Η Επανάσταση στο Πήλιο (4) Κήρυξη

Συνέχεια  από: Η Επανάσταση στο Πήλιο (3)

Η κήρυξη της Επανάστασης – Οι πρώτες μέρες

Όταν κηρύχτηκε η Επανάσταση στη Μολδοβλαχία (21 Φεβρουάριου) και στην Πελοπόννησο (20 Μαρτίου), ο Γαζής βρισκόταν σε επαναστατική ένταση. Έδινε κι έπαιρνε γνώμες από τους Γ. Δήμου και Κυρ. Μπασδέκη.

Ο αγώνας στο Πήλιο και τη Μαγνησία δεν ήταν καθόλου εύκολος, αφού οι προεστοί των χωριών δεν συμφωνούσαν, οι δυνάμεις και τα όπλα λιγοστά. Επιπλέον οι Τούρκοι των Λεχωνίων, του Άνω Βόλου και της πόλης κλείστηκαν για ασφάλεια από τις 29 Απριλίου στο Κάστρο και πήραν τα μέτρα τους μεταφέροντας εκεί κι ό,τι πολύτιμο είχαν.

Από το Φλεβάρη ως το Μάη καμιά ύποπτη κίνηση δεν παρατηρήθηκε στα χωριά του Πηλίου κι οι Τούρκοι πίστεψαν πως τίποτα δεν θα γίνει και οι ραγιάδες θα παραμείνουν ήσυχοι.

Ο Γαζής όμως είχε επαφές με την επαναστατημένη Ελλάδα και σχεδίασε τον ξεσηκωμό του Πηλίου. Οι Μηλιές ήταν ο τόπος που φτάνανε κι έφευγαν οι ειδήσεις με τους φιλικούς να καθοδηγούν τους κατοίκους.

 Πλησίαζε το Πάσχα κι η Λαμπρή κι Πηλιορείτες έκρυβαν ακόμα τον πόθο της λευτεριάς. Αυτό κράτησε ως ανήμερα του Πάσχα που ήταν στις 7 Μαΐου. Όμως την Πρωτομαγιά ο Γαζής στις Μηλιές, ευχήθηκε μαζί με το «Χριστός ανέστη» και το «Η Ελλάς ανέστη». Το ίδιο έγινε και στα άλλα πηλιορείτικα χωριά χωρίς να υπάρξει αντίδραση.

Το απόγευμα, ο Γιάννης Δήμου κάλεσε στο σπίτι του κάποιους προεστούς μαζί και τους Ανθ. Γαζή και Γρ. Κωνσταντά. Εκεί στη σύναξη ο Γαζής διάβασε κάτι διαταγές των Φιλικών και όλοι κατάλαβαν πως ή σπίθα της Επανάστασης άναψε. Τότε αντάλλαξαν ευχές για επιτυχίες στον αγώνα και νίκη των Ελλήνων. Ο Κωνσταντάς αντιδρώντας τρομαγμένος, έφυγε στο σπίτι του κι ο Γαζής  μετά τις οδηγίες που έδωσε στους Μηλιώτες φιλικούς έφυγε στη Μακρυνίτσα για να συναντήσει το Χατζηρήγα. Μετά στις 4 Μαΐου, πήγε στο Τρίκερι και έδωσε κι εκεί οδηγίες. Στην καλύβα του Μπασδέκη στο βουνό (σημερινό Χάνι Ζήση) και στον Κισσό έκανε το ίδιο στους έτοιμους για αγώνα ενθουσιώδεις Πηλιορείτες. Οι προεστοί κι εκεί συνέστησαν ησυχία, αλλά η επανάσταση ήταν πια γεγονός.

Στον Παγασητικό, την επόμενη μέρα,είχαν μπει τρία υδραιοσπετσιώτικα καράβια με καπετάνιους τους Ιωάννη Κούτση, Ιωάννη Κυριακό και Αναστάσιο Τσαμαδό κι είχαν ρότα προς το Βόλο. Στάθηκαν όμως στη θάλασσα των Λεχωνίων όπου και ξεφόρτωσαν πολεμοφόδια. Την επόμενη μέρα προχώρησαν στην Αγριά όπου αγκυροβόλησαν για να είναι κοντύτερα στο Γ(Β)όλο. Αυτά μόλις τα είδαν οι πηλιορείτικοι πληθυσμοί έβαλαν φτερά και ήταν ασυγκράτητοι. Οι Γαζής, Δήμου, Χατζηρήγας, Αναγνώστης, Στέφος κ.ά. φιλικοί μαζεύτηκαν στην Αγριά και με προσκαλεσμένο το βοεβόδα της Μακρυνίτσας Γιουσούφ αγά, κουβέντιαζαν δήθεν τοπικά θέματα. Ο Τούρκος βλέποντας τα καράβια υποπτεύτηκε κάτι, αλλά δεν ήταν σίγουρος. Όταν όμως ο Χατζηρήγας του αποκάλυψε πως τα καράβια ήταν πολεμικά, τον οδήγησαν για ασφάλεια στο Βόλο, και πριν φτάσει, τον σκότωσαν στη Γορίτσα.  Ήταν στις Ήταν 6 Μαΐου 1821.

Στις Μηλιές η Ασημώ Ραζή, αδελφή του Γιαν. Δήμου, κεντούσε το λάβαρο της εξέγερσης.

Αντίγραφο της σημαίας στο μουσείο των Μηλεών

Σχεδίασμα της επαναστατικής σημαίας του Πηλίου
(Ο σταυρός δείχνει την επικράτηση των ορθοδόξων παντού,
ο ήλιος πάνω του φανερώνει τον "ήλιο της δικαιοσύνης" της Ελλάδας
 και η ημισέληνος κάτω του πεσμένη σημαίνει την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας) 

 Ο Τούρκος Ιμπραήμ αγάς των Μηλεών, βλέποντας τις κινήσεις των χωριατών και τα καράβια στη θάλασσα, υποπτεύτηκε την αναταραχή. Οι ντόπιοι τον βεβαίωναν πως είναι εμπορικά καράβια και πως τίποτε δε συμβαίνει στα χωριά. Του πρότειναν να τον μεταφέρουν στο κάστρο του Βόλου αν φοβόταν, αλλά είχαν σκοπό να τον σκοτώσουν στα Λεχώνια. Κάποιοι όμως τον φυγάδευσαν και τον έκλεισαν σε μοναστήρι.

Εν τω μεταξύ από τα γύρω χωριά (Βυζίτσα, Πινακάτες, Πρόπαν, Λαμπινού κ.ά.) ερχόταν στις Μηλιές επαναστάτες οπλισμένοι με όπλα, τσεκούρια. ξύλα. Ήταν 8 Μαΐου 1821.

Γρηγόριος Κωνσταντάς

Μηλιές 1750 ή '53 ή '58 – Μηλιές 1843

(γλυπτό Νικόλα)

Ο Κωνσταντάς που είχε προσχωρήσει στο επαναστατικό κίνημα, μετά την εκκλησία ανεβασμένος στο πεζούλι της εκκλησίας στην πλατεία, έβγαλε τον παρακάτω λόγο που ξεσήκωσε τους πάντες:

Μετά ο Γιάννης Δήμου σήκωσε το επαναστατικό λάβαρο και οι επαναστάτες με αρματωμένους μπροστά τους Κωνσταντά, Γαζή, ξεκίνησαν για τα Λεχώνια και το Κάστρο του Βόλου.

Από την άλλη πλευρά, την ανατολική, στις 7 Μαΐου,  οι Ζαγοριανοί, οι Κισσιώτες, οι Πουριανοί και οι Μακρυρραχιώτες με αρχηγό τον καπετάν Μπασδέκη, έφτασαν ως την Αλυκόπετρα, όπου είδαν τα καράβια στον Παγασητικό και ενθουσιασμένοι άκουσαν το λόγο του Φίλιππου Ιωάννου σε άπταιστη καθαρεύουσα που δεν κατάλαβαν:

Οι επαναστάτες απ’ τις Μηλιές πηγαίνοντας για το Κάστρο, πέρασαν απ’ τα τουρκοκρατούμένα Λεχώνια στις 8 του μηνός και λεηλάτησαν τα τουρκόσπιτα αφού πήραν τα αναγκαία, σκότωσαν περίπου 200 Τούρκους. Μαζί τους κατέβηκαν κι οι επαναστάτες απ’ την Αλυκόπετρα που κατηφόρισαν από Δράκεια και Άγιο Λαυρέντη. Τους υπόλοιπους, γέρους και γυναικόπαιδα, τους μοίρασαν σε Άγιο Λαυρέντη και Άγιο Γεώργιο στα μοναστήρια, ως αιχμάλωττους.

Μετά τράβηξαν και συγκεντρώθηκαν στα Εφτά Πλατάνια του Βόλου, όπου ενώθηκαν με όλους τους επαναστάτες. Σύμφωνα με το σχέδιο, ο Κυριάκος Μπασδέκης θα πολιορκούσε το Κάστρο και ο Κοντονίκος το πρωτοπαλίκαρό του, θα βάδιζε να χτυπήσει το Βελεστίνο. 

Οι Τούρκοι καλά οχυρωμένοι και με αρκετά πολεμοφόδια, απέκρουσαν όλες τις επιθέσεις των άπειρων και ενθουσιωδών Πηλιορειτών. Οι Τούρκοι αντιστέκονται και με τη βοήθεια του «κοψαχείλη», κανονιού με σπασμένη την μπούκα, που το γεμίζει ο Χατζηβαμβακάς, πυροβολητής Κύπριος, που βρέθηκε τυχαία στο Βόλο, ρίχνουν κατά των επαναστατών. Τότε, στις 10 Μαΐου και μπροστά στην πύλη του κάστρου, τραυματίζεται ο Κυρ. Βασδέκης και μεταφέρεται αμέσως στο Τρίκερι. Τη διοίκηση των εξεγερμένων αναλαμβάνει ο Κοντονίκος. Όμως παρά την σφοδρότητα των συγκρούσεων και το ριψοκίνδυνο των Ελλήνων δεν καταφέρνουν να πάρουν το κάστρο του Βόλου. Στο Βελεστίνο αποκρούονται κι εκεί οι ελληνικές επιθέσεις και μετά τον άτυχο τραυματισμό του Βασδέκη στο Βόλο, τραυματίζεται κι ο Κοντονίκος. Τότε στις 11 Μαΐου, τη διοίκηση αναλαμβάνει αδελφός του Κυρ. Βασδέκη, Παναγιώτης.

Κλαίνε οι Τούρκοι σκούζουνε, φωνάζουν οι χοτζάδες

για το κριλέσ’ που γίνηκε στον πόλεμο του Κάστρου.

Τρεις Τούρκους πιάνει ζωντανούς ο καπετάν Κυριάκος

Και δέκα άλλους ο ζουρμπάς ο Μήτρος ο δικός του

-Γεια σου χαρά σου, Μήτρο μου, φωνάζει από το κάστρο

ο γέρος ο πατέρας του και πέφτει λαβωμένος.

                                               (Δημοτικό)

Την ίδια μέρα εκεί στο Βελεστίνο γίνεται η πρώτη συνέλευση των αντιπροσώπων από τα 24 χωριά του Πηλίου κι απ’ τον κάμπο. Αυτή η συνέλευση ονομάστηκε «Βουλή της Θετταλομαγνησίας» και είχε πρόεδρό της το Γαζή και γραμματέα το Φίλιππο Ιωάννου. Εκεί βγήκε η προκήρυξη- κάλεσμα σ’ όλους του χριστιανούς της Θεσσαλίας για ξεσηκωμό εναντίον των Τούρκων και μπήκε και η γνωστή σφραγίδα που είχε φτιάξει ο Γαζής.