Το Καραμπάσι του Πηλίου

Στη "ΘΕΣΣΑΛΙΑ" της 10ης Μαρτίου 1882, λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση του Πηλίου από τους Τούρκους, που αρχικά εκδιδόταν στην Αθήνα -στον τίτλο έγραφε  ΕΝ ΒΟΛΩ- από τους Αγιολαυρεντίτες αδελφούς Σακελλαρίδη (Θετταλομάγνητας), βρίσκουμε την παρακάτω δημοσίευση. 

Αναφέρεται στο χωριό του Πηλίου Καραμπάσι (=Άγιο Βλάση) από κάποιον που περιηγήθηκε το Πήλιο και τα χωριά του με την υπογραφή Δ. 

Μάλλον είναι η πρώτη καταγραφή-δημοσίευση του χωριού, εκτός των παλιότερων βιβλίων των Δημητριέων και του Ν. Μάγνη που γράφουν ελάχιστα κι απ'όπου πάιρνει ο συντάκτης κάποια στοιχεία. 

Βέβαια αργότερα ακολουθεί ο Αγιολαυρεντίτης κοσμοκαλόγερος Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης που στο περιοδικό του ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ, στην ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ που επιμελήθηκε, καθώς και στο Ημερολόγιό του Η ΦΗΜΗ, κάνει εκτενέστετες καταγραφές και αναφορές.  

Το παρακάτω είναι ένα εξαιρετικό κείμενο που αξίζει να διαβαστεί από το πρωτότυπο. Επειδή όμως είναι κάπως δύσκολο -ειδικά για τους νεότερους- μπορείτε να το διαβάσετε από τη μετάφραση.

«Από το Πήλιο την 8η Μαρτίου 1882

Πάνω απ’ τα Λεχώνια μισή ώρα μακριά και σε ισάριθμη απόσταση κάτω από τον Αϊ-Γιώργη, ανατολικά από τον Άγιο Λαυρέντη σε θέση που περιτριγυρίζεται από θαλλερούς ελαιώνες και καστανιές βρίσκεται η κωμόπολη Καραμπάσι.

Η θέση της μικρής αυτής κωμόπολης, σε σχέση με τις μέχρι τώρα κωμοπόλεις που έγινε λόγος στις επιστολές μου, είναι επίσης θελκτική , γιατί παρότι δεν βρίσκεται στην ίδια οριζόντια γραμμή στο Πήλιο, παρόλα ταύτα κατέχει επιφάνεια σχεδόν πλάγια που βρίσκεται ακριβώς απέναντι απ’ τον Παγασητικό Κόλπο. Αυτή, με την ποικιλία των διάφορων δέντρων έχει μια αρμονία που φαίνεται σαν να είναι αντανάκλαση της όψης των Λεχωνίων, επειδή και εδώ η βλάστηση και η άνοιξη των φυτών και των θάμνων προπορεύεται από τα άλλα χωριά του Πηλίου, παρόλο που λίγη απόσταση νοτιότερα απ’ αυτές χωρίζει την κωμόπολη που αναφέραμε.   

Στην κωμόπολη αυτή για να ανεβούμε με κάποιο συνοδοιπόρο μου, που με παρακολουθούσε σαν αγωγιάτης, διατρέξαμε ανηφορικό και άθλιο λιθόστρωτο δρόμο, μάλιστα δε από το μικρό τοξωτό γεφύρι του ποταμιού και πάνω και φτάσαμε στην πλατεία της κωμόπολης αυτής που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο σχεδόν αγκομαχώντας. Κι αυτό γιατί, μετά από όλες τις ομορφιές που η φύση πλουσιοπάροχα έδωσε στα εδάφη που διασχίσαμε, η ακανόνιστη και τραχιά οδός μας ανάγκασε να βαδίσουμε επί ένα τέταρτο της ώρας πεζοπορία και σε έδαφος που τα σκέλη μας αναγκαζόταν να λυγίζουν άτακτα από τα εμπόδια που βρισκόταν στα πόδια μας.

Η πλατεία που γύρω της υπάρχουν τα καφενεία και τα εργαστήρια έχει σχήμα αλωνιού και σκιάζεται από έναν μεγάλο κι ευτραφή πλάτανο που κάτω από τις ρίζες του περνάει ποτάμι τις τρεις εποχές του χρόνου, εκτός του καλοκαιριού. Την εποχή αυτή το νερό χρησιμοποιείται για την άρδευση των κήπων και των ελαιώνων.

Αλλά αν οι δρόμοι δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση, στην κωμόπολη αυτή υπάρχει η πολύ ζηλευτή συμπεριφορά των κατοίκων και προπαντός η συμφωνία-ομόνοια μεταξύ τους, που είναι άξια μίμησης κι από τις άλλες κοντινές κωμοπόλεις. Εδώ δεν παρατηρεί κάποιος  τις έριδες και τις φιλονικίες που συμβαίνουν στις υπόλοιπες κωμοπόλεις λόγω των κομματικών και της κενοδοξίας.

Θαυμαστό θέαμα είναι οι συσκέψεις τους, που αφορούν  τα συμφέροντα της κοινότητας. Μαζεύονται σχεδόν όλοι σ’ αυτές τις συγκεντρώσεις με αγάπη και ειλικρίνεια σαν μια οικογένεια και εκφράζουν τη γνώμη τους με αξιοζήλευτη αφέλεια και πραότητα. Σημείο των συναθροίσεων είναι η καμπάνα της εκκλησίας και τόπος ο νάρθηκας της εκκλησίας ή το σχολείο. Είναι πραγματικά αυτός ο τόπος συνηθισμένος στην αυτοδιοίκηση και καλά θα κάνει η κυβέρνηση να μην παρασαλέψει τα έθιμα που επικρατούν και να μην αφομοιωθούν με τα δημοτικά, μεταδίδοντας κι εδώ τους τρόπους και τις συνήθειες των διεφθαρμένων διοικητικών υπαλλήλων. Οι οποίοι υπάλληλοι για να ωφεληθούν κάποια μικρά ποσά επεμβαίνουν στα συμφέροντα των κατοίκων, ή μη εγκρίνοντας τους προϋπολογισμούς των δημοτικών συμβουλίων ή εμπλεκόμενοι στα έσοδα που αφορούν τα εκκλησιαστικά και κοινοτικά.

Η κοινότητα Καραμπασίου αποτελείται από δύο κοντινές συνοικίες, του Παλιόκαστρου και του Στρόφιλου με την πρώτη να βρίσκεται από την άλλη μεριά του ποταμιού νοτιοδυτικά που ενώνεται με λιθόχτιστο γεφύρι και που απέχει ένα τέταρτο της ώρας. Η δεύτερη βρίσκεται ανατολικά και σε απόσταση μόλις δέκα λεπτών έχοντας η καθεμιά περί τις τριάντα οικογένειες.  Οι δύο αυτές συνοικίες είναι ωραίες για τις τοποθεσίες τους και αξιομνημόνευτες για περιγραφή. Στο μεν Στρόφιλο είναι το μεγάλο και πανάρχαιο πλατάνι, που από τη ρίζα του πηγάζει άριστο Πινδάρειο νερό, καθώς και το σύδεντρο και το χλοερό έδαφος. Στο δε Παλιόκαστρο υπάρχουν υα ενετική ερείπια και ο τούρκικος μιναρές που σώζεται. Και οι δύο αυτές συνοικίες ήταν οθωμανικές, αλλά από την μεγάλη εθνική Επανάσταση του 1821 εγκαταλείφτηκαν και μείνανε, αφού απαλλοτριώθηκαν και πουλήθηκαν, στην κυριότητα και κατοχή των χριστιανών.

Το Καραμπάσι έχει ένα μόνο Ναό προς τιμήν και στο όνομα του Αγίου Βλασίου, μια δημοτική Σχολή από παλιά, που συντηρούν με τη μεριμνά τους οι κάτοικοι.

Στην κωμόπολη αυτή υπήρξε άλλοτε και για κάποια χρόνια η έδρα του Βοεβόδα, διοικητού του Πηλίου, προτού δηλαδή χτιστεί ο νέος Γώλος [=Βόλος] (περί το 1840) και ως αυτό το χρονικό σημείο που δεν είχε απομακρυνθεί από το Πήλιο, με τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση η Βαλιδέ Σουλτάνα.

Εδώ υπάρχει ως τώρα και το μέγαρο που ακριβώς χρησίμευε για διοικητήριο και που οικοδομήθηκε με δαπάνες των χωριών, αλλά που πουλήθηκε προ από δεκαετίας. Σώζονται ακόμη οι αναμνήσεις στα στόματα των επιζώντων γερόντων για την τότε  διοίκηση, την οποία εναλλάξ μεταχειριζόταν τα κόμματα στο Πήλιο.

Αλλ’ ενώ οι τόσο καλοί και ευπροσήγοροι κάτοικοι  έχουν τα δικαιώματα και τα προσόντα, υποπτεύονται μολοντούτο πως οι κρατούντες δεν θα θελήσουν να τους αφήσουν σε ιδιαίτερο δήμο. Αλήθεια, αν αυτό σκέφτονται οι πολιτικοί του τόπου, θα ξεσηκώσουν σε διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις τους κατοίκους του Καραμπασιού, γιατί για κανένα λόγο δεν στέργουν να προσκολληθούν σε κάποια παρακείμενη κωμόπολη. Και πράγματι έχουν δίκιο να μη συγκατατίθενται σε τέτοιο μέτρο, καθόσον ούτε τα συμφέροντά τους συνταυτίζονται με αυτά των γειτόνων τους, ούτε υπάρχει λόγος να σαλευτεί η συμμετρική σχέση τους, αφού και προσόντα και πληθυσμό έχουν ώστε να αποτελέσουν δικό τους δήμο με τις παρακείμενες συνοικίες και τα ανατολικά Λεχώνια.

Στο τέλος οφείλω να σημειώσω ότι δεν είναι λιγότερο ρομαντικά και τα δύο εξωκλήσια που τιμώνται και είναι προς τιμήν του Αγίου Νικολάου και της Θεομήτορος και προπαντός η ανθισμένη και καταπράσινη φύση που αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ ευχάριστη και θελκτικότατη.

Τώρα πια πηγαίνουμε από το ρομαντικό ξωκλήσι της Παναγίας, δυτικά ακριβώς απέναντι, πλευρά όπου βρίσκεται αειθαλής ελαιώνας που ανήκει στους κατοίκους του Αγίου Λαυρεντίου και ονομάζεται Μπουλιάρη. Πηγαίνουμε στην μονή των Ταξιαρχών που βρίσκεται στην περιφέρεια και ανήκει δικαιοδοσία του Αγίου Γεωργίου. Αλλά , όπως ακούω, πριν από αυτήν θα επισκεφτούμε τη ρομαντικότατη θέση Κουφάλα, για την οποία ελπίζω να γράψω σ’ εσάς και πάλι τις εντυπώσεις μου.                    Δ. »