Κατά την ιδίαν πεδινήν οδόν μίαν ώραν προβαίνοντες (απὸ το Βόλο), ερχόμεθα εις τα Λεχώνια. Αυτά κείνται επί μιας με χωράφια, αμπέλους, κήπους νεραντζίων, κίτρων και άλλων διαφόρων οπωρίμων δέντρων φυτευμένης πεδιάδος...

(Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία-Ιωάννης Αναστασίου Λεονάρδος, 1836)

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η ! Μπορείτε να αντιγράφετε κείμενα κ.ά. από το ιστολόγιο. Αυτό, ΔΕΝ αποκλείει αναφορά στην ΠΗΓΗ. - Φωτογραφίες άλλων να μην ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ - Ιδιωτικά αρχεία να ΜΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Δευτέρα 30 Απριλίου 2012

Η Πρωτομαγιά...παλιά

Η Πρωτομαγιά στα Λεχώνια ήταν πάντα γιορτή ! 
Πότε με τους "Μάηδες", πότε με τη "γιορτή των Ανθέων", πότε με το πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου το βράδυ (παραμονή της 2 Μαΐου) ήταν το επίκεντρο των γιορτασμών. 
Σήμερα μένουν μόνον οι αναφορές κι οι αναμνήσεις των παλιότερων...

Τρίτη 24 Απριλίου 2012

1881-1885: Εκλογές και στοίχημα...

1881: Οι πρώτες εκλογές στην ελεύθερη Μαγνησία και ο καθορισμός του εκλογικού τμήματος για την ψηφοφορία των Λεχωνιτών...
1885: Ένα στοίχημα μεταξύ δύο Λεχωνιτών (Βαλαής & Πανταζόπουλος) ψηφοφόρων και υποστηρικτών του Καρταλικού και του Φιλελεύθερου κόμματος αντίστοιχα, κατέληξε στην παρακάτω ανακοίνωση στην εφημερίδα ΘΕΣΣΑΛΙΑ...

Τρίτη 17 Απριλίου 2012

Ο σεισμός του 1955

Τρίτη του Πάσχα, 19 Απριλίου 1955, απομεσήμερο.
Σεισμική δόμηση 6,2 βαθμών,  συγκλόνισε το χωριό και όλη τη Μαγνησία. Μεγάλες καταστροφές έπαθαν όλα τα χωριά του Πηλίου που βρίσκονται αντίκρυ στον Παγασητικό, όπως και ο Βόλος, αφού το επίκεντρο ήταν στα Λεχώνια.
Τις μεγαλύτερες καταστροφές  οικημάτων και σοβαρές ζημιές έπαθαν τα Άνω και Κάτω Λεχώνια, η Αγριά, ο Άγιος Βλάσης, η Δράκεια , ο Αϊ-Γιώργης.
Δύο μέρες μετά (21/4), νέος σεισμός σχεδόν σαρώνει ό,τι απόμεινε.
Καταστράφηκαν 459 σπίτια και έπαθαν σοβαρές ζημιές 6.068. Ένα άτομο σκοτώθηκε και 42 τραυματίστηκαν στις περιοχές που επλήγησαν.
Οι σεισμοί της διετίας 1955-57 ήταν η αιτία να αλλάξει το «χρώμα» και η αισθητική  των πηλιορείτικων χωριών, αλλά και του Βόλου.

Το διάγραμμα της σεισμικής δόνησης
με επίκεντρο τα Λεχώνια
Βόλος: Κτήριο κατεστραμμένο
Βόλος: Στρατιώτες στο έργο της κατεδάφισης
Βόλος :Γκρέμισμα ετοιμόρροπων οικοδομών
από ομάδες του στρατού
Ο στρατηγός Δημήτριος Ιατρίδης
επικεφαλής ομάδας τοπικών παραγόντων και μηχανικών
στο σχεδιασμό της ανοικοδόμησης
Βόλος: Πρόχειρος καταυλισμός
Βόλος: Καταυλισμός σε σκηνές
Ο Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος έγραψε το παραπάνω 
Βόλος: Μάζεμα μπάζων
και καθαρισμός της πόλης από στρατιώτες
Χτίσιμο κατοικιών από ομάδες οικοδόμων
από διάφορες περιοχές της Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας 
Άνω Λεχώνια: Κάτοικοι μπροστά σε κατεστραμμένο σπίτι.

Δευτέρα 16 Απριλίου 2012

Χριστός ανέστη!

Άνω Λεχώνια... 


"όπου έχει κράτος και εξουσία η Άνοιξη" ! 


Χρόνια πολλά, Χριστός ανέστη!

Δευτέρα 9 Απριλίου 2012

1856 - Πάσχα στο Βόλο

Ανάσταση -Θεόφιλος

Μια μαρτυρία του βολιώτη νομικού και βουλευτή Νικ. Γάτσου για το γιορτασμό του Πάσχα στον ναό του Αγίου Νικολάου στον τουρκοκρατούμενο ακόμη Βόλο, το 1856. 
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ στις 8-4-1931



Σάββατο 7 Απριλίου 2012

Πηλιορείτικες πασχαλινές φράσεις



Φράσεις που λέγονται την περίοδο του Πάσχα, αλλά και φράσεις που είναι παρμένες από τα γεγονότα των Παθών και της Ανάστασης, κυρίως από το Ευαγγέλιο.

Ήρθι ι Βαϊός μι τα ψάρια: (ήρθε η γιορτή των Βαΐων)

Τα πήρι τα βάια τ’ :(τον έβαλε στη θέση του, τον αποστόμωσε, τον μάλωσε)

Είνι ντιπ βαϊά:  (είναι φορτωμένο άνθη το δέντρο -η ελιά συνήθως- όπως η βαγιά με τα πολυπληθή άνθη της)

Δεν έχ’ καλά βάια αυτός: (δεν φαίνεται να είναι στα καλά του αυτός, δεν έχει καλά συμπτώματα)

Ήρθι μετά βαΐων κι κλάδουν:ρθε επίσημα, μεγαλοπρεπώς)

Ανακατιμένους ι ιρχόμενους: Για να τονίσουμε μια μεγάλη ακαταστασία. (παρωδία απ' το Ευλογη­μένος ο ερχόμενος)


Έχασι τ' αυγά τ' κι τα πασχάλια τ' : Όταν κάποιος μπερδεύει τις ημερομηνίες ή βρίσκεται σε σύγχυση. 
(από το Πασχάλιον=εορτολόγιο-ημερολόγιο του Πάσχα)

Πάσχα στου Βένι(ε)του, Πάσχα κι στου Κιραμίδ’: Λέγεται όταν θέλουμε να πούμε πως θα γίνει ή θα κάνουμε το ίδιο που έγινε κι αλλού.(*)
Προέλευση: Στα παλιότερα χρόνια που οι ιερείς των χωριών ήταν σχεδόν αγράμματοι, αλλά δεν είχαν και ημερολόγια, ο παπάς από το Κεραμίδι του Πηλίου, που ήταν συγχρόνως και γεωργός, την καθαρή Δευτέρα έβαλε μέσα στην τσέπη του ράσου του σαράντα ξερά κουκιά, έτσι ώστε τρώγοντας ένα κάθε μέρα να ξέρει πότε θα είναι των Βαΐων και θ’ αρχίσει η Μεγ. Εβδομάδα. Η παπαδιά τινάζοντας το ράσο, είδε τα κουκιά. Θ’ αρέσουν στον παπά, σκέφτηκε, αφού τα έχει στην τσέπη του! Πήγε τότε και του έβαλε κι άλλα. Ο παπάς συνέχισε να τρώει ένα καθημερινά, αλλά οι σαράντα μέρες πέρασαν χωρίς να το πάρει είδηση.
Κάποια μέρα πήγε στο διπλανό χωριό, το Βένετο. Περπατώντας έξω απ΄ την εκκλησία, είδε τσόφλια από κόκκινα αυγά. Ρώτησε κι έμαθε πως το Πάσχα ήταν πριν μια βδομάδα. Αμέσως γυρνά στο χωριό του το Κεραμίδι κι αρχίζει να χτυπά χαρμόσυνα τις  καμπάνες. Οι χωριανοί βγήκαν και τον ρώτησαν τι έγινε. Αυτός απάντησε με την γνωστή φράση: «Πάσχα στου Βένιετου, Πάσχα κι στου Κιραμίδ’!»
(*) Κεραμίδι & Βένετο(το)=χωριά του βοοειοανατολικού Πηλίου.

Έμεινι εκτός νυμφώνος: Λέγεται για κάποιον που έχασε την ευκαιρία ή έμεινε έξω από κάτι.

Αγρόν αγόρασι: Έδειξε μεγάλη αδιαφορία, παραμέλησε κάτι που έπρεπε να κάνει.

Μιτά φανών κι λαμπάδων: Για κάποιον που έρχεται με λαμπρή συνοδεία για ένα ευχάριστο γεγονός. (Φράση από τη σύλληψη του Ιησού)

Του μεν πνεύμα πρόθυμου κι η σαρξ ασθενής:  Όταν ενώ είμαστε πρόθυμοι για κάτι, δεν έχουμε τη σωματική δύναμη ή αντοχή που χρειάζεται. 
(Το είπε ο Ιησούς όταν βρήκε τους μαθητές του να κοιμούνται, λίγο πριν τον συλλάβουν στη Γεσθημανή)

Ας όψιτι ι αίτιους ή ας όψιτι ι ένουχους: Ας δει αυτός που έγινε αφορμή να γίνει κάτι κακό, αλλά κι ας έχει το κρίμα.
(Όψονται εις ον εξεκέντησαν)

Απόμ' νι ιπί ξύλου κριμάμινους ή Ιπί ξύλου κριμάμινους: : Λέμε όταν θέλουμε να υπογραμμίσουμε πως κάποιος καταστράφηκε εντελώς, φτώχυνε, έμεινε στο δρόμο, είναι απροστάτευτος ή σε πολύ δυσχερή θέση, έμεινε τελείως αβοήθητος.
(Από το σήμερον κρεμάται επί ξύλου)

Έφ’γαν άρον άρον: Για κάτι βιαστικό
(Άρον άρον σταύρωσον Αυτόν)

Τουν πήραν άρουν άρουν: Τον πήραν γρήγορα παρά τη θέληση του.

Τουν έστειλ'ναν απ' τουν Άννα στουν Καϊάφα: Τον κορόιδευαν, τον έστελναν από δω κι από κει.
(και ήγαγον προς Άνναν πρώτον από του Καϊάφα)

Έσκ’ ’σι τα ρούχα τ’: Αρνήθηκε κάτι επίμονα, ορκιζόταν ότι δεν έχει καμιά σχέση με κάτι.
(Διέρρηξε τα ιμάτια αυτού)

Έστριξαν οι κουβέντις μ’: Βγήκαν αληθινά όσα είπα. (Ίνα η γραφή πληρωθή)

Ιούδας ι Ισκαριώτ’ς: Αναφέρεται στον προδότη.

Κατ’ ηυθείαν στου πριτόριου: Τον έπιασαν και τον πήγαν κατ' ευθείαν στη φυλακή ή στο δικαστήριο.
(Και ήγαγον... εις το πραιτώριον)

Τα ‘βαλει στουν κουρβανά:  κορβανάς=ταμείο.
(Από τον Ιούδα και τα αργύρια της προδοσίας)

Κρανίου τόπους: Τόπος καταστροφών, εκτελέσεων, χωρίς ζωή.
(Ο τόπος εκτελέσης, ο Γολγοθάς)

Μνήστητι μ’ Κύριϊ:  Σώσε με, μη με ξεχνάς. Επίσης σαν έκφραση έκπληξης, απορίας ή θαυμασμού για κάτι που συνέβη.
(από το Μνήσθητί μου Κύριε, που είπε ο ένας ληστής που σταυρώθηκε μαζί με το Χριστό)

Παρέδουκι του πνεύμα τ’: Κάτι που τελείωσε, πέθανε.
(Η στιγμή που ο Χριστός πέθανε πάνω στο σταυρό).
  
Ως πρόβατου ιπί σφαγήν: Για κάποιον που κατηγορήθηκε άδικα, σύρθηκε σε ταλαιπωρίες ή ζημιές.

Πιρνάει τα βάσανα τ’ Χριστού: Όταν κάποιος υποφέρει πολύ.

Μη μι πιλατεύεις: Μη μ’ ενοχλείς χωρίς λόγο, μη με βασανίζεις, μη με ταλαιπωρείς.
(Από την ταλαιπωρία που υπέστη ο Ιησούς από τον Πιλάτο).

Κουστουδία: Λέγεται ειρωνικά για τη συνοδεία κάποιου.
(Η φρουρά του Πιλάτου για το σφράγισμα του Τάφου)

Γίν’ κι ανάστα ι Θιος ή ανάστα ι Κύριους: Έγινε ταραχή μεγάλη, φασαρία, θόρυβος.
(Ανάστα ο θεός κρίνων την γην)

Όποιους πρόλαβι τουν Κύριουν είδι: Όποιος πρόλαβε είδε το καλό, πέτυχε.
(Προλαβούσαι τον όρθρον οι περί Μαριάμ).

Είνι μη μου άπτου. Σημαίνει μη με αγγίζεις, αλλά λέγεται ειρωνικά και για ανθρώπους που προσέχουν πολύ την εμφάνισή τους.
(Φράση του Κυρίου στη Μαρία μετά την Ανάσταση)

Ειρήν’ υμίν: Λέγεται για σταματήσει η διαμάχη κάποιων. (Φράση του Κυρίου)

Είσι άπιστους Θωμάς: Χαρακτηρισμός του δύσπιστου.

Κικλεισμένουν τουν θυρών: Για συναντήσεις ή συνεδριάσεις που επιτρέπεται ή είσοδος μόνο στους άμεσα εμπλεκόμενους.
(Συνάντηση του Ιησού με τους μαθητές, μετά την Ανάσταση).


Τρίτη 3 Απριλίου 2012

Κυριακή τ’ Βαϊού


Έθιμα:
1. Το δέσιμο των βαγιών
Το Σάββατο το απόγευμα στο σπίτι του νιόπαντρου ζευγαριού (που παντρεύτηκε μες στη χρονιά -από το προηγούμένο Πάσχα) «οι νυφάδις τ’ πρώτου χρόνου», δένουν τα «βάια». 
Οι προετοιμασίες για τη συγκέντρωση των λουλουδιών και της βαγιάς γίνονται απ’ την προηγούμενη μέρα ή απ’ το πρωί. Εκεί μαζεύονται μετά από πρόσκληση «ελάτι θα δέσουμι τα βάια», οι φίλες κι οι συγγενείς γυναίκες κυρίως, κορίτσια και παιδιά και φτιάχνουν μικρά μπουκέτα από ένα κλαδάκι βαγιάς και λουλούδια εποχής. (Λουλούδια με κίτρινο χρώμα δεν βάζουν γιατί το κίτρινο θεωρείται γουρσουζιά) Τα δένουν με κορδέλα και πάνω σ’ ένα φύλλο βάζουν ένα καρτελάκι με τα αρχικά των ονομάτων των νεόνυμφων. Μετά τα τοποθετούν σε τρία πανέρια και τα φέρνουν στην εκκλησία τρία αγόρια. Αυτό γίνεται γιατί πιστεύουν πως θα φτιάξουν αρσενικά παιδιά. Πάνω-πάνω βάζουν δυο μεγαλύτερα και καλύτερα μπουκέτα συνδεδεμένα μεταξύ τους με κορδέλα. Αυτά είναι τα «βάια τ’ ζηυγαριού». 
Ο παπάς διαβάζει όλα τα βάγια που φέρνουν και που επαρκούν για όλους την επομένη που θα μοιραστούν. Αν την χρονιά που πέρασε δεν παντρεύτηκαν αρκετοί, τότε η εκκλησία θα μοιράσει απλά κλαδάκια βαγιάς.
Την Κυριακή των Βαΐων (τ’ Βαϊού) μετά τη λειτουργία, τα νιόπαντρα ζευγάρια παίρνουν απ’ το χέρι του παπά το δικό τους βάγιο μαζί με την ευλογία του. Τότε το ζευγάρι φιλεύει τον παπά και του φιλά το χέρι.
Μετά στο εκκλησίασμα μοιράζονται τα βάγια από τον παπά με τις ευχές του για Καλό Πάσχα.


2. Χρήση των βαγιών
Τα βάγια που πήρανε οι χωριανοί, τα φέρνουν στο σπίτι και τα βάζουν στα εικονίσματα για ένα χρόνο. Ακόμα πολλοί φέρνουν βάγια και στους τάφους των νεκρών τους.
Μετά το πέρασμα της χρονιάς, καίνε τα βάγια στο φούρνο.
Πολλές νοικοκυρές βάζουν, στο ψωμί που ζυμώνουν κι αφού το σταυρώσουν τρεις φορές, φύλλα «βάιου κι αυτό φουσκών’ χουρίς προυζύμ». Επίσης καίνε φύλλα στο θυμιατό όταν κάποιος είναι «αβασκαμένους» και τον θυμιατίζουν μ’ αυτό.

3. Στολισμός Ναού
Το απομεσήμερο κάποιες γυναίκες έρχονται στον ναό και τον στολίζουν πένθιμα. Έτσι παραμένει για όλη τη Μ. Εβδομάδα, ως τη Μ. Παρασκευή. Βάζουν κορδέλες μωβ ή μαύρες στα μανουάλια, στην ωραία Πύλη και στο τέμπλο, ενώ ο παπάς στρώνει την Αγία Τράπεζα.

Δευτέρα 2 Απριλίου 2012

Σάββατο τ’ Λαζάρ’

Τα κάλαντα του Λαζάρου ή το «Λάζαρο» όπως λέγεται συνήθως, τον τραγουδούσαν μόνον τα κορίτσια. Σ’ άλλα μέρη της δυτικής Θεσσαλίας τις λένε Λαζαρίνες και υπάρχουν διάφορα έθιμα. Εδώ και στα χωριά του Πηλίου, απλά τα κορίτσια του σχολειού, στόλιζαν από το βράδυ της παραμονής το «κουφ’νάκι τ’ς» με λουλούδια και κλαδάκια βαγιάς και έστρωναν τον πάτο του με ροδοπέταλα ή άλλα λουλούδια. Μέσα σ’ αυτό έβαζαν τα αυγά που τα φίλευαν. Επίσης τα φίλευαν καρύδια, γλυκά και χρήματα
Το πρωί του Σαββάτου γυρνούσαν τα σπίτια τραγουδώντας:
Ήρθι ι Λάζαρους, ήρθαν τα Βάια
ήρθι η Κυριακή που τρων τα ψάρια.
Σήκου Λάζαρε κι μην κοιμάσαι
ήρθι η μάνα σου από την πόλη
σού 'φερε χαρτί και κουμπουλόι.
Οι κοτίτσες σας αυγά γεννούνι
οι φωλίτσες δεν τα χωρούνε
δώστι και σι μας να τα χαρούμι.
(Το τραγούδι του Λάζαρου που έλεγαν τα μικρότερα κορίτσια και τραγουδιέται -ευτυχώς- μέχρι σήμερα)
Επίσης το πιο γνωστό:
Ήρθι ι λάζαρους ήρθαν τα βάια
κουρασίτσις μας σταυρό σταθείτι
να τιμήσουμι καλόν αφέντη
Χαίρι αφέντη μας, χαίρι καλέ μας
το χαρτάκι σου τι σόι γράφει
γράφει λεμονιά και κυπαρίσσι
άγιος Θόδωρος άγιος Δημήτρης
άγιος στρατηγός να μας φυλάει.
Οι κουτίτσες σας αυγά γεννούνι
οι φωλίτσες δεν τα χωρούνε
δώστι και σι μας να τα χαρούμι.
Ένα άλλο τραγούδι -που έλεγαν τα μεγαλύτερα παιδιά- που έχει ξεχαστεί και δεν ακούγεται πια.

Σήμερα έρχεται ο Χριστός

εν πόλει Βηθανία
Μάρθα κλαίει και Μαρία
Λάζαρον τον αδελφόν της
τον γλυκοκαρδιακό της.
Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν
και τονε μοιριολογούσαν .
Την ημέρα την τετάρτη
κίνησε ο Χριστός για νάρθει
και εβγήκε η Μαρία
έξω από τη Βηθανία.
Σκύβει εμπρός γονατιστή
και τους πόδες του φιλεί.
-Αν θα ήσουν ‘δω Χριστέ μου
δε θα πέθαιν’ ο αδερφός μου.
Μα τώρα εγώ ηξεύρω
και καλότατα πιστεύω
ό,τι δύνασαι αν θελήσεις
και νεκρούς να αναστήσεις.
-Λέγε πίστευε Μαρία
υπάγωμεν εις τα μνημεία.
Τότε κι ο Χριστός δακρύζει
και τον Άδη φοβερίζει:
-Άδη, Τάρταρε και Χάρε
Λάζαρε να μη σε πάρει
-Δεύρο έξω Λάζαρέ μου
φίλε και αγαπητέ μου.
Παρευθύς απενεκρώθη
ανεστήθη και σηκώθη
Λάζαρος σαβανωμένος
και με το κερί ζωσμένος.
-Πες μας Λάζαρε τι είδες
εις τον Άδην που επήγες;
-Είδα φόβους είδα τρόμους
είδα βάσανα και πόνους.
Δώστε μου λιγο νεράκι
να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδιάς και των χειλέων
και μη με ρωτάτε πλέον.