αρχιμ. Ευγένιος Δάγκου -Ξηροποταμηνός.

Ο «βίος και η πολιτεία» του εκ Προμυρίου αρχιμανδρίτη Ευγένιου* Δάγκου-Ξηροποταμηνού. 

Μια άγνωστη σχεδόν πηλιορείτικη «μορφή».

Ο Ευγένιος Σουροβήλος ή Σουρούβιλος, κατά κόσμον Ευστάθιος, γεννήθηκε στο Προμύρι στα 1821. Ήταν ένας απ' τους κατά καιρούς πολλούς Προμυριώτες καλόγερους, σύγχρονος του Παΐσιου προμυριώτη και αρχιμανδρίτη επίσης Ξηροποταμηνού.
Στα 1837 ο ηγούμενος της μονής Ξηροποτάμου Διονύσιος Αγιομαμίτης, τον πήρε μαζί του στο Όρος (μαζί με τον συμπατριώτη του Νικόλαο Κουντούλη -αργότερα αρχιμανδρίτη Ναθαναήλ Ξηροποταμηνό, †1896) και τους είχε «υποτακτικούς» του. Εκεί χειροτονήθηκε διάκονος. Στα 1840 πήγε στη Θεσσαλονίκη, ακολουθώντας τον «γέροντά» του που έγινε Γενικός Επίτροπος του Αγ. Όρους.
Στη Θεσσαλονίκη στα δύο χρόνια που έμεινε ο Ευγένιος, παρακολούθησε μαθήματα σε κάποιον Αστέριο. Στη συνέχεια ο γέροντάς του πηγαίνει στην Κων/πολη και ακολουθώντας τον μένει εκεί μια 4ετία παρακολουθώντας μαθήματα σε κάποια Σχολή ως το 1846. Τότε ήταν μόνον 25 ετών και χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης. Κατόπιν επέστρεψε στην μονή Ξηροποτάμου για να ξεκουραστεί και να προγραμματίσει τις σπουδές του για τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη. Όμως παύτηκε ο ηγούμενος της μονής Δάγκου Άνθιμος Χαριουπόλεως και κλήθηκε να αναλάβει την ηγουμενία τον Αύγουστο του 1847. Πήγε και διετέλεσε ηγούμενος στου Δάγκου της Ρουμανίας (κοντά στο Ιάσιο) ως το έτος 1859. (Αυτή ήταν δωρεά του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικ. Μαυροκορδάτου, που την έδωσε το 1715, στην Ξηροποτάμου). Εκεί στη Βλαχία εκτός από ηγούμενος Δάγκου, ήταν και προϊστάμενος της μονής Πλουμπουίτας (Τιμίου Σταυρού στο Βουκουρέστι) και της εκκλησίας στο Μπρασώφ.
Κατά τα έτη 1859-1866 δεν επέστρεψε στο Αγιονόρος (όταν εκδιώχτηκαν οι Έλληνες μοναχοί από εκείνα τα μέρη και δημεύτηκαν οι «Βλαχικές κτήσεις της Μονής»). Το καλοκαίρι του 1859 (αφού παραιτήθηκε από ηγούμενος) τον βρίσκουμε την Κων/πολη και τον Αύγουστο στο Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο. Κι αυτό γιατί ο (με καταγωγή από το Βόλο) Πατριάρχης Νικάνωρ που εκλέχθηκε την 1-4-1866, με την ψήφο του Κλήρου και του λαού τα έτη 1866-1869, ανέβηκε στην Κων/πολη λόγω ασθένειας και ο Ευγένιος πήγε εκεί ως «Έξαρχος» της Μεγάλης Εκκλησίας, αντικαθιστώντας τον.
Εδώ ο αρχιμανδρίτης Ευγένιος μετά την πρωτοφανή αναγόρευσή του ως «Τοποτηρητού και διαδόχου» δημιούργησε προβλήματα (βλ. βυζαντινές ίντριγκες) και προκάλεσε έντονες εσωτερικές συγκρούσεις στην Εκκλησία Αλεξανδρείας.
Αναλυτικά: Ο Πατριάρχης Νικάνωρ υπέγραψε Κανονισμό για τον τρόπο εκλογής Πατριάρχη Αλεξανδρείας και βρέθηκε σε δίνη αντιδράσεων, αφού χειροτόνησε νέους Μητροπολίτες χωρίς να ενημερώσει το λαό. Η ενεργός συμμετοχή των Ελλην. Κοινοτήτων -και στα εκκλησιαστικά ζητήματα του Πατριαρχείου – (βλ. εκλογές αρχιερέων) ήταν μέσα στον Κανονισμό κι η ενότητα της αλεξανδρινής Εκκλησίας εξαρτιόταν από τις διαθέσεις των ισχυρών επιτρόπων των κοινοτήτων. Έτσι εκεί, δημιουργήθηκε χαώδης κατάσταση, το πρώτο «σχίσμα» που έμεινε στην ιστορία ως «Νειλικά».
Οι Κοινότητες κατάφεραν να μπει το Πατριαρχείο και ο Νικάνωρ σε «κατάστασιν απαγορεύσεως» και τότε κατεβαίνει στην Αλεξάνδρεια ο Ευγένιος ως «γενικός Δ/ντής των υποθέσεων του Θρόνου» και «Τοποτηρητής» (κατά παράβαση των Εκκλ. Κανόνων αφού ήταν αρχιμανδρίτης). Ο Νικάνωρ δε δέχτηκε τις ενέργειες των Ελλην. Κοινοτήτων και βάζει δικό του «Τοποτηρητή» τον επίσκοπο Πενταπόλεως Νείλο. Αυτός αντικατέστησε τον Νικάνορα με γρήγορη εκλογή το Μάρτη του 1869 χωρίς να ρωτηθούν οι Κοινότητες. Ο Νικάνωρ αποδήμησε τα Χριστούγεννα του 1869 και ο Νείλος καθαιρέθηκε ως αποστάτης από το Οικουμ. Πατριαρχείο. Τότε μπήκε στη μέση και η αιγυπτιακή Κυβέρνηση και για να λυθεί η πατριαρχική κρίση όρισε να γίνει νέα εκλογή στα κατά τόπους Δικαστήρια. Οι χριστιανοί με το πατριαρχείο όρισαν επιτροπές και η ψηφοφορία έγινε στους ναούς. Εκλέχτηκε Πατριάρχης ο μητροπολίτης Δέρκων Νεόφυτος, που παραιτήθηκε αμέσως!
Ο αρχιμ. Ευγένιος που έλυνε κι έδενε, παύτηκε από το Νείλο και την ομάδα του. Όμως ο ίδιος επειδή είχε κατέβει χωρίς την συγκατάθεση του Πατριαρχείου, οργάνωσε στρατιωτική ομάδα ( ! ) και κατέλαβε τα πατριαρχικά γραφεία κλπ διώχνοντας το Νικάνορα! Τότε καθαιρέθηκε από την Σύνοδο στο Ραμλί της Αλεξανδρειας στις 2-7-1867, οπότε και για λίγο επέστρεψε άπραγος στο Άγιο Όρος. Βέβαια επανήλθε μετά την παραίτηση του Νεόφυτου έβαλε υποψηφιότητα για διάδοχος του θρόνου της Αλεξάνδρειας. Στις 30 Μαΐου 1870 εκλέχτηκε Πατριάρχης ο Σωφρόνιος Γ΄. Ο  Ευγένιος έχασε την εκλογή. Παραιτήθηκε απ’ όλα τα αξιώματά του και εγκαταστάθηκε στην Πρίγκηπο της Κων/πολης όπου αγόρασε σπίτι. 

Πέθανε στις 4-5-1876 σε ηλικία 55 ετών, αφήνοντας στο μοναστήρι Ξηροποτάμου άμφια, βιβλιοθήκη και κάποια περιουσία.
«Δοξομανής και ταραξίας» ο Ευγένιος δίχασε τον Αλεξανδρινό κλήρο σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα για καιρό.
Ωστόσο:
1. Στα 1854 του αποδόθηκε από το ελλ. Κράτος ο αργυρούς Σταυρός των Ιπποτών του Σωτήρος, «…δια τας κατά καιρούς προσφοράς εις τα εκπαιδευτικά του Έθνους καταστήματα»! (Στη φωτογραφία του υπάρχει κρεμασμένος αριστερά στο στήθος του)
2. Ο ίδιος ήταν βαθύς γνώστης της βυζαντινής μουσικής καλλώπισε και εμπλούτισε τις μελωδίες διάφορων ύμνων, ως μέγας μελωδός. Σε (περγαμηνή) χειρόγραφο της αθωνικής μονής του Ξηροποτάμου υπάρχει το Δοξαστικὸ των αγίων Τεσσαράκοντα. [Mην Μάρτιος τη θ΄. Των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, υπὸ Ευγενίου Ξ(ηροποταμηνού).

ΠΗΓΕΣ:
--Η εν αγίω όρει Άθω...μονή Ξηροποτάμου, προηγούμενου Ευδόκιμου Κρητός, 1926
--Αντιπελαργήσεως – Έλεγχος, Μητρ. Θηβαΐδος Γερμανού, Εν Αλεξανδρεία 1900
--Εκκλησιαστικά Οφφίκια του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής-- Σπυρίδων Θ. Καμαλάκης—Αθηνα 2011
--ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ (426-557), σελ. 238, Α.Π.Θ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012.
--Εισαγωγή εις την ιστορίαν της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας, Αλεξάνδρεια 1928

-http://old.imd.gr/catalog/poi/17/155
-http://www.apostoliki-diakonia.gr/…/ymnogra…/ymnografoi.asp…

* Σε άλλη δημοσίευση θα πούμε και για έναν άλλον «Ευγένιο»-Ευστάθιο (πολλοί κακώς τον συγχέουν με τον Δάγκου) που ήταν ένα αντιπαράδειγμα ως αρχιμανδρίτης...