Άγιος Νικόλαος Χορευτού

Αύριο είναι του αγίου Νικολάου! 

Ναοί του υπάρχουν στην περιοχή μας αρκετοί (με κύριο τον καθεδρικό του Βόλου ΕΔΩ) καθώς και πάμπολλα εξωκλήσια! 

Το παρακάτω κείμενο αναφέρεται στον Άγιο Νικόλαο Χορευτού ένα παμπάλαιο εκκλησάκι και είναι αντιγραφή από τον ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΦΑΡΟ, Αλεξάνδρεια, 1926. Το έγραψε ο ζαγοριανός Απόστ. Κωνσταντινίδης (Πήλιος Ζάγρας).  Το ίδιο κείμενο υπάρχει και στο δυσεύρετο βιβλίο του «Τα εν τω Πηλίω όρει παλαιά και σύγχρονα χριστιανικά µνηµεία», Αλεξάνδρεια 1960.

ΑΓΙΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ - Χορευτού

[ Ναΐδριον εκ των παλαιοτέρων της περιφερείας Ζαγοράς. Κείται εν τω κέντρω του Χορευτού και όπισθεν των κοινοτικών ακινήτων περιβαλλόμενον υπό κυπαρίσσου, πτελέας και εσπεριδοειδών οπωροφόρων δένδρων. Η ανακαίνισις αυτού, ή μάλλον η εκ βάθρων ανέγερσίς του, χρονολογείται από του έτους 7159 από κτίσεως κόσμου, ήτοι από του 1651 μ. Χ., και οφείλεται εις την συνδρομήν ιερομονάχου τινός ονόματι Διονυσίου. Η ιστορική αύτη πληροφορία διασώζεται εγκεχαραγμένη επί πλακός εντετοιχισμένης έξωθεν του Ιερού Βήματος.  

+ΑΝΕΚΕΝΙΣΘΗ Ο ΝΑΟΣ ΤΟ- 

Υ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ  Π[ΑΤ]Ρ[Ο[Σ ΗΜΩ-

Ν ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙ-

ΣΚΟΠΟΥ +ΔΙΑ ΣΗΝΔΡ-

ΟΜΗΣ ΔΙΟΝΙΣΙΟΥ ΙΕΡΟ-

ΜΟΝΑΧΟΥ ΄΄ ΑΠΡΗΛΗ-

ΟΥ Γ΄ : ΕΠΗ ΕΤΟΥΣ 

ζΡΝθ. (1651 μ. Χ.)Έτερον, γραπτόν τούτο, σημείωμα επί του άκρου δεξιού του Τέμπλου και άνωθεν της εικόνος του Αγίου Παντελεήμονος, μας πληροφορεί ότι διά την ανέγερσιν και εικονογράφησιν του ναού συνέδραμον εκτός του Διονυσίου οι: « Αλέξιος και εγώ Αποστόλης και Γεώργιος και Νικόλας του Λάμπου και οι λοιποί Χριστιανοί»

Αναμφιβόλως οι αναφερόμενοι ως συνδρομηταί του ναού θα ήσαν πλοιοκτήται ή απλώς θαλασσινοί, ανεγείραντες οίκον ιερόν εις προσκύνησιν του προστάτου Αγίου των.

Επί της Δ πλευράς του ναού πρόσθετον κτίριον με προέκτασιν προς Μ επικοινωνεί μετά του νοτίου και μόνου νάρθηκος διά θύρας, μετά δε του ναού διά της κυρίας, της Δ εισόδου. Τούτο αποτελεί κατά τι νεωτέραν προέκτασιν του ναού, παραμένει όμως μέχρι σήμερον εντελως απεριποίητον και χρησιμοποιείται ως αποθήκη ποικίλλου υλικού.

Κατά συνέπειαν ως μόνη είσοδος παραμένει νυν εν χρήσει η μεσημβρινή . Η εσωτερική αρχιτεκτονική του ναού παραπλησία σταυροθολίου. Θόλοι και πλευραί καλύπτονται υπό αρχαίων υδατογραφιών, αι πλείσται των οποίων εικονίζουσι τον βίον και τα μαρτύρια αγίων. Αρχικός ο ναός εφωτίζετο τελείως ανεπαρκώς διά δύο οπών της νοτίου πλευράς του, μιάς ούσης άνωθεν του νάρθηκος και της ετέρας επί του μεσαίου θόλου, οπών - παραθύρων διατηρουμένων και μέχρι σήμερον. Κατά τους νεωτέρους όμως χρόνους ηνοίχθησαν παράθυρα προς βορράν και νότον, αυτά ταύτα διά μέσου των οποίων φωτίζεται νυν ο ναός. Το δάπεδον ποικίλλεται διά ψηφιδωτών εκ μικρών στρογγύλων λιθαρίων της παρακειμένης παραλίας του Χορευτού, πέριξ δε σώζονται εισέτι εν καλή καταστάσει 17 αρχαία στασίδια.

Το Εικονοστάσιον, αν και κατά τι κατωτέρας λεπτουργικής τέχνης, ομοιάζει πολύ εκείνου της αρχαίας Μονής του Σωτήρος, υπολείμματα του οποίου αποτελούσι νυν το εικονοστάσιον του παρεκκλησίου του Αγίου Αντωνίου. Είναι επικεχρυσωμένον, παρουσιάζει δε κατά ζεύγη τεραστίους όφεις, επί των κεφαλών των οποίων στηρίζεται ανά φοίνιξ, κεφαλάς πτερωτών λεόντων καταληγούσας εις καλλίγραμμα φύλλα, πτηνά, σταφυλάς κ. ά. π. Ο μεσαίος μέγας Σταυρός μετά των ιχθύων, των όφεων, της Θεοτόκου και του Αποστόλου Ιωάννου,  απλουστέρας πιω τεχνοτροπίας του όλου εικονοστασίου, προδίδουσι ξένην την προέλευσιν και συντελουσιν εις την μη παρουσίασιν ενός συνόλου τελείως αρμονικού. Εντός του lερού Βήματος απόκειται ζεύγος Βημοθύρων παλαιοτάτου εικονοστασίου. Είναι ξυλόγλυπτα, επικεχρυσωμένα και εικονογραφημένα, πλην αξιοθρηνήτως εφθαρμένα.

Γραπτά ιστορικά, εκτός της αναφερθείσης ήδη επιγραφής, υπήρχον έτερα δύο, εξ ων το μεν άνωθεν της Δ πύλης, το δε επί του τοίχου ένθα ενούται η αριστερά πλευρά του εικονοστασίου. Αμφότερα εφθάρησαν ή κατέπεσον.

Ολόκληρον το εσωτερικόν του ναού καλύπτεται ως ανεφέραμεν ήδη υπό τοιχογραφιών, κατά το πλείστον εφθαρμένων, κυρίως λόγω της επιδράσεως της υγρασίας κατά την μακράν, των τριών περίπου αιώνων, περίοδον της υπάρξεώς των. 

Εξ αυτών αι πλέον χαρακτηριστικοί είναι αι ακόλουθοι :

α' - Η επί της Β πλευράς αναπαριστώσα το: «αινείτε αυτόν εν τυμπάνω και χορώ, αινείτε αυτόν εν χορδαίς και οργάνω». Είναι πλήρως συγχρονισμένη με τα ήθη και έθιμα της εποχής της φιλοτεχνήσεώς της. Γυναίκες, ενδεδυμέναι κατά την τότε συνήθειαν του Πηλίου και εστραμμέναι προς τους θεατάς, σχηματίζουσι κύκλον χορεύουσαι, ενώ οργανοπαίκται με τιάρας (σαρίκια) επί της κεφαλής των και βράκες μέχρι του γόνατος, εκτελούσι μουσικόν χορευτικόν τεμάχιον διά τυμπάνων, αυλών και εγχόρδου τινός οργάνου κοινώς «λαούτου» .

β΄ - Η εικονίζουσα ιστιοφόρον πλοίον εν μέσω θαλασσοταραχής. Ο πλοίαρχος αρπαγείς υπό των αγρίων κυμάτων παλαίει κατ’ αυτών αγώνα σκληρόν, πλην νικηφόρον, εφ’ όσον ο προστάτης των θαλασσινών ο Άγιος Νικόλαος τον κρατεί από του βραχίονός του.

γ΄- Ετέρα επί παραπλησίου της προηγουμένης θέματος : Ιστιοφόρον πλοιον με πλήρωμα εκ πέντε ναυτών κατορθοί να πλέη ασφαλώς προς τον λιμένα του παρά την σφοδράν τρικυμίαν της θαλάσσης. Τούτο οφείλεται εις τον δεξιόν χειρισμόν του πηδαλίου υπ’ αυτού τούτου τον Αγίου Νικολάου. Όπισθεν του πλοίου διακρίνονται φλόγες πυρός. Άνωθεν δε της εικόνος η σημείωσις : «το λάδι της πτωχής χήρας».

δ΄ - Σώζονται και αρκεταί τοιχογραφίαι εν καλλίστη καταστάσει. Τινές εξ αυτών είναι άξιαι θαυμασμού διά την έκφρασιν, την γραμμήν και την αρμονίαν των χρωμάτων των.

Εκ των κινητών εικόνων αναφέρομεν τας κάτωθι :

1. Του Αγίου Νικολάου, τέχνης καθαρώς βυζαντινής.

2. Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ομοίως.

3. Του Ιησού Χριστού. «εξόδου σταμάτη του αποστόλη και την σηνοδίαν αυτού αγγελο έτος ζρξ' » (1652).

4. Της Θεοτόκου (Άνευ χρονολογίας. Από απόψεως όμως τεχνοτροπίας είναι ομοία τη προηγουμένη, άρα και αύτη κατά πάσαν πιθανότητα ανήκει εις το 1652).

5.— Του Ιησού Χριστού καθημένου παρά την ίσταμένην Θεοτόκον και περιβαλλομένου υπό άγιων.  «+Δέησις του δούλου του Θεού Ρίγα επί έτος 1771».

 6. Του Αγίου Παντελεήμονος μετά του Αγίου Νικολάου. «+ Η εικών αύτη του εν Αγίοις πατρός ημών Νικολάου αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας του Θαυματουργού και του αγίου Μεγαλομάρτυρος και ιαματικού Παντελεήμονος διά θαλάσσης αυτοαφιχθείσα και επισκευασθείσα δαπάνη Σταμούλη Ι. Στούρνα κατατίθεται εις τον ίερόν Ναόν του Αγίου Νικολάου Χορευτού. Εν έτει 1917».

Αι εικόνες της β΄σειράς του εικονοστασίου ηλλοιωμέναι λόγω της επ’ αυτών ασεβούς επεμβάσεως ζωγράφου της κακής ώρας.

Υπάρχουσι και άλλαι παλαιαί εικόνες αλλ’ εντελώς απεριποίητοι.

Επί παλαιού εφθαρμένου τριπτύχου αναφέρονται ονόματα μοναζουσών αδελφών. Να διηκόνουν άραγε αύται εν τη Μονή ταύτη του Αγίου Νικολάου ή να προήρχοντο εξ άλλων Μονών της περιφερείας Ζαγοράς; […]