Έθιμα Αναλήψεως (2)

Την ημέρα της Αναλήψεως, στους τόπους που εγγίζει η θάλασσα, οι κάτοικοι τους το «είχαν σε καλό» να βουτήξουν στα νερά της. Μαζί μ' αυτούς και οι κάτοικοι των κοντινών οικισμών που κατέβαιναν ομαδικά στα παράλια.

Πριν κάποια χρόνια στο Πήλιο, κανείς δεν έμπαινε στη θάλασσα πριν τη γιορτή της Αναλήψεως που συμπίπτει με το τέλος της Άνοιξης και την αρχή του Καλοκαιριού. Κι όχι μόνον να κάνουν το πρώτο τους «μπάνιο» (τότε δεν υπήρχαν οι χειμερινοί κολυμβητές!), αλλά και για να «εξαγνιστούν» και να «καθαρθούν» αφού μαζί με την Ανάληψη του Κυρίου «αναλήφονται» και τα σωματικά «πάθη»! 
Να τι λέει και ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης:

Εδώ πρέπει να ειπωθεί πως οι παλιότεροι ήξεραν πως τα νερά την εποχή αυτή, αρχίζουν να ζεσταίνονται και μπαίνοντας δεν θα «πλευριτώσ’νι(ε)».

Γνώριζαν ακόμη, την αντισηπτική ιδιότητα του θαλασσινού νερού, που δρούσε ευεργετικά σ’ αυτούς και στα ζωντανά τους (Γιατρεύει την ψωρίαση, τη δερματίτιδα, την κνίδωση).  Γι’ αυτό τότε κατέβαζαν στο γιαλό και τα οικόσιτα ζώα τους (αλογομούλαρα, γίδια και πρόβατα) καθώς και τα κοπάδια τους για να βραχούν και να πλυθούν στα νερά της θάλασσας.

Το έθιμο αυτό είχε εξασθενίσει, μέχρι που οι κάτοικοι των Καλών Νερών πριν λίγα χρόνια το αναβίωσαν! 

Φωτογραφία του Λεχωνίτη Ηλία Σακελλάρη -2014

Μόνον που δεν έρχονται στην παραλία τους πια τα κοπάδια (πού να βρεθούν άλλωστε;) για βρέξιμο, αλλά τα άλογα!

Μετά τη λειτουργία της Γιορτής, γίνεται ο αγιασμός των αλόγων που τα οδηγούν στον ιερέα οι καβαλάρηδες όπου και διαβάζεται η «Ευχή εις κτήνη», του Αγίου Μοδέστου: 

«Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος, ὁ πᾶσαν τὴν νοητὴν κτίσιν ἐν σοφίᾳ δημιουργήσας, ὁ διὰ τῆς παναγάθου προνοίας Σου κυβερνῶν καὶ κηδόμενος πάντων, ὁ ἀνοίγων τῆν χεῖρα, καὶ ἐμπιπλῶν πᾶν ζῶον εὐδοκίας, ὁ ζωῆς και θανάτου ἔχων τὴν ἐξουσίαν, ὁ δι’ ἐμοῦ τοῦ δούλου Σου Μοδέστου τὸν ὄφιν θανατώσας, τὸν τὴν πηγὴν τοῦ ὕδατος τῷ ἑαυτῷ ἰῷ διαφθείραντι, τὰ δὲ ἐξ αὐτῆς πιόντα ζῷα νεκρωθέντα, τῇ ζωηφόρῳ και πανασθενεῖ Σου δυνάμει ἀναστήσας. Δέομαί Σου, ἐπάκουσόν μου καὶ ἀπέλασον πᾶσαν θανατηφόρον ἀῤῥωστίαν καὶ βλάβην ἐκ τῶν βοῶν, ἵππων, ἡμιόνων, ὄνων, προβάτων, αἰγῶν, μελισσῶν καὶ λοιπῶν ζώων, τῶν δούλων Σου [...]. Καὶ δὸς Κύριε πᾶσι τοῖς τὴν ἐμὴν μνήμην τελοῦσιν, εἰρήνην σταθεράν, ἀφθονία καρπῶν, σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου, πληθυσμὸν ζώων, καὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ σωτηρίαν ψυχῶν. Ναὶ Κύριε, οἴκτειρον τὰ ζῷα τὰ πάσχοντα, τῇ δρεπάνῃ τοῦ θανάτου θεριζόμενα. Σὺ γὰρ εἶ εὔσπλαγχνε, ὁ καὶ τῶν ἐκ κιβωτῷ ζώων μνησθείς, ὑπὸ τῆς οἰκείας χρηστότητος νικώμενος, ἵνα διὰ τῆς εὐεξίας καὶ τοῦ πληθυσμοῦ τῶν ζώων, καλλιεργεῖται μὲν ἡ γῆ, αὐξάνωσι δὲ οἱ καρποί, καὶ ἀφθόνως οἱ δοῦλοί Σου οἱ ἐπικεκλημένοι τὸ σὸν ὄνομα, ἀπολαμβάνωσι τῶν ἰδίων γεωργίων, καὶ περισσεύωσιν εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν, καὶ δοξάζωσί Σε τὸν χορηγὸν παντὸς ἀγαθοῦ.[…] Ἀμήν».
Αμέσως ακολουθεί η παρέλαση των ιππέων και η είσοδος των ζώων στη θάλασσα. Είναι ένα θέαμα πρωτόγνωρο και εντυπωσιακό!  

Φωτογραφία του Ηλία Σακελλάρη -2014

Αξίζει να το παρακολουθήσουμε και φέτος στις 21-5-2015, μαζί με τις συνοδές εκδηλώσεις! (ΕΔΩ) 

Τα άλογα
Αυτά τα ζώα σήμερα, είναι διαφόρων φυλών (ξενικά, ντόπια, επιμειξίες) και οι κάτοχοί τους τα έχουν βασικά για ιππασία και διαδρομές στη φύση, ενώ παλιότερα ήταν υποζύγια (σουστιέρικα-έλξης, οργώματος-αροτριώντα και για φόρτωμα-μεταφορές). 
Στο Πήλιο ενώ παλιότερα και λόγω του εδάφους υπήρχαν κάποιες χιλιάδες υποζυγίων, σήμερα υπάρχουν ελάχιστα άλογα, μουλάρια και γαϊδούρια που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές κυρίως ξύλων, οικοδομικών υλικών και προϊόντων σε χωριά και σημεία όπου δεν υπάρχουν αυτοκινητόδρομοι. 

Μιας και αναφερόμαστε στα άλογα, ας δούμε τι έγραψε για τα γνωστά θεσσαλικά άλογα της αρχαιότητας ο παλιός Αλμυριώτης αρχαιολόγος Νικ. Γιαννόπουλος, στη βολιώτικη ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ, 17,18-6-1930 :

 […]  Ίππους λοιπόν είχον εις τα νομίσματά των η Λάρισα, η δοξασμένη αύτη πελασγική μητρόπολις της Θεσσαλίας, αι  Φεραί, η Κραννών, η Άτραξ , το Κιέριον , η Γυρτών, η Πέλλινα, το Φάκιον, η Περραιβοί , η Φάλανα, η Φαρκαδών, η Φάρσαλος, η Τρίκκη, η Σκοτούσα, οι Φιωτιδες  Θήβαι κλπ. ή ίππους ελευθέρους ή κεχαλινωμένους , ή ιπποκόμους  περιποιουμένους  ίππους, ή φορβάδας θηλαζούσας πώλον, ή τέθριππα, ή ιππείς κατα διαφόρους στάσεις, ή Κενταύρους τοξεύοντας (Μαγνήτων) ή Κενταύρους μαχομένους κατά Λαπιθών κλπ.»[…]

[…]  Ο Αιλιανός κατ' Αριστοφάνην τον Βυζάντιον, περιγράφει τους θεσσαλικούς ίππους ως εξής : «Οι θεσσαλοί ίπποι δεινοί μεν εις τω συναλάσαι θηρίον, αγαθοί δε εις άμιλλαν, εριστικοί γαρ, μέγεθος δε εισί σύμμετροι (μέτριοι), τας πλευράς ασαρκότεροι, γαστέρα ανεσταλμένον, τράχηλον περιφερείς... τα νώτα ισοτενείς». Πράγματι  εάν παρατηρήση κανείς τα αρχαία θεσσαλικά νομίσματα (δύναται να τα ίδη εις το Μουσείον Αλμυρού), θα ίδη ότι οι θεσσαλικοί ίπποι διακρίνοντο δια του μέτριου αυτών αναστήματος, της ωραίας, ολίγον σεμνής και ευμήλου κεφαλής, του κυρτού αυτών τραχήλου, των ασάρκων πλευρών, της ανεσταλμένης κοιλίας ως κυνηγετικού κυνός, των ευθέων και ισοτενών γλουτών και της επιχαρήτως ορθουμένης ουράς.[…]

Επίσης αρχαίες ρήσεις για τα θεσσαλικά άλογα:

     1.  «Ίππον θεσσαλικήν Λακεδεμονίην τε γυναίκαν» (Άλογο απ’ τη Θεσσαλία και  γυναίκα απ’ 

     τη Λακεδαίμονα) -αρχαία παροιμία

           2. «Άργος ες ιππόβοτον» (Ιλιάς Γ΄ 75 ) (Μεγάλη γη που μπορεί να εκτρέφει άλογα)

           3. « Ω Μένων, προτού μεν Θεσσαλοί ευδόκιμοι ήσαν εν τοις Έλλησι και εθαυμάζοντο εφ‘ ιππική τε και              πλούτω…». (Πλάτωνας, Μένων Ι) (Μένωνα, αρχικά οι μεν Θεσσαλοί ήταν αξιόλογοι ανάμεσα 

           στους Έλληνες και θαυμαστοί και για την ιππική τους τέχνη και για τον πλούτο…)

           4.  Primus ab aequora percussis cuspide saxis

    Thessalicus sonipes, bellis feralibus omen Exsiluit. (Λουκιανός Pharsalia, VI,397 )

(Πρώτος από το πέλαγο και με την τρίαινά του/τον βράχο, αφού κτύπησε βγήκε φήμη καλή /και άλογο θεσσαλικό αήττητο σ‘ αγώνες.) 

Τέλος ας δούμε και ένα ξόρκι που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί:

ΠΗΓΕΣ: 

-Μικρόν Ευχολόγιον, Α. Δ. Αθήναι 1972

-ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ, Βώλος, Απρίλιος  1889

-ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ «ΝΕΟΛΟΓΟΥ» Κων-πολις, τχ 32, 1894

-Περιοδικό ΙΛΙΣΣΟΣ, Αθήναι, τχ 6, 1871

-Εφημερίδα ΕΒΔΟΜΑΣ, Αθήναι 1884

-Εφημερίδα ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ, Βόλος 1930

-Διαδίκτυο (ΕΔΩ) και (ΕΔΩ)

(Δημοσιεύτηκε στις 19-5-2015)