Περικλής Αποστολίδης (1)

Μια γνωστή εύπορη οικογένεια της περιοχής και του Βόλου του 19ου-20ου αι. ήταν και η οικογένεια Αποστολίδη, (*) που κάποια από τα μέλη της, είχαν σπουδαία δράση σε πολλά επίπεδα, βοηθώντας τον τόπο. 

Οικογένεια Χρ. Αποστολίδη
Αρχοντική οικογένεια με καταγωγή του επιχειρηματία πατέρα  Χρήστου (+1879) τη Μ. Ασία και αργότερα εγκατεστημένου στον  Πλάτανο Αλμυρού. Η μητέρα Μαργίτσα-Μαριγούλα (1829-1894), ήταν από τη  Ζαγορά, αδελφή του γνωστού καθηγητή και λόγιου  Φίλιππου Ιωάννου (Γυαλά). Ο πατέρας του Χρήστου αρχικά λεγόταν Απόστολος Χατζηστεργίου και ήταν μεγαλέμπορος στη Σύρο. Μετά ονομάστηκε Αποστολίδης. Παιδιά της οικογένειας ήταν οι Περικλής, Μαργαρίτης, Νικόλαος και Αριστείδης. 
Σύμφωνα με την προφορική παράδοση της οικογένειας, ο πρόγονος του Χρήστου  Αποστολίδη που έφυγε από τον Πλάτανο Αλμυρού και εγκαταστάθηκε στη Μ. Ασία ήταν ο Απόστολος Ράγας.
Δεν μπορώ να αποκλείσω ότι ο Απ. Ράγας  είχε και δεύτερο όνομα, δηλαδή Χατζηστεργίου.
Είναι τεκμηριωμένο από τα αρχεία του Δήμου Ερμουπόλεως ότι ο Χρήστος Αποστολίδης έφθασε στην Ερμούπολη το 1824, σε ηλικία 12 ετών και εδήλωσε ως πατρίδα του τις Κυδωνίες (Αϊβαλί) της Μ. Ασίας. 
Ο αδελφός του Γεώργιος έφθασε στην Ερμούπολη το 1825, επίσης σε ηλικία 12 ετών και δήλωσε ως τόπο προέλευσης του τη Λέσβο. Το 1828 έφθασε στην Ερμούπολη και τρίτος αδελφός, ο Μαργαρίτης. Και οι τρεις έγιναν δημότες Ερμουπόλεως μετά την ενηλικίωση τους και δήλωσαν ως επάγγελμα έμποροι και τόπο καταγωγής τη Θεσσαλία.
Πιστεύω ότι ο Απ. Ράγας (ή Χατζηστεργίου ;) είχε εγκατασταθεί στις Κυδωνίες όπου γεννήθηκαν οι τρεις αδελφοί (που ήταν μάλλον τα παιδιά του, ενδεχομένως και εγγόνια του).
Οι τρεις αδελφοί αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν τις Κυδωνίες όταν οι Τούρκοι κατέστρεψαν την πόλη αυτή το 1821, έσφαξαν μέρος του πληθυσμού ή αιχμαλώτισαν και πούλησαν ως σκλάβους πολλές γυναίκες και παιδιά. Οι τρεις αδελφοί κατέφυγαν αρχικά στη Λέσβο και στη συνέχεια στη Σύρο.
Περί το 1845, ή λίγο αργότερα, ο Χρήστος Αποστολίδης μετεγκατεστάθηκε στο Βόλο, που τότε είχε αρχίσει να χτίζεται, ιδρύοντας εκεί εμπορική επιχείρηση, συνεργαζόμενος πάντα όπως φαίνεται με τον αδελφό του στη Σύρο.
Αργότερα αγόρασε (προ του 1870) το τσιφλίκι Τσαγκλί (σήμερα Ερέτρια). Μέσα στα όρια του κτήματος του, ο Χ. Αποστολίδης ανεκάλυψε κοιτάσματα χρωμίτη. Το 1870 έλαβε προσωρινή άδεια εκμετάλλευσης του μεταλλείου από τις τοπικές τουρκικές αρχές στα Ιωάννινα, και το 1872 οριστική άδεια εκμετάλλευσης με σουλτανικό φιρμάνι. Υπήρξε από τους πρώτους΄Έλληνες μεταλλειοκτήτες στον Ελληνικό χώρο.

Ο Χρήστος Αποστολίδης ήταν μαζί με τους Ν. Γάτσο, Απ. Καρμίρη, Απ. Χριστοδούλου κ.ά. από τους πρώτους οικιστές της πόλης του Βόλου. Στο Βόλο είχε τον εμπορικό οίκο "Μεταλλευτικαί, γεωργικαί και ναυτιλιακαί εργασίαι Αποστολίδης". 

Έκανε εμπόριο σταριού, αλλά και όπλων στην Επανάσταση απ΄το Τσιγκέλι Αλμυρού. Είχε επίσης εμπορικό οίκο στην Αίγυπτο. Το μετάλλευμα χρωμίου από το μεταλλείο του, φόρτωνε σε εγγλέζικα καράβια και πούλαγε στο εξωτερικό.
Ο ίδιος επίσης κατείχε το τσιφλίκι του Τσαγκλί 16.000 στρ, τη σημερινή Ερέτρια Φαρσάλων, αγορασμένο από Τούρκο. 

Περικλής Αποστολίδης

(Περ. Αποστολίδης - ΔΗΚΙ)

Γεννήθηκε στη Μακρινίτσα το 1847 και ήταν ο πρώτος γιος. Σπούδασε στη Σύρο, κοντά στον μεγαλύτερο αδελφό του πατέρα του Γεώργιο Αποστολίδη, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο. Μετά το πέρας των σπουδών του ήρθε στο Βόλο και οργάνωσε το ήδη μεγάλο εμπορικό γραφείο του πατέρα του. Για εμπορικούς λόγους ταξίδεψε σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, ενώ στην Αγγλία έμεινε 2-3 χρόνια. Μετά το θάνατο του πατέρα του ανέλαβε αυτός το εμπορικό γραφείο και μαζί με τα αδέλφια του το μεταλλείο. Ήταν πράκτορας της ασφαλιστικής εταιρίας "Αδριατική Ένωσις" σε ολόκληρη τη Θεσσαλία.

Το 1887 πέθανε ο Αριστείδης, ενώ ο Νικόλαος μεταβίβασε το μερίδιό του στα άλλα αδέρφια του. Αυτοί κατείχαν το μεταλλείο για πολλά χρόνια και φρόντισαν να αυξήσουν πρώτα τις εκτάσεις τους με άλλες αγορές και μετά να ξεμπλέξουν από δικαστικούς αγώνες. Γιατί, στα 1870 μόλις έγινε γνωστό ότι υπήρχε μετάλλευμα, άρχισαν να εγείρουν αξιώσεις και άλλοι δικαιούχοι, όπως  η «Εταιρία Λαυρίου» και ο Μπαϊράμ Μπαμπά Μουρτέζα.

Το 1915 πεθαίνει ο Μαργαρίτης και με ιδιόγραφο διαθήκη αφήνει όλη την περιουσία του στο γιο του Χρήστο. Η εκμετάλλευση του κοιτάσματος (πυρίμαχου χρωμίτη) άρχισε το 1880 και κράτησε ως το 1991με πολλές διακοπές και εξαιτίας της ληστοκρατίας στης περιοχή.

Το μεταλλείο χρωμίου έγινε αφορμή να γίνουν και αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή των Φαρσάλων. Στις εκσκαφές για την διάνοιξη σιδηροδρομικής γραμμής μεταφοράς μεταλλεύματος [Τσαγκλί-Αϊβαλί(=Ρήγαιον)] καθώς και στην εξόρυξη, ήρθαν στο φως πάμπολλα αρχαιολογικά ευρήματα.  Βρέθηκαν μια σειρά από αρχαιολογικά ευρήματα μεγάλης αξίας, από τα οποία αρκετά οι ιδιοκτήτες Αφοί Αποστολίδη χάρισαν στο Μουσείο Βόλου, Αλμυρού και στο Αρχαιολογικό Αθήνας. 
Αυτές οι ανασκαφές ήταν η αφορμή να επιδοθεί με ιδιαίτερη θέρμη στον τομέα της Αρχαιολογίας.

Είχε με την ενασχόληση αυτή αποκτήσει ευρύτατες γνώσεις αρχαιολογίας, χωρίς να είναι αρχαιολόγος.
Ασχολήθηκε πολύ με την αρχαιολογία της περιοχής και βοήθησε στις ανασκαφές. Μάλιστα λέγεται πως στα 1891, πήγαινε πεζός δύο φορές την ημέρα ως το Διμήνι και το Καπακλί (ΕΔΩ) που γίνονταν οι ανασκαφές, για να εποπτεύει.

Υπήρξε συνεργάτης του Ν. Αρβανιτόπουλου στις ανασκαφές των αρχαίων Παγασών και έγραψε και βιβλίο γι’ αυτές.

Πήρε μέρος στην επανάσταση του Πηλίου (1878) και με τον πεθερό του πρόξενο Μπόρελ, βοήθησε τον Αγώνα. 

Ήταν αρκετά μορφωμένος με εγκυκλοπαιδικές και επιστημονικές γνώσεις  Είχε σφαιρική άποψη για τα ζητήματα της Θεσσαλίας, κάτι που του έδωσε τη δυνατότητα να συμμετέχει στα κοινά του Βόλου για πάρα πολλά χρόνια.
Εξελέγη βουλευτής το 1910 και δημοτικός σύμβουλος Παγασών από το 1882-1891.

Διετέλεσε Γραμματέας της "Φιλελεήμονος Αδελφότητος " επί προεδρείας Γ. Καρτάλη το 1885 και πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Νοσοκομείου.

Αντίθετος με την ίδρυση του ανώτατου Παρθεναγωγείου Βόλου και δημοτικός σύμβουλος της συντηρητικής μερίδας, διαφώνησε με την ανάγκη ύπαρξης αυτού του σχολείου προβάλλοντας ιδιαίτερα το γεγονός ότι διευθυντής σε σχολείο θηλέων είχε διοριστεί ένας νέος άνδρας (ο Δελμούζος τότε ήταν 28 χρονών)! 

Υπήρξε μέλος επιτροπής για το εκκλησιαστικό ζήτημα (1907). 

Έγραφε συχνά σε εφημερίδες εκφράζοντας τις απόψεις του σε διάφορα ζητήματα.
Παρακάτω πχ οι αντιρρήσεις του στην επιλογή οικοπέδου για την ίδρυση του Αρχαιολ. Μουσείου Βόλου, στη ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ :

Τον Αύγουστο του 1925 πέθανε από ερυσίπελας, αφήνοντας την περιουσία του στη γυναίκα του Μαίρη και στα παιδιά του Αλέξανδρο (Επιχειρηματία και ιδρυτή των Τσιμέντων Αγριάς) και Ανδρέα, τον μετέπειτα αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και υπουργό Συντονισμού σε κυβερνήσεις του Κων-νου Καραμανλή, υπουργό Γεωργίας επί Παπάγου, αλλά και υπουργό Οικονομικών επί Μεταξά, Κορυζή  1938-41. 

Η κηδεία του Περικλή ήταν πάνδημη και τον επικήδειο έβγαλε ο δικηγόρος και δημ. σύμβουλος Στέφανος Χίμος.
Μαίρη Π. Αποστολίδου

Η Μαίρη (Μαρία,Μαρίκα) παντρεύτηκε με το σύζυγό της Περικλή στις 26-4-1890, σε στενό οικογενειακό κύκλο. Η κατοικία τους ήταν στην οδό Αναύρου (Ιωάννου Καρτάλη). Ήταν μία από τις κόρες του Άγγλου Ουίλιαμ-Κάρολ και της Αιμιλίας-Λαλίνα (Μαλβίνας) Μπόρελ. Ο φιλέλληνας Μπόρελ εγκαταστάθηκε  στο Βόλο ως πρόξενος της Αγγλίας, της Αμερικής και της Ιταλίας, προσφέροντας πολλές υπηρεσίες στους συμπατριώτες μας, κατά την Επανάσταση του 1878, αλλά και στην περίοδο του ατυχούς πολέμου του 1897. 

Στα 1931 η κ. Μαίρη κάνει δωρεά στο Νοσοκομείο του Βόλου το Ακτινολογικό εργαστήριο, στη μνήμη του συζύγου της.

Ήταν μια πραγματική αστή κυρία με πλουσιότατη δράση στα κοινωνικά δρώμενα κι όχι μόνον της εποχής, κοντά στο σύζυγό της. Ο Άθως Τριγκώνης την ονομάζει "δέσποινα" και ο Νικ. Γάτσος "ερίτιμον κυρία". 

Προς τιμήν της ο σύζυγός της είχε δώσει σε μια μικρή ατμομηχανή του τρένου-τραμ, το όνομά της (ΜΑΙΡΗ), που την χρησιμοποιούσαν και στο μεταλλείο στο Ρήγαιο. Αργότερα στην Κατοχή όταν ξαναμπήκε στην κυκλοφορία ο τροχιόδρομος, η μηχανή αυτή κυκλοφορούσε στο Βόλο. Σήμερα βρίσκεται στο Σιδ. Μουσείο Αθήνας.   

Η μικρή ατμομηχανή ΜΑΙΡΗ. (Αρχείο ΔΗΚΙ)

(*) Εδώ πρέπει να γίνει μια διασαφήνιση: Υπήρξε στο Βόλο και κάποιος άλλος Αποστολίδης ο Βασίλειος-Βάσος καρδιτσιώτικης  καταγωγής, αξιωματικός, βουλευτής Βόλου και μετέπειτα μαχητής του ΕΛΑΣ.