Ο Τσελεπίτσαρης (2)

Τα "έργα" του Θεόδ. Κολωνιάτη ή Τσελεπίτσαρη (ΕΔΩ)

εν πολέμω, κατά Μιλτ. Σεϊζάνη

Μετά την άτυχη μάχη της Μακρινίτσας, οι πολεμιστές πέρασαν -εκτός των σωμάτων που πήγαν προς Ζαγορά-και προς τη μεριά Αγιάς και Κισσάβου. Κάποιοι απ’ αυτούς με τους αρχηγούς τους πέρασαν την άλλη μέρα στα καλύβια Κερασιάς, Κανάλια, Κεραμίδι και κάποιοι άλλοι στη Βουλγαρινή (τωρινό Σκλήθρο), χωρίς αντίσταση και έκαναν επίταξη διαφόρων προϊόντων για τις ανάγκες των επαναστατικών Σωμάτων.

Εκεί το βράδυ πιάσανε δύο Γκέκηδες, που ήταν ένας εξηντάχρονος και ένας ρωμαλέος εικοσιτριάχρονος.  Τότε ήρθε εκεί κι ο Θ. Κολωνιάτης μαζί με τον Τσέλιο.

Οι οθωμανοί κάτοικοι του χωριού Αληφακλάρ (τώρα Καλαμάκι) παραδόθηκαν δηλώνοντας υποταγή. Οι αρχηγοί της Προσωρινής Κυβέρνησης διέταξαν τους οπλαρχηγούς να μην τους ενοχλούν και να τους δώσουν πίσω τα επιταγμένα.

 Όμως :

Ύστερα οι αρχηγοί χωρίστηκαν πάλι και κάποιοι μετά τη διαταγή της Προσ. Κυβέρνησης επέστρεψαν στη Μακρινίτσα. Οι υπόλοιποι, μαζί τους κι ο Θ. Κολωνιάτης θα αντιμετώπιζαν αμυνόμενοι τον εμπειροπόλεμο και σκληρό Αμούσαγα, στην κοντινή μονή Καμπάνας. 

Τότε:

 [Μιλτιάδη Δ. Σεϊζάνη  «Η πολιτική της Ελλάδος και η Επανάστασις του 1878 ἐν Μακεδονία Ἠπείρω καί Θεσσαλία μετά εἰκονογραφιών», μέρος Β΄, εν Αθήναις 1878,  σελ. 261-266]

Ο Τσελεπίτσαρης (1)

Σκίτσο του Άννινου

Τσελεπίτσαρης ή Θεόδωρος Κολωνιάτης

Το κανονικό αλβανικό όνομά του ήταν Τζελήλ αγάς Τσέλιο Πίτσαρη. (τσέλιο=ανάβω φωτιά  και πίτσαρε=μικρούλης)  Όμως έμεινε γνωστός με τ’ όνομα Τσελεπίτσαρης ή Τσελιοπίτσαρης από τη συνένωση του ονοματεπώνυμού του απ’ τους Αθηναίους.  Όταν βαπτίστηκε πήρε το όνομα Θεόδωρος κι ο ίδιος πήρε και το επώνυμο Κολωνιάτης απ’ τον τόπο καταγωγής του την Κολόνια (Κορυτσάς) της Αλβανίας. 

Αρχικά ήταν πρωτοπαλίκαρο -πολεμιστής του Ζενέλμπεη Γκιώνη Λέκα ή Γκιουλέκα στην αποτυχημένη επανάσταση των Αρβανιτάδων κατά των Τούρκων, το 1847-48. 

Μετά τριάντα χρόνια βρέθηκε στα μέρη μας, πολεμώντας στη μάχη της Μακρινίτσας και μετά βορειότερα, ως οπλαρχηγός. Πέρασε μαζί με άλλους επαναστάτες κάτω απ’ τις διαταγές του Λεων. Βούλγαρη στο Πήλιο, στις 21 Δεκεμβρίου 1877. Ύστερα πήρε μέρος στις μάχες Σουρβιάς, Σαρακηνού- Μακρινίτσας.

Ο Κ. Κούκης αγωνιστής στη Μακρινίτσα λέει γι’ αυτόν:

Ο Μιλτιάδης Σεϊζάνης δημοσιογράφος και αυτόπτης μάρτυρας των μαχών, επίσης γράφει για το Θεόδωρο Κολωνιάτη:

Ο Κ. Λιάπης στην περιοδική έκδοση ΜΑΓΝΗΣΙΑ της ΕΚΠΟΛ-ΝΑ Μαγνησίας, και στη σελ. 88 του τεύχους 11/2008, γράφει για τη μάχη της Σουρβιάς το 1878. Εκεί παραθέτει και το παρακάτω άτεχνο ποίημα-ντοκουμέντο, άγνωστου ριμαδόρου. Το αντιγράφω, παραθέτοντάς το μαζί με τις επεξηγήσεις:

Ο υιός του Τσελεπίτσαρι από την Αλβανία

ήλθε και εβαπτίστηκε για την ελευθερία.

Μόνος του μοι το έλεγε πως ήτο απ’ τα Κολόνια¹ 

κι ότι ποσώς δεν σκιάζεται τα τούρκικα κανόνια.

Τώρα δε π’ ανταμώθηκε Μπαζτέκι και Γαρέφη²,

ξανά κυρίτω την τουρκιά, θ’ ανάψη το ντουφέκι³.

Τα χωργιά της Θεσσαλίας έκαμαν αναφορά,

προσκαλούν τους αρχηγούς τους και ζητούν ελευθεριά.

Αρχηγοί ελευθερίας, στρατιώτες της τιμής

μη σας τρομάζει  Αγάς

στο μοναστήρι της Σορβιάς

το έδειξε κι ο Πίτζαρης⁴ . 

Οι Τούρκοι και οι Γκέκηδες

και οι Παρασαμλίδες⁵

είναι ως χίλιοι κι εκατό

και τούτο είναι αληθινό,

ότι είναι όλοι κιοτήδες.

Αμούσαγας⁶ εφώναξε και Μωχαμέτ φωνάζει

και ο Χαϊβούζης⁷  το σκυλί κράζει κι αναστενάζει

ο Πίτζαρης, Τσέλιος, ο Ναούμ⁸

άνδρες νέοι Θεσσαλίας εις τα όπλα παρ’ ευθείς

εγερθήτε να ιδήτε Τούρκων την αδυναμίαν

και Ελλήνων την ανδρείαν έξωθεν μίας Μονής.

Το τι θα πει Γενίτσαρις (σικ)

κι ο Ζαχαριάς⁹  κι ο Έξαρχος κυτάζουν

πως είναι εβδομήκοντα διόλου δεν τρομάζουν,

ρίπτουν την πρώτη μπαταργιά,

φωνή ηκούσθη βρε παιδιά.

Αργά αργά και τον Αγά χτυπάτε με ελευθεριά,

ο πόλεμος αρχίνησε κι οι Γκέκηδες ορμούνε

αλλά από τις σφαίρες των Γραικών,

βήμα δεν προχωρούνε.

Έπεσαν έπεσαν νεκροί Γκέκηδες και Νιζάμι¹⁰ 

και πληγωμένους έφεραν εις το Βόλο στο ντιβάνι

εκατόν ογδοήκοντα ηξεύρομεν φονευθέντας

αλλά από τους εβδομήκοντα τους νέους και λευέντας

δεν εφονεύθηκε κανείς

ερώτα δια να πιστευθής.

1.       Χωριό της Αλβανίας, πατρίδα του Τσελεπίτσαρη. Γι’ αυτό και τον Αρβανίτη μπουλουξή τον έλεγαν και Κολωνιάτη.

2.       Ο λόγος γίνεται για το Ζήσιμο Μπασδέκη και τον Κων-νο Γαρέφη, συναρχηγούς της πηλιορείτικης επανάστασης του 1878.

3.       Το περιεχόμενο αυτού του στίχου αποδόθηκε κατ’ έννοια, γιατί ορισμένες λέξεις του δε διαβάζονται.

4.       Πρόκειται και πάλι για τον Τσελεπίτσαρη.

5.       Αγνοώ τη σημασία της λέξης.

6.       Εννοείται ο αρχηγός των Γκέκηδων Αμούς Αγάς.

7.       Μωχαμέτ και Χαϊβούζης, βαθμοφόροι των πολιορκητών.

8.       Πρόκειται για τον Μακεδόνα μπουλουξή των εθελοντών Κωνσταντινίδη. (βλ. κι ΕΔΩ)

9.       Εννοείται ο μπουλουξής Ζαχαρόπουλος.

10.   Η λέξη είναι τούρκικη και σημαίνει τον τακτικό στρατό.

Ο Τελεπίτσαρης λίγα χρόνια μετά τις μάχες στη Μακρινίτσα επισκέφτηκε το Βόλο:

 Όταν τελείωσε ο άδοξος αυτός πόλεμος στη Θεσσαλομαγνησία, ο Τσέλιο Πίτσαρη μαζί με άλλους κατέβηκε στην Αθήνα. Ζούσε στην περιοχή του Θησείου. Αρχικά ακολουθούνταν  από αρκετούς, αφού ήταν «μπουλουξής» και το παρουσιαστικό μαζί με την πλούσια αρματωσιά του ήταν επιβλητικό. Κάποτε παρέδωσαν όλοι τα όπλα τους, σύμφωνα με διάταγμα του Τρικούπη κι ο καθένας πρώην πολεμιστής τράβηξε το δρόμο του. Το χρηματικό βοήθημα που πήρε εξανεμίστηκε, ήρθε η φτώχεια κι ο ίδιος πούλησε τ’ άρματά του για να ζήσει. Μετά ζούσε απ’ τα φιλοδωρήματα, ποτέ όμως από ζητιανιά! Τότε ήταν που άρχισε να υποστηρίζει τον Δηλιγιάννη αντίπαλο του Τρικούπη, αντιδρώντας στον αφοπλισμό και συμμετέχοντας σ' όλες τις εκδηλώσεις του "Κορδονιού".   

Κάποια στιγμή ο δήμαρχος Αθηναίων και συμπολεμιστής του Δ. Σούτσος, του πρότεινε να εργαστεί ως φανοκόρος(=επιμελητής-συντηρητής φανών δημοτικού φωτισμού). Ο παλιός πολεμιστής δε δέχτηκε τέτοια θέση θεωρώντας την  υποτιμητική. Το έριξε έπειτα στο πιοτό και στις διαδηλώσεις. Επόμενο ήταν να γίνει "γραφικός" και θαμώνας της αγοράς και των καφενείων. 
Χαρακτηριστικό του ήταν πως στην κορυφή του κονταριού της μεγάλης σημαίας που κρατούσε προπορευόμενος των πορειών-διαδηλώσεων, είχε ένα παλιοτσάρουχο, δείγμα της -...και τότε- λιτότητας. Επίσης λόγω της φτώχειας του δεν φορούσε τσαρούχια, γι' αυτό ήταν ο …ξιπόλητος φουστανελάς!

Για τον Τρικούπη που είχε βάλει το πετρέλαιο και τον καπνό στο μονοπώλιο  φώναζε : «Κάτω το Τρικούπη», «κάτω ο πετρέλαιος», «κάτω ο πακετάκιας»!
Ως μόνιμος θαμώνας των καφενεία της Αθήνας, χαιρετούσε πάντα με τη λέξη «κορδονορούμπαρος» υπονοώντας τον Δηλιγιάννη (Κορδόνι), άσχετα αν ο χαιρετισμός του απευθυνόταν σε …Τρικουπικούς!

Στα θεωρεία της Βουλής ήταν επίση; μόνιμος, ως αργόσχολος αλλά και γέροντας. (Λένε πως απεικονίζεται στον πίνακα του Ορλόφ, όπου αγορεύει ο Τρικούπης στη Βουλή. Η αλήθεια είναι, πως ο δεξιά φουστανελοφόρος είναι ο Αλέξιος Στριφτόμπολας,  βουλευτής Πάτρας. Στην αριστερή πόρτα στο βάθος είναι ο βουλευτής Αττικής Δημήτριος Καλλιφρονάς.)  

Οι σατιρίζοντες την πολιτική, δημοσιογράφοι της εποχής, στα διάφορα έντυπα, έφτιαχναν στίχους για τον Τσελεπίτσαρη. Ο Γ. Σουρής δε θα μπορούσε να λείψει!

Ο βίος, η πολιτεία και τα στερνά του παλιού αυτού αγωνιστή, είναι πανομοιότυπα με άλλων αγωνιστών. Κοινό το άδοξο τέλος του με πολλών άλλων, που δε διάλεξαν κρατικές θέσεις ή δεν πέρασαν στη ληστεία. Ίσως ήταν η νοοτροπία που κι ο ίδιος ο Τσελεπίτσαρης έδειξε με την απάντησή του στο δήμαρχο: 

Τάκη Λάπα- Αθηναϊκοί τύποι-1976

Στην πόλη του Βόλου και στη συνοικία των Αγίων Αναργύρων (από Ναβαρίνου ως Ναυπλίου), ΤΚ 38334, υπάρχει οδός αφιερωμένη στον Τελεπίτσαρη. Η ονοματοθεσία έγινε με την απόφαση 100 του 1993, επί δημαρχίας  Δημητρίου Πιτσιώρη.

(ΔΡΟΜΟ-ΛΟΓΙΟ του Δήμου Βόλου,Δημ. Κωνσταντάρα- Σταθαρά, Βόλος 2009)

Ανωλεχωνίτικες αυλόπορτες (2)

Παλιές πανωλεχωνίτικες αυλόπορτες, πραγματικά χειροποίητα αριστουργήματα!

Δήμος Νηλείας (2)

Δήμος Νηλείας - μέρος 2ο

Ημερολόγιον "Η ΦΗΜΗ" 1887

Δήμαρχοι κατά χρονικές περιόδους:

1882-1883: Αμέσως μετά την απελευθέρωση, ο γιατρός, αγωνιστής (μέλος της νέας Προσωρινής Κυβέρνησης τον Ιανουάριο του 1878 στην Πορταριά) και βουλευτής Ζήσης Χατζηκιτιλής, που κατέβαινε με την υποστήριξη των Τοπαλικών-Τρικουπικών, έγινε ο πρώτος δήμαρχος. Αυτή ήταν κι η πρώτη περίοδος δημαρχίας του, αφού ακολουθούν κι άλλες.

1884-1897: Πάλι δήμαρχος του διευρυμένου πια δήμου, ήταν ο Ζήσης Χατζηκιτιλής. Η δημαρχιακή όμως θητεία του διακόπηκε το Μάρτιο του 1885, όταν εκδικάστηκε η υπόθεση, μετά από δυσφήμιση των πολιτικών του αντιπάλων για επεισόδια σε βάρος του ηγούμενου του μοναστηριού των Ταξιαρχών. και καταδικάστηκε σε φυλάκιση (βλ. ΕΔΩ) Τα επόμενα δύο χρόνια αντικαταστάθηκε στο δήμο, από τους Δ. Χατζηγιώργη και Γ. Οικονομίδη, ενώ ο ίδιος εκλέγεται, όντας στη φυλακή Λάρισας, βουλευτής.

Οδηγός της Ελλάδος μετά ημερολογίου κλπ- έτος Δ' 1890

1897-1891:   Για τρίτη θητεία δήμαρχος, ήταν ο Ζήσης Χατζηκιτιλής.

1891-1895: Ο δήμος αλλάζει χέρια και από Αγιωργίτη περνά σε Δρακιώτη. Δήμαρχος εκλέγεται ο προύχοντας Γιαννάκης Μπαντής, πρώην δήμαρχος Δράκιας. Ο ίδιος ήταν μαζί με τον αδελφό του Περικλή, συναρχηγός της επαναστατικής επιτροπής Δράκιας στα 1878 και σωματάρχης με 70 άντρες. Μετά συμμετείχε στη μάχη Σαρακηνού-Μακρινίτσας, κάτω απ' τις διαταγές του Αρχηγείου Μπασδέκη.

1895-1899: Δήμαρχος αυτήν την τετραετία εκλέγεται πάλι Δρακιώτης, ο δικολάβος (=πρακτικός δικηγόρος) Γεώρ. Αποστολίδης. Όμως στα 1897 και για ένα χρόνο, παύεται απ’ τα καθήκοντά του απ’ τους και πάλι Τούρκους κατακτητές. Το διάστημα της παύσης τον αντικατέστησε ο Περικ. Μπαντής, αδελφός του πρώην δημάρχου Γιαν. Μπαντή.

1899-1903: Δήμαρχος εκλέγεται ο αγιολαυρεντίτης Γεώρ. Παραθύρης.

1903-1914: Για όλο αυτό το διάστημα -τρεις θητείες- δήμαρχος ήταν ο νεααρός δρακιώτης Νικόλαος Παπαποστόλου, που κατέβαινε με την υποστήριξη των Καρταλικών. Αυτός παρέδωσε πια στη νέα δομή, αφού ο δήμος καταργήθηκε. Στη θέση του δημιουργήθηκαν οι κοινότητες: Αγίου Γεωργίου, Αγριάς, Άνω Λεχωνίων, Δράκιας, Καραμπασιού (μετονομάστηκε σε Άγιο Βλάσιο στις 11-1-1927)  και Κάτω Λεχωνίων.

Πληθυσμός:

1881: Κάτοικοι 3566

1889: Κάτοικοι 8160

1896: Κάτοικοι 10.176

1907: Κάτοικοι 10.485

Δήμος Νηλείας (1)

Νηλείας δήμος. Υπάγεται εις την επαρχίαν Βώλου και αποτελείται εξ 7 χωρίων και 3 μονών. Τα χωρία είναι Λεχώνια πρωτεύουσα και Όρμος Λεχωνίων, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Λαυρέντιος, Δράκια, Καραμπάσι  και Όρμος Αγριάς. Εκ των μονών η σπουδαιοτέρα είναι η των Ταξιαρχών.  Κατοίκους έχει 8160. (Λεξικόν Εγκυκλοπαιδικόν, Πολίτης Νικόλαος, 1898)

Ο ...αρχικός και παλιός δήμος Νηλείας

Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας και του Βόλου στις 2 Νοεμβρίου 1881 απ’ τους Τούρκους, η περιοχή μας εντάσσεται στο νεοσύστατο δήμο Νηλείας, της επαρχίας Βόλου, του νομού Λαρίσης με νόμους στα ΦΕΚ 16/20-3-1882, ΦΕΚ 17/24-3-1882 και ΦΕΚ 126/2-4-1883.

 Πήρε το όνομά του απ’ την αρχαία πόλη Νήλεια, που τότε πίστευαν πως βρισκόταν στα Λεχώνια στη θέση της αρχαίας Μεθώνης.  
Ο Νικόλαος Πολίτης γράφει για το όνομα του δήμου στα 1899 στο βιβλίο "ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ" :

Χρονολόγιο:

1881-1883: Β’ Τάξεως, με έδρα τον Άγιο Γεώργιο. Περιλαμβάνει τα χωριά Άγιο Γεώργιο (με τους οικισμούς Γατζέας –Άνω & Όρμος, Όρμος Καλών Νερών, μοναστήρια Αγ. Τριάδας, Ταξιαρχών), Καραμπάσι (σημερινό Άγιο Βλάση- με τους οικισμούς Στρόφιλο, Παναΐτσα, Παλαιόκαστρο, Μαλάκι), Άνω και Κάτω Λεχώνια (με τους οικισμούς Όρμος Πλατανίδι, Βροχιά-Τσιφλίκια).

Εγχειρίδιον Γεωγραφίας Ιωαννίδου-Ολυμπίου 1892

1883-1914:  Συνένωση δήμων Δράκιας (με τους οικισμούς Σκάλα-Όρμος Αγριάς, Ανεμούτσα, μοναστήρι Σταυρού), Αγίου Λαυρεντίου (με τους οικισμούς Σερβανάτες, Αμπέλια Αγριάς) και Νηλείας σε έναν, το δήμο Νηλείας, που είχε αρχικά έδρα τον Άγιο Λαυρέντη  και για ελάχιστο διάστημα. Αμέσως μετά, έδρα  έγιναν τα Άνω Λεχώνια παρότι είχαν λιγότερους κατοίκους σε σχέση με τα ορεινά χωριά. Αυτό έγινε γιατί ήταν πεδινό χωριό προσβάσιμο, αλλά και συγκοινωνιακός κόμβος.

Ανωλεχωνίτικα παλιά οικήματα (2)

Φθινοπωρινή Κυριακή, σήμερα! 

Μια "χαλαρή" δημοσίευση με εγκαταλειμμένα ή ανακαινισμένα, ακατοίκητα ή κατοικημένα Ανωλεχωνίτικα οικήματα!