κατεστραμμένης περιοχής του Πειραιά.

Στην ακτή μόνον το μοναστήρι του Αϊ-Σπυρίδωνα υπάρχει και το πανδοχείο. Γίνεται λοιπόν, σημείο αναφοράς των ανθρώπων που φτάνανε εμπορευόμενοι, επισκέπτες ή επιβάτες στο τότε λιμάνι που αρχίζει να ζωντανεύει.  Εκεί έβγαιναν και σύχναζαν οι βαρκάρηδες, οι λιμενεργάτες κι οι αχθοφόροι που με τη θορυβώδη  συμπεριφορά τους και τις βωμολοχίες τους, έδωσαν κακή φήμη στο μέρος, σύμφωνα με την άποψη των νεοφερμένων Ευρωπαίων.

Σαν πρώτοι πέντε οικιστές του Πειραιά  από  επίσημο  έγγραφο, φαίνονται οι:

Ιωάννης (Γιαννακός) Τζελέπης, Αντώνιος Τζελέπης, Νικόλαος Τζελέπης, Ιωάννης Κατελούζος, Σπυρίδων Διπλαράκης.

Το 1834, το μαγαζί του Τζελέπη νοικιάζεται από μια εμπορική εταιρία που μεταφέρει τις δουλειές της από το Ναύπλιο στον Πειραιά, μόλις μαθαίνει πως πρωτεύουσα θα γίνει η Αθήνα.    

Ο Σταμάτης Ιωάννου  που με την «συντροφίαν» του,   χτίζουν σπίτι στην πλατεία Όθωνος όπου τα χρόνια 1836 ως 1861 ήταν ή αγορά του Πειραιά, λέει:

 «…επήρα εγώ μετά του Νικολάου Μελέτη και  μεταβήκαμεν εις Πειραιά κατά τω έτει 1834 Δεκεμβρίου  20 και ενοικιάσαμεν  το μαγαζίον του Ίωάν. Τζελέπη, όπου τότε μόνο εκείνο ήταν εις Πειραιά, και επετύχαμεν λαμπρόν εμπόριον εις αυτόν τον χρόνον...».

Το σπίτι του Τζελέπη, όπως φαίνεται από έγγραφο του Βασιλικού Οικονομικού Επιτρόπου Αττικής που απευθύνεται στον ίδιο στις 13/12/1838, κατεδαφίστηκε στη διάρκεια εκείνης της χρονιάς.

Έτσι η πρώτη οικία του Πειραιά απαλλοτριώθηκε, για να γίνουν έργα κι ο Τζελέπης πήρε  αντάλλαγμα ορισμένα κτήματα του Δημοσίου. 

Στη θέση αυτή δηλαδή στο σημείο που ήταν το πανδοχείο, χτίστηκε το μέγαρο Γιαννουλάτου μετά το 1937.

Αυτός ο διορατικός, αλλά και τυχοδιώκτης συμπατριώτης μας, έμελλε να μείνει στην ιστορία, δίνοντας τ’ όνομά του σε ένα κομμάτι της πειραϊκής γης. Ασχολήθηκε με τα κοινά και υπήρξε από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης του Δήμου Πειραιά.

Πέθανε το 1843. Στο νεκροταφείο της Ανάστασης στον Πειραιά, στην πλάκα του τάφου του υπάρχει η επιγραφή γραμμένη από τον επίσης ποιητή Γεώργιο Παράσχο –μεγαλύτερο αδελφό του Αχιλλέα- που λέει :

«Ω, διαβάτα, πρόσεχε, στον τάφο όπου βλέπεις,

κοιμάται κι  αναπαύεται ο Γιαννακός Τζελέπης.

Αφήσας την πατρίδα του, Θετταλομαγνησίαν,

την πρώτην εν τω Πειραιεί ανήγειρεν οικίαν».

Στον ίδιο τάφο προστέθηκε αργότερα και ένα άλλο επίγραμμα όταν πέθανε κι' η  γυναίκα του:

«Εν μέσω τόπου θλιβερού κι η σύζυγός του η Φλωρού».
Ο Γιάν. Κορδάτος στην "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΒΟΛΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΑΣ" σελ. 622 μας παραπέμπει στο περιοδικό "ΕΣΤΙΑ" όπου εκεί βρίσκουμε όλο το επίγραμμα:

Ο Γιαννακός Τζελέπης ήταν παντρεμένος με τη Φλωρού που μάλλον δεν ήταν πηλιορείτισσα, αφού αυτό το όνομα δεν υπάρχει στο Πήλιο. Φαίνεται δηλαδή πως παντρεύτηκε μετά την εγκατάστασή του στον Πειραιά.

1835- Η ακτή με το πανδοχείο σε σχέδιο γερμανού περιηγητή

Στον Πειραιά υπάρχει μικρή οδός, παράλληλη της Φίλωνος μεταξύ Ελ. Βενιζέλου και Ευαγγελίστριας, λίγο πιο πάνω από την πλατεία Ιπποδαμείας, αφιερωμένη στο συμπατριώτη μας.

 

Πηγές: 

- ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΒΟΛΟΥ & ΑΓΙΑΣ, Γιάνη Κορδάτου, 20ος ΑΙΩΝ, 1960.

- Διαδίκτυο  http://www.koutouzis.gr/

- Περιοδικό ΕΣΤΙΑ, 1887
- Περιοδικό ΠΑΡΘΕΝΩΝ 1871

-εφημ. ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, Βόλος 8-10-2018 άρθρο Γρ. Καρταπάνη.