Άνω & Κάτω Λεχώνια 1944 (1)

Σαν σήμερα πριν 71 χρόνια στα Λεχώνια !!

Μια ανασκόπηση των γεγονότων του 1944, από τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ του Βόλου:

"Τα Κάτω και Άνω Λεχώνια μαρτύρησαν κατά την διάρκειαν της γερμανικής Κατοχής όσον λίγα χωριά του νομού Μαγνησίας. 
Από 1ης Μαΐου 1944  μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου του ιδίου χρόνου, δηλαδή επί 5μηνον οι κάτοικοι των Λεχωνίων υπέφεραν αφάνταστα. Συλλήψεις, εκτελέσεις, λεηλασίαι και άλλα, δεινά έπληξαν τους Λεχωνίτες, οι όποιοι έζησαν υπό ένα καθεστώς τρόμου και αγωνίας. Εις τα Κάτω Λεχώνια είχεν εγκατασταθή δύναμις της Γκεστάπο και των ΕΑΣΑΔ*. Ομάδες ανταρτών παρενοχλούσαν συχνά την δύναμι αυτή των Γερμανών και των Ελλήνων συνεργατών των, οι οποίοι ξεσπούσαν κατόπιν εις βάρος των αθώων κατοίκων. Κάθε τόσο εγίνοντο συλλήψεις και δεκάδες άνδρες και γυναίκες ωδηγούντο εις την Κίτρινη Αποθήκη , όπου οι ξυλοδαρμοί και αι εκτελέσεις ήσαν εις ημερήσια διάταξι. 
Το φοβερώτερο μπλόκο, με όλες τις απερίγραπτες συνέπειες έγινε εις τα Κάτω Λεχώνια την 1 Μαϊου 1944. Η Γκεστάπο και οι Εασαδίτες κατά την ημέρα αυτήν είχαν μια μικροσυμπλοκή με τους αντάρτες. Έφθασε αυτό ώστε να υπάρξη αφορμή για λεηλασίες και εγκλήματα. Περισσότερα από διακόσια πενήντα σπίτια απεγυμνώθησαν από τους επιδρομείς. Είδη ρουχισμού, έπιπλα, διαμαντικά και άλλα κοσμήματα, τρόφιμα κλπ. εφορτώθησαν από τους Γερμανούς και τους Εασαδίτες εις τα αυτοκίνητα και μετεφέρθησαν εις τον Βόλον. Κατά την διάρκειαν της λεηλασίας επυρπολήθησαν Κάι δώδεκα σπίτια. Δεκάδες εξ άλλου κάτοικοι, υπερβαίνοντες τους εκατό συνελήφθησαν υπό της Γκεστάπο και των ΕΑΣΑΔ και ωδηγήθησαν εις την Κίτρινη Αποθήκη.

Όπως θα γραφή περαιτέρω η τύχη των ανθρώπων αυτών υπήρξε φοβερή. Δέκα τρεις απηγχονίσθησαν εις το Ορμάν Μαγούλα μαζί με άλλους είκοσι επτά, καταγομένους ως επί το πλείστον από άλλα χωριά τού Πηλίου. Πέντε εξετελέσθησαν επί τόπου, δηλαδή εις τα Λεχώνια και άλλοι μετεφέρθησαν εις Λάρισαν, Θεσσαλονίκην και εκείθεν εις τα στρατόπεδα της Γερμανίας. Είκοσι ημέρες μετά, την 21ην Μαΐου, οι Γερμανοί επέδραμον κατά των Άνω Λεχωνίων. Συνέλαβον πολλούς κατοίκους, επυρπόλησαν δέκα οικίας και κατόπιν εξετέλεσαν παρά το Μαλάκι δέκα τέσσαρα άτομα. Τους υπολοίπους συλληφθέντας πλέον των τριάντα, οι Γερμανοί ώδήγησαν εις την Κίτρινην Αποθήκην. Εξ αυτών δέκα απέστειλαν εις Γερμανίαν και ένα απηγχόνισαν εις Ορμάν Μαγούλαν.

Φοβερά ήσαν τα γεγονότα, τα οποία συνέβησαν εις Κάτω Λεχώνια και τον  Ιούλιον του 1944.  Τα μεσάνυκτα της 8ης προς 9ην  Ιουλίου ομάδες ανταρτών  εισέβαλον εις το χωριό και επετέθησαν εναντίον των δύο κτιρίων, εις τα οποία ήσαν εγκατεστημένοι οι Γκεσταπίτες και οι Εασαδίτες. Η μάχη, η οποία επηκολούθησεν, υπήρξε σκληρά και διήρκεσε μέχρι των πρωινών ωρών. Αιφνιδιασθέντες οι Γερμανοί ήρχισαν να βάλλουν εις την τύχη καταιγιστικώς. Τρομοκρατηθέντες οι κάτοικοι, κλειδωμένοι εις τα σπίτια των, ήκουαν επί τρίωρον την οχλοβοήν της μάχης.

Τελικώς οι αντάρται επέτυχον να πλησιάσουν τα φρούρια των αμυνομένων και με εκρηκτικές ύλες να τινάξουν εις τον αέρα το κτίριο, εις το οποίον έμειναν οι Γερμανοί. Η έκρηξις ήτο πολύ μεγάλη και επτά Γερμανοί ετάφησαν υπό τα ερείπια. Λίγο κατόπιν οι αντάρτες ανετίναξαν και το σπίτι των Εασαδιτών. Αυτοί ήσαν περισσότερο τυχεροί. Από τους δέκα οι επτά ετραυματίσθησαν ελαφρώς και μόνον ένας, πληγείς βαρύτατα, εξέπνευσε μετά παρέλευσιν ολίγης ώρας. Εν τω μεταξύ κατέφθασαν ενισχύσεις των Γερμανών εκ Βόλου και οι αντάρτες ήρχισαν να συμπτύσονται. Όταν η μάχη ετελείωσε είχε ξημερώσει πια για καλά. Είχε έλθει το πρωινό της 9ης Ιουλίου 1944, ένα πρωινό που ποτέ δεν θα λησμονήσουν οι άμοιροι Λεχωνίτες". 
                                                              (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

* Στα Λεχώνια δρούσε η ομάδα των ΕΑΣΑΔ που δημιουργήθηκε στο χωριό με την ονομασία "ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΟΜΑΔΑ ΑΝΩ ΛΕΧΩΝΙΩΝ" . 

Απόσπασμα από τα Πρακτικά του δήμου Παγασών (Βόλου)
τομ.28, αρ. απόφ. 118β/6-8-1944 

ΥΓ 1 :  Να και το έγγραφο του ΕΛΑΣ για τις πολεμικές ενέργειες στα Κ. Λεχώνια από (ΕΔΩ):

ΕΛΑΣ

XVIη Ταξιαρχία ΕΚΘΕΣΙΣ

54ον Σ/γμα Πεζικού Γενομένου νυχτερινού Εγχειρήματος εις Κ. ΛΕΧΩΝΙΑ

ΑΡΙΘΜ. - 8 προς 9 Ιουλίου 1944

——————————————————————-

Πληροφορίαι περί του εχθρού

Δύναμις. Εις ΚΑΤΩ ΛΕΧΩΝΙΑ ευρίσκοντο περί τους 85 Γερμανοί και 40 Ραλληκοί

Οπλισμός. Ο φερόμενος ως ατομικός τοιούτος. –

Ήτοι

Οπλ/λα, ημιοπλ/λα, ατομικά τυφέκια, 6 Πυροβόλα, 1 Όλμος και 2 Πολυβόλα.

Διάταξις του εχθρού

1 Πυροβόλο τοποθετημένον Β.Α. της οικίας Νάσου διά να βάλη εναντίον των υψωμάτων ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ και ΑΓ. ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ, έτερον Πυροβόλον κάτωθι του ΤΖΑΜΙΟΥ και τούτο με την αυτήν ως άνω αποστολήν, έτερα 3 Πυροβόλα τοποθετημένα εντός του κτήματος ΤΟΠΑΛΗ (ίδε σχεδιάγραμμα) μάλλον τοποθετημένα εκεί προς απόκρυψιν, 1 όλμος όπισθεν της οικίας Νάσου με αποστολή να βάλη εναντίον επισημασμένων στόχων προς ΚΑΡΑΜΠΑΣΙ, 2 Πολ/λα παρά το ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΚΑΤΩ ΛΕΧΩΝΙΩΝ (ίδε σχεδιάγραμμα) θέσις βολής τούτου Ν. Ελαιοτριβείου.

Ο εχθρός παραμένη κατά την νύκταν εις διάφορα οικήματα των Κ. ΛΕΧΩΝΙΩΝ ως κάτωθι.

Επί των οικημάτων Πινδάρου, Γιωργατζή, Καπότου, Σαράφη, Νάσου, Παπαθεοδοσίου, Λυχναρά, Τζαμί και Λαμπαδάρη (ίδε σχεδιάγραμμα). -

Την νύκτα έξωθι των άλλων οικημάτων τοποθετούσιν Σκοπούς. -

Η δύναμις των Ραλλικών παραμένει εις τα οικήματα Μίμη Κυριαζή και Λαμπαδάρη. -

Πρόθεσις και απόφασις Διοικήσεως

Να επιτεθή διά Νυκτερινού Εγχειρήματος επί των ΚΑΤΩ ΛΕΧΩΝΙΩΝ, να εξοντώση ή αιχμαλωτίση τους Γερμανούς και Ράλληδες. Να συγκεντρώση όσο το δυνατόν περισσότερα Λάφυρα Πολεμικού Υλικού και να καταστρέψη δι’ ανατινάξεως ότι δεν δύναται να μεταφέρη. -

Διάταξις Ημετέρων Τμημάτων

Προς τούτο το Σ/γμα διέθεσε 3 Διμοιρίας Εφόδου δυνάμεως 75 ανδρών, το Ουλαμό Υπαξ/κών δυνάμεως 16 ανδρών, 1 Στοιχείο Πολ/λων δυν. 5 ανδρών, 1 Στοιχείον Όλμων δυν. 8 ανδρών και Τμήμα Μηχανικού εξ 8 ανδρών. -

Αποστολαί των Τμημάτων.

- Δύναμις 15 ανδρών με επί κεφαλής Ανθ/γόν και 2 άνδρας του Μηχανικού να καταλάβη θέσεις Δυτ. ΚΑΤΩ ΛΕΧΩΝΙΩΝ και εις απόστασιν περί τα 800 μέτρα από της Δυτ. ΠΑΡΥΦΉΣ ΛΕΧΩΝΙΩΝ προς ΑΓΡΙΑ. -

- Ιππαστί επί της Δημοσίας οδού με εντολήν να απαγορεύση ή να επιβραδύνη ενδεχομένην ενίσχυσιν από ΑΓΡΙΑ προς Κ. ΛΕΧΩΝΙΑ. -

- 3 Διμοιρίες ΕΦΟΔΟΥ να επιτεθούν εναντίον των Κ. ΛΕΧΩΝΙΩΝ με αντικειμενικό σκοπό μια εκάστης και εκάστου κατατετμηθέντος Τμήματος λεπτομερώς διά κάθε Τμήματος καθορισθέντος αντικειμενικού Σκοπού. -

- Έτεραι 2 Ομάδες του Ουλαμού Υπαξ/κών εκ 10 ανδρών εκάστη να επιτεθούν εναντίον των 2 Γερμανικών Φυλακίων (ίδε σχεδιάγραμμα).

- Έτερον έξ 6 ανδρών καταλάβει την τοποθεσίαν ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ με αποστολήν την επιτήρησιν, των οδεύσεων ΚΙΣΣΟΥ – ΑΓ. ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ – ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ – ΧΑΝΙΩΝ, το απόσπασμα των 8 ανδρών του Μηχανικού ακολουθήση τας 3 Διμοιρίας Εφόδου ως και την σταθεράν του Τμήματος των 15 ανδρών δι’ ανατινάξεις και καταστροφάς. -

- Στοιχείον Πολ/λου και Στοιχείον Όλμου ετάχθησαν Βορ. ΛΕΧΩΝΙΩΝ και εως απόστασιν 1200 μέτρων διά την υποστήρηξιν των Τμημάτων μετά το πέρας του Εγχειρήματος. -

Τρόπος Ενεργείας

- Τα ως άνω Τμήματα την 8.30 ακριβώς εξεκίνησαν εκ του Καταυλισμού των με δρομολόγια σαφώς καθορισθέντα και αναγνωρισθέντα και οδηγούμενα υπό οδηγών με κατεύθυνσιν προς την Βόρ. Παρυφήν των ΛΕΧΩΝΙΩΝ και εις απόστασι περί τα 800 μέτρα από τους καθορισθέντας αντικειμενικούς Σκοπούς πλην του Τμήματος Πλαγιοφυλακής το οποίον κατευθείαν προχώρησε διά την κατάληψιν της ορισθείσης θέσεως του. -

- Την 11.40 άπαντα τα Τμήματα ευρίσκοντο εις την ως άνω θέσιν, απ`εκεί τα Τμήματα εχωρίσθησαν κατά Μικρά Φαλαγγίδια και πήρε ένα έκαστον τον αντικειμενικόν σκοπόν διά την εκτέλεσιν της αποστολής του. -

- Την 12.30 τα Τμήματα έφθασαν ένα έκαστον έναντι του αντικειμενικού των σκοπού και εις απόστασιν ολίγων βημάτων απ`αυτούς πλην του Τμήματος εξ 8 ανδρών Ανθ/στου Μαλλιόρα το οποίον παρέμεινεν εις απόστασιν πλέον των 500 μέτρων μη εκπληρώσαν την δοθείσα αυτώ αποστολήν. -

- Την 12.45 ακριβώς τα Τμήματα επετέθησαν εναντίον των αντικειμενικών σκοπών με αξοθαύμαστον επιδεξιότητα και θάρρος εξουδετερώσαντες τους πρώτους 3 σκοπούς των δεξιών οικημάτων Πινδάρου, Γιωργατζή , Καπότου, Παπαθεοδοσίου ανατινάξαντες συνάμα και τα 2 πρώτα οικήματα Πινδάρου, Γιωργατζή και Καπότου τριόροφα τοιαύτα όπου παρέμεινον οι πλείστοι των Γερμανών. -

- Την αυτήν ως άνω στιγμήν ανετινάχθησαν τα οικήματα Μίμη Κυριαζή και Λαμπαδάρη όπου παρέμεινον οι πλείστοι των Ραλλικών. – Κατόπιν τα Τμήματα εισωχώρησαν εις το εσωτερικόν της τοποθεσίας και ήρχισαν αι καταστροφαί των λοιπών υλικών. -

- Αποτέλεσμα της ως άνω Τολμηράς Επιθετικής Ενεργείας των Τμημάτων ήτο η εξουδετέρωσις των σκοπών, η ανατίναξις των 4 οικημάτων Πινδάρου Γιωργατζή, Καπότου, Μίμη Κυριαζή και Λαμπαδάρη. -

Απώλειαι του εχθρού

75 περίπου Γερμανοί και 35-40 Ραλλικοί. Ηχρηστεύθησαν 5 Πυροβόλα που υπήρχαν εις κτήμα Τοπάλη. Ωσαύτως επυρπολήθησαν 10 αυτοκίνητα. Την 1.35 περίπου ώραν Τμήματα του εχθρού δυνάμεως 8 αυτοκινήτων μεθ`ενός Τάγκς εξ ΑΓΡΙΑΣ ήρχοντο προς ενίσχυσιν των εις ΛΕΧΩΝΙΑ ευρισκομένων Γερμανών. Φθάσαντες όμως προ της Ημετέρας Σταθεράς Πλαγιοφυλακής το προπορευόμενον Τάγκς διερχόμενον διά του πεδίου ναρκών ανετινάχθη. Την αυτήν τύχην είχεν και 2ον αυτοκίνητον, οι Γερμανοί τότε εξήλθον των αυτικινήτων και ανεπτύχθησαν εις Μάχην προσβληθέντες συνάμα από το Τμήμα της Πλαγιοφυλακής. Η συμπλοκή αυτή διήρκεσε περί την ημίσειαν ώραν όπου κατόπιν του δοθέντος συνθήματος συμπτύξεως των τμημάτων μας συνεπτύχθη τούτο. -

Απώλειαι του εχθρού

Εκ της συμπλοκής ταύτης ήτο η καταστροφή 1 τάγκς και 2 αυτ/των κατ`εξακριβωμένας πληροφορίας νεκροί και τραυματίαι πλέον των 40 ανδρών. -

Εκτός των ανωτέρω καταστροφών που υπέστη ο εχθρός κατεστράφησαν και άπαντα τα πυρομαχικά και όπλα που ευρίσκοντο εντός των πυρποληθέντων και ανατιναχθέντων οικημάτων, όπου τα οικήματα εκαίοντο μέχρι της 8^ης ώρας της 9^ης του Μηνός. -

Απώλειαι Ημετέρων

Τραυματίαι εξ ων οι 2 σοβαρώς. -

Καταναλωθέντα πυρομαχικά

450 φυσίγγια τυφεκίου – 1100 οπλ/λου – 34 χειροβομβίδες επιθετικές Ιταλίας – 18 αμυντικές ΜΙΛΣ και αρκετή ποσότης εκκρηκτικής ύλης. -

Το Τμήμα το ενεργήσαν το Εγχείρημα ενήργησε πολύ καλώς πλην Τμήματος του Ανθ/στου Μαλλιόρα όπου θα του υποβληθή διά τούτο ειδική έκθεσις καθ`όσον εάν και η ενέργεια του Ανθ/στού Μαλλιόρα ήτο η διαταχθείσα να ανετινάσσοντο και τα υπόλοιπα οικήματα και ο εχθρός θα επάθαινεν τελείαν καταστροφήν, ενώ η μη επέμβασις του Ανθ/στού Μαλλιόρα άφησε οικήματα τινα ανενόχλητα και έδρασαν εναντίον των υπολοίπων Τμημάτων και είχομεν 5 τραυματίας. -

Σ.Δ. Σ/τος 17/7/44 Η Διοίκηση

Υ Γ 2: Ο άντρας του ΕΛΑΣ που μετέφερε τα εκρηκτικά, τα τοποθέτησε και ανατίναξε  το κτίριο Καπότου, (βρισκόταν απέναντι από το Σαραφέικο και το Νηπηπιαγωγείο) ήταν ο (συγχωρεμένος σήμερα) ατρόμητος Κατωλεχωνίτης Τάσος Λιαδάκος!
Υ.Γ 3: Για την ίδια μάχη γράφει κι ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ: