Τα Πλατανίδια το 1893

Μια ενδιαφέρουσα περιγραφή των Πλατανιδίων από το Ζωσιμά Εσφιγμενίτη, πριν από 122 χρόνια !

Άποψη του μαγαζιού Αλπάκη από τη σκάλα.
(Αρχείο Ν. Μαστρογιάννη)

Τὰ Πλατανίδια

Ἐν τῆ περιφερεία τῶν Ἀνατολικῶν Λεχωνίων κατὰ τὴν  παραλίαν ἐν σμικροτάτω μυχῶ τῆς θαλάσσης ὑπάρχει θέσις καλουμένη 
Π λ α τ α ν ί δ ι α  ἢ   Μ α γ α ζ ε ῖ ο ν. Αὔτη ἡ θέσις πρὸ 20 καὶ 25 ἐτῶν ἦτο ἕλος ἐν ὧ   βασίλευον οἱ βαθρακοί, ἀλλ’ ἀγοράσαντες αὐτὴν οἱ ἐπιμελεῖς καὶ φιλόπονοι Καραμπασιῶται μετεποίησαν τὸ ἕλος εἰς Ἠλύσιον πεδίον, καὶ κυρίως ἀφ’ ὅτου ὁ μακαρίτης Γιαννιὸς Ἀλπάκης ὠκοδόμησε τὴν μονώροφον οἰκίαν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ Κωνσταντῖνος καὶ Νικόλαος ἀνώρυξαν πραγματικὸν ἀρτεσιανὸν φρέαρ δι’ οὐ ἀεννάως ἀνέρχεται καὶ ἀναβλύζει ἄνευ ἀντλίας ὕδωρ ἄφθονον […] Σήμερον δὲ ἀποκατέστη ἐπίνειον τῶν Λεχωνίων καὶ ἡ μόνιμος κατοικία καὶ τὸ κέντρον τῶν πέριξ ἁλιέων, ἅπαντες δὲ οἱ ἁλιεῖς ὁσάκις ἀργούσιν ἐκεῖ περιδιαβάζουσι ἀνασύροντες τὰ πλοιάρια των, διότι οἱ Ἀδελφοὶ Ἀλπάκη περιποιοῦνται αὐτοὺς ἐπαξίως. Ταύτην τὴν θέσιν ἐπισκεφθεῖς καὶ ἐγὼ κατὰ τὴν 18ην τοῦ παρελθόντος Ἀπριλίου μετὰ τοῦ πρώτου μου ἐξαδέλφου κ. Δήμ. Καμπυλάκη καὶ ἰδὼν αὐτὴν ἔμεινα ἔκθαμβος, διότι ἐγίνωσκον τὴν κατάστασιν αὐτῆς πρὸ χρόνων, πρὸς τῷ ἄλλω καλλωπισμῶ εἶδον τὰ ὀπωροφόρα δένδρα, περσομηλέας, κυδωνέας καὶ μηλέας (φερικαῖς), εἶδον λέγω αὐτὰ ἀνθοβολοῦντα καὶ τοὺς κυάμους κυματίζοντας, ἐκεῖ ὅπου πρὸ ὀλίγων χρόνων εἶχον οἱ ὄφεις τὰς φωλεᾶς τῶν καὶ οἱ πελαργοὶ τὴν βοσκὴν των, πρὸς τούτοις εἶδον νέαν μέθοδον καλλιεργείας. Οἱ ἀδελφοὶ Ἀλπάκη παρὰ τὸν καλῶς καλλιεργημένον περίβολον καὶ κῆπον ἔχουσιν καὶ ἄλλον χῶρον μὴ καλῶς καλλιεργούμενον ἕνεκα τοῦ βαλτώδους μέρους, ὡς ἐκ τούτου ὁ πατὴρ αὐτῶν ἐφύτευσε συκαμινέας, ἀλλ’ ἐπειδὴ τὸ δένδρον τοῦτο σήμερον δὲν εἶναι προσοδοφόρον ἀπέσπασαν αὐτᾶς καὶ ἀνώρυξαν τάφρους (χάνδακας) καθέτους πρὸς τὴν θάλασσαν ἐχούσας βάθος 1 μ. καὶ 50 % τοῦ μέτρου καὶ ἴσον πλάτος, μῆκος δὲ ἀόριστον. Ταύτας τὰς τάφρους ἐπλήρωσαν χονδρόβολα ἀπὸ τῆς θαλάσσης οὔσης πλησίον καὶ διὰ τοῦτο τὸ ἔδαφος καθίσταται γόνιμον καὶ εὔφορον, ὅθεν εὐχῆς ἔργου εἶναι, ἴνα οἱ ἔχοντες τοιαῦτα ἕλη ἀπὸ τοῦ ὅρμου Μηλίνας μέχρι Βώλου νὰ μιμηθῶσι τοὺς ἄνω εἰρημένους ἀδελφοὺς Ἀλπάκη, ὅπως καὶ οὗτοι ὠφεληθῶσι καὶ τοὺς ἀνὰ τὰ χωρία ἐλευθερώσουσιν ἀπὸ τοῦ μιάσματος καὶ τῶν ἀδιαλείπτων πυρετῶν ὡς καὶ τὰ Λεχώνια ἠλευθερώθησαν. Περὶ τούτου ἂς μαρτυρήσωσιν οἱ ἐπιζῶντες εἰσέτι γεροντότεροι ἠμῶν Λεχωνίται. 

Ἔμπροσθεν ταύτης τῆς θέσεως σώζονται παραλλήλως τῆ θαλάσση κεκαλυμμένα ἐρείπια […] ἐπιμήκη ἐπεκτεινόμενα πρὸς δυσμᾶς πολλῶν μέτρων διάστημα. Ταῦτα τὰ ἐρείπια κατ’ ἐμὲ εἶναι τοῦ δεκάτου τετάρτου αἰῶνος καθ’ ἢν ἐποχὴν κατεῖχε τὰ Λεχώνια ἡ οἰκογένεια τῶν Μελησσινῶν καὶ οἱ Λεχωνίται εἶχον διὰ θαλάσσης συγκοινωνίαν μετὰ τῶν ἐν Ἀλμυρῶ Πισαίων. Κατὰ τὸ δυτικὸν ἄκρον τῶν ἐρειπίων ὑφίσταται ἐρημοκκλήσιον τῆς Παναγίας καλούμενον ἐν ὧ τὸ πρῶτον Σάββατον τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς ἄγουσι διασκεδαστικὴν πανήγυριν, ἴνα μὴ καὶ οἱ ἐκεῖ προσερχόμενοι μείνωσιν ὑποδεέστεροι τῶν ἐν Βώλω καὶ Ἀγριᾶ πανηγυριστῶν.

 [Από το περιοδικό ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ- Ιούνιος 1893 -αριθμ. ΝΔ΄, σελ. 438-9]