Η Επανάσταση του 1878 στο Πήλιο (1)

Η μάχη στο μοναστήρι της Σουρβιάς

Σαν σήμερα στις 12/24 Ιανουαρίου ξεκινάνε οι εχθροπραξίες μεταξύ των Επαναστατών της νέας εξέγερσης του 1878 και των Τούρκων. Η πρώτη μάχη έγινε στο μοναστήρι της Σουρβιάς Πηλίου, βορειοδυτικά της Μακρινίτσας. 

Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ, Ζωσιμά Εσφιγμενίτη, 1887

Οι αγωνιστές που έχουν καταγράψει στα βιβλία τους, τα γεγονότα  της ατυχούς Επανάστασης του 1878 στο Πήλιο και τη Θεσσαλία και που σ’ αυτούς στηρίζεται η Ιστορία ήταν:

1. ο εθελοντής Παναγιώτης  Κυριακίδης στο βιβλίο του «ΑΚΡΙΒΗΣ ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΙΣ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΙΝΩΝ» προς συμπλήρωσιν των σελίδων της Θεσσαλικής Επαναστάσεως του έτους 1878 κλπ. –Κέρκυρα 1895 (ΕΔΩ)  

2. ο εθελοντής  Κων-νος Κούκης στο βιβλίο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ του 1878» εις τα εικοσιτέσσερα χωριά του Βόλου- Αθήνησι 1881, (ΕΔΩ)

3.  ο αγωνιστής του ιππικού και δημοσιογράφος Μιλτιάδης Σεϊζάνης «Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ του 1878 εν Ηπείρω, Μακεδονία και Θεσσαλία»-Αθήναι 1878,

4. ο εθελοντής Παναγιώτης Πολίτης νομικός και Δημ. σύμβουλος αργότερα στο Βόλο, στο βιβλίο του «ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ» Αθήνησιν 1879 και
5. ο αγωνιστής Νικόλαος Γαντζόπουλος «ΙΣΤΟΡΙΚΑΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΝ ΠΗΛΙΩ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1878», εν Βόλω 1905 (ΕΔΩ).
6. «Ο Σαρακηνός, ήτοι άσματα και ποιήματα εθνικά, σχολειακά και παιδαγωγικά»- Ιωάννη Δ. Σαχίνη (δημοδιδασκάλου) - Εν Βόλω -Τύποις Ρουσοπούλου -1884

Οι πληροφορίες για τη μάχη και την έξοδο της μονής Σουρβιάς βασίζονται στις μαρτυρίες του Μιλτ. Σεϊζάνη, που κάνει μια πλήρη και λεπτομερή καταγραφή. Οι υπόλοιποι λένε περισσότερα για τις επόμενες μάχες στο Σαρακηνό, στη Μακρινίτσα κι αλλού. Ας δούμε το ιστορικό:

Οι σκλαβωμένοι ακόμη Πηλιορείτες, άρχισαν να οργανώνονται για μια νέα εξέγερση την περίοδο αυτή. Φτιάχνοντας ομάδες κι «αδελφότητες»(σταυραδέλφια) περίμεναν απ’ την κεντρική διοίκηση των Αθηνών εφόδια και ενισχύσεις, καθώς και την κατάλληλη στιγμή να ξεσηκωθούν. Οι μηλιώτες αφοί Γαρέφη κι ο Βογιατζής, οι αφοί Σταμούλη απ’ την Αργαλαστή, ο Σακελλαρίδης απ’ τον Αϊ-Λαυρέντη, οι μακριτζιώτες Βασαρδάνης, Μπάρλας, Τουρτούρης, Κολοβός, ο Ράϊκος απ’ την Κερασιά κι άλλοι πολλοί ήταν οι πρωτεργάτες. Τα πράγματα όμως οδηγήθηκαν βίαια σε μια απροετοίμαστη εξέγερση κι άκαιρη…

Στις 26 Δεκεμβρίου 1877 ο μακεδόνας στρατιωτικός Λεωνίδας Βούλγαρης, που επηρεάζει τους πολιτικούς και στρατιωτικούς κύκλους στην Αθήνα, ετοιμάζει ένα σώμα από Μακεδόνες κι άλλους εθελοντές αγωνιστές παλιούς και νέους και ξεκινά για τη Μακεδονία να βοηθήσει την εκεί  Επανάσταση.  Για κακή τους τύχη, το πλοίο που τους μετέφερε έπεσε σε κακοκαιριά κι έδεσε αρχικά στη Σκόπελο. Ο Βούλγαρης τότε είχε την άτυχη ιδέα να στείλει στο νοτιοανατολικό Πήλιο 76 άντρες να κάνουν εδώ την …επανάσταση! Ο ίδιος επέστρεψε για νέα στρατολόγηση στην πρωτεύουσα!

Το επαναστατικό σώμα πέρασε  στο Προμύρι και Νεοχώρι. Από κει στις Μηλιές, όπου ειδοποιούν τον Κ. Γαρέφη και τους υπόλοιπους μυημένους. Τα χωριά υποδέχονται τους επαναστάτες, ξέροντας πως ο αγώνας θα είναι δύσκολος.

Ο πρόωρος ερχομός τους, ο χιονιάς, η έλλειψη εφοδίων και άλλων χρειωδών είναι οι δυσκολίες και γι’ αυτό οι χωριάτες αρχικά, ήταν επιφυλακτικοί. Μαζί και κάποιοι κοτσαμπάσηδες που δεν θέλουν να χτυπήσουν τους Τούρκους (!). Παρ’ όλα τούτα βοήθησαν το σώμα να συντηρηθεί, να μετακινηθεί και ν’ αποφύγει τους Τούρκους που ξεκίνησαν απ’ τα Λεχώνια προς συνάντησή του επαναστατικού σώματος, προς το Καραμπάσι και τον Αϊ-Γιώργη. Ο αϊγιωργίτης γιατρός Ζ. Χατζηκιτηλής είναι αυτός που τους πληροφορεί για τις εχθρικές κινήσεις. Μετά από αρκετή περιπλάνηση και στάση στα Δυο Ρέματα της Γατζέας, έφτασαν στον Άγιο Λαυρέντη στο μοναστήρι όπου έμειναν. Από εκεί πέρασαν στη Δράκια κι ανέβηκαν στη Μακρινίτσα. Έπρεπε να κρυφτούν και να προφυλαχτούν κάπου, γιατί το χιόνι ήταν πολύ- ένα μέτρο!

 Έτσι στις 11 Ιανουαρίου έφτασαν στην οχυρή Σουρβιά που είχε 10 καλογέρους και αρκετά εφόδια. Δεν πρόφτασαν όμως να ξεκουραστούν και το πρωί είδαν να καταφτάνουν απέναντί τους 700 Τούρκοι με ένα ορεινό τηλεβόλο! Έπιασε τότε ο εχθρός θέση μάχης κι οι Έλληνες αναγκαστικά μπήκαν στη μάχη. Αυτή άρχισε στις 10 το πρωί και κράτησε ως τη νύχτα!  

Την επαύριο οι Τούρκοι ενισχυμένοι,  πολιόρκησαν το μοναστήρι. Όλες οι επιθέσεις αποκρούστηκαν και η αντίσταση ήταν ισχυρή, παρόλο το σφυροκόπημα απ’ το τηλεβόλο.  

Η μάχη κράτησε πάλι ως το βράδυ. Οι Έλληνες είχαν μόνον 1 τραυματία κι οι Τούρκοι 40 νεκρούς. Όμως τα πράγματα δυσκόλεψαν, γιατί βοήθεια από πουθενά δεν ερχόταν και τα βόλια σώνονταν! Αποφάσισαν τότε ηρωική έξοδο! 

Την άλλη μέρα γράφτηκε ο επίλογος αυτής της μάχης . Ήταν η πυρπόληση του μοναστηριού !

Εν τω μεταξύ ήρθαν στο Πήλιο και κάποιες ενισχύσεις με τον Ζήσιμο Μπασδέκη και 200 εθελοντές. Αυτοί θα μπουν στον αγώνα τις επόμενες μέρες!