Εκλογές και κάλπες

εφημερίδα ΣΚΡΙΠ 16-4-1895

Εκλογές, κάλπες κλπ

Πριν την καθιέρωση των ψηφοδελτίων και των σφαιριδίων ήταν η ψήφος στα πολύ παλιά χρόνια με κουκιά. Όσα ήταν τα κουκιά τόσες και οι ψήφοι.

Οι σχετικές φράσεις ήταν:

1. «Δε βγαίνουν τα κουκιά» θα πει πως δεν εκλέγεται κάποιος ή είναι λίγοι οι ψήφοι.

2. «Ψήφισα μονοκούκι», όταν κάποιος ψήφιζε μόνο έναν υποψήφιο ή κόμμα, ενώ είχε δικαίωμα περισσότερων.

Από τις εθνικές εκλογές της 14ης-17ης Μαΐου 1865 και ως τις βουλευτικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν είχαν ψηφοδέλτια για να ψηφίσουν, παρότι αυτά είχαν καθιερωθεί νωρίτερα. 

Χρησιμοποιούσαν «σφαιρίδια»  (μικρές μολυβένιες σφαίρες, μεγάλα σκάγια) που έριχναν στην κάθε κάλπη που ήταν χωρισμένη στα δύο.  Οι κάλπες ήταν τόσες, όσοι και οι υποψήφιοι.  Έτσι «ο ψηφοφόρος ελάμβανε εν σφαιρίδιον και εισήγε την χείραν εις τον σωλήνα». Ο Ελ. Βενιζέλος θέλησε στα 1911 να καταργήσει το «απαίσιον σφαιρίδιον, το αναχρονιστικόν κουκί…». Βρήκε εμπόδιο την αγραμματοσύνη-αναλφαβητισμό- των ψηφοφόρων σε πολύ μεγάλο ποσοστό! Από τον τρόπο αυτό της ψηφοφορίας βγήκαν οι φράσεις που κάποιες φορές ακούγονται ως σήμερα:

     1. «Θα το φάει το μαύρο» ή «Έφαγε μαύρο» ή «τον μαύρισα» .  Όταν ο ψηφοφόρος είχε την πρόθεση για αρνητική ψήφο ή έριχνε. Τότε το σφαιρίδιο-μπίλια έπεφτε στη μαύρη-αριστερή μεριά του ΟΧΙ της κάλπης.

     2. «Το έριξα δαγκωτό». Όταν οι φα­νατικοί αντίπαλοι του υποψηφίου ή του κόμματός του, δάγκωναν το σφαιρίδιο και σημαδεμένο να φαίνεται, το έριχναν μέσα, για να  φανεί στο μέτρημα. Το ίδιο συνέβαινε και με τους φανατικούς οπαδούς.

     4. Όταν ο ψηφοφόρος ψήφιζε θετικά «άσπριζε» τον υποψήφιο, ρίχνοντας το σφαιρίδιο στη δεξιά-λευκή θέση, στο ΝΑΙ. Το «όλα δεξιά» φαινομενικά δεν έχει καμία σχέση, αλλά ταιριάζει στην άσπρη πλευρά της  κάλπης!  

     5. Ο «κουμπάρος» ήταν ο αντιπρόσωπος του υποψήφιου βουλευτή και βρισκόταν πάνω στην «ψηφοδόχο», ελέγχοντας την κατάσταση. Οι πολλές κουμπαριές των πολιτικών είχαν κι αυτό το σκοπό!

     Ο βολιώτης Θεμιστοκλής Καρτάλης, στο ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΘΥΜΗΣΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΟΥ, γράφει: 

* Οι εκλογές του 1915 έγιναν χωρίς τη συμμετοχή των Βενιζελικών
 στις 6 Δεκεμβρίου με την κυβέρνηση Σκουλούδη. 
Τις εκλογές κέρδισε ο Ελ. Βενιζέλος.
** Οι Φιλελεύθεροι τότε είχαν σύμβολο την «ΑΓΚΥΡΑ».

6. Τέλος, «Καλό βόλι» ήταν η ευχή για εύστοχη βολή στη μάχη, των αγωνιστών της Επανάστασης ή και ευχή για τον τιμημένο θάνατό τους. Αυτή μετά πέρασε στις εκλογές για εύστοχη πολιτική επιλογή στις ψηφοφορίες με τα σφαιρίδια, αλλά κι ως σήμερα.

«Καλό βόλι» λοιπόν, σ' όλες/ους μας!