Κατά την ιδίαν πεδινήν οδόν μίαν ώραν προβαίνοντες (απὸ το Βόλο), ερχόμεθα εις τα Λεχώνια. Αυτά κείνται επί μιας με χωράφια, αμπέλους, κήπους νεραντζίων, κίτρων και άλλων διαφόρων οπωρίμων δέντρων φυτευμένης πεδιάδος...

(Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία-Ιωάννης Αναστασίου Λεονάρδος, 1836)

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η ! Μπορείτε να αντιγράφετε κείμενα κ.ά. από το ιστολόγιο. Αυτό, ΔΕΝ αποκλείει αναφορά στην ΠΗΓΗ. - Φωτογραφίες άλλων να μην ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ - Ιδιωτικά αρχεία να ΜΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014

Αποκριάτικα (3)

Αφορμή να γίνει άλλη μια αποκριάτικη ανάρτηση, με δημοσιεύματα παλιών βολιώτικων εφημερίδων και φωτογραφιών εποχής, μου έδωσε ο φίλος Αντώνης Ζ. στο "Η Μαγνησία Στο Πέρασμα Του Χρόνου" με μια σχετική δημοσίευση (ΕΔΩ)
Άρμα της ύδρευσης
Φωτογραφία Κ. Ζημέρη (από το ΔΗΚΙ)
...και το τρενάκι στολισμένο συνήθως ...δράκος, αλλά κι ελέφαντας !
Το τρενάκι του Βόλου στολισμένο για το Καρναβάλι 
Φωτογραφία Κώστα Ζημέρη (ΔΗΚΙ)
Το τρενάκι του Βόλου στολισμένο για το Καρναβάλι 
Φωτογραφία Κώστα Ζημέρη (ΔΗΚΙ)
Το τρενάκι του Βόλου στολισμένο για το Καρναβάλι
Φωτογραφία Κώστα Ζημέρη (ΔΗΚΙ)
Το τρενάκι παλιότερα (2001) στ' Άνω Λεχώνια
στολισμένος Καρναβάλος. 
Το τρενάκι -Καρναβάλος στ' Άνω Λεχώνια.

Αποκριάτικα (2)

Απόκριες στον παλιό Βόλο και ο σπουδαίος βολιώτης δημοσιογράφος Άθως Τριγκώνης (1907-1942) στο βιβλίο του γράφει:

Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2014

Διαπύλια

Τα διαπύλια
 Τέλη- φόροι- διόδια
Αρχικά, στα πανάρχαια-μυθολογικά  χρόνια, οι άνθρωποι «πλήρωναν» στον ποταμό Αχέροντα (αλλά και στα παραποτάμια του Κωκυτό και Πυριφλεγέθοντα)  τον νεκροπομπό, να τους μεταφέρουν στον Άδη. 
"Ο Χάροντας και η βάρκα με τις ψυχές"
 Alexander Litovchenko, Ρώσος ζωγράφος, 
1835-1890
Ο βαρκάρης-Χάροντας παραλάμβανε τις ψυχές των νεκρών και τις μετέφερε με τη βάρκα του μέσω της λίμνης Αχερουσίας στον Κάτω Κόσμο. Το αντίτιμο για το ταξίδι στον Άδη ήταν ο «οβολός» γι' αυτό κι οι αρχαίοι Έλληνες ενταφίαζαν τους νεκρούς τους με το αντίστοιχο ποσό, συνήθως τοποθετημένο στα χείλη τους. Η ψυχή που δεν μπορούσε να πληρώσει, ήταν καταδικασμένη να περιπλανιέται και να βασανίζεται αιώνια στις όχθες.
«Χάρος και Ψυχή»
Τζων Ρόνταμ Σπένσερ Στάνχοπ
Άγγλος ζωγράφος 1829-1908
(John Roddam Spencer Stanhope)

Μετά στην αρχαία Αθήνα, ήταν ο γνωστός φόρος των συγγενών και κληρονόμων των νεκρών που πλήρωναν στο ταμείο της πόλης, για να βγει έξω της «Πύλης του Άστεως» η σορός. (Σήμερα πληρώνουμε στους δήμους τα ανάλογα έξοδα ταφής-εκφοράς).
Το ίδιο ακριβώς ίσχυε και στην αρχαία Ρώμη με το όνομα portorium(=πορθμείο & porta=πύλη). 
Στα νεότερα χρόνια, με το ίδιο όνομα τα «διαπύλια», ίσχυαν στην Ευρώπη, ως φόροι για τα εισερχόμενα κι εξερχόμενα στους δήμους προϊόντα τα μεταφερόμενα με τα υποζύγια και τα κάρα.
Στις πύλες των πόλεων-δήμων υπήρχαν φοροεισπράκτορες, όπου κατέγραφαν τα προϊόντα κι ο «εισαγωγέας» ή «εξαγωγέας», κατέβαλε τον ανάλογο φόρο. 
Τα διαπύλια τέλη-φόροι διατηρήθηκαν ως το 19ο  αι. στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης και στη Γαλλία ως τη Γαλλική Επανάσταση στα 1791, που καταργήθηκαν.
Στον ελλαδικό χώρο τον καιρό της τουρκοκρατίας, υπήρχε ένα πλέγμα από διάφορους φόρους, π.χ. κεφαλικός(=χαράτσι), στρατιωτικός(=νοφούσια), αποφυγής-απαλλαγής από στράτευση(=αβαρίζ), δεκάτη(=1/10 κάθε παραγωγής), φόρος για το στόλο(=κιουρέκ αξεσί), γαλατερό(=δαπάνες θηλασμού-διατροφής της βασιλομήτορος) κλπ, κλπ συν τα δοσίματα(=επιπλέον για ανάγκες κοινότητας, έργα κ.ά) που κάποιοι απ’ αυτούς έμειναν ενεργοί στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης.
 Επί Όθωνα, αντικαταστάθηκαν με το νόμο ΞΗ΄(68) ΦΕΚ36/1847.
Ο Ζωσιμάς στα 1891 γράφει για τα παζάρια της περιοχής και το σφράγισμα των προϊόντων που πωλούνταν, από τη "δάμκα" (=δάμκα, ντάμκα (η) = λεκές, σφραγίδα, στίγμα και νταμκάδες=μουντζούρες, στίγματα στα αχλάδια & μήλα λόγω μύκητα)
Κάθε δήμος τότε, φρόντιζε να «ενοικιάζει» τους φόρους των προϊόντων σε εισπράκτορες που συνήθως ήταν προσκείμενοι στην εκάστοτε δημοτική αρχή. Αυτό γινόταν με πλειοδοτική δημοπρασία. 
 Οι «ενοικιαστές» κι οι φοροεισπράκτορες (λαομίσητα πρόσωπα …όπως πάντα) ήταν εγκαταστημένοι σε πρόχειρες παράγκες-κουβούκλια, κάτι σαν εκδοτήρια εισιτηρίων στις εισόδους και τις εξόδους κάθε πόλης. Αργότερα κτίστηκαν λιθόκτιστα περίπτερα, όπως και σ’ όλες σχεδόν τις πόλεις της επικράτειας. Ακόμη περιέτρεχαν στα χωριά ή διέμεναν εκεί και κάνανε τις εισπράξεις. Είναι γνωστά τα παρεπόμενα από την καταπίεση των φορολογούμενων, γι' αυτό και το κράτος προσπαθούσε να τα ελαχιστοποιήσει:
Γνωστοί «ενοικιαστές» του φόρου στην περιοχή μας από την περίοδο ακόμα της τουρκοκρατίας ήταν εκτός των αρχικών Εβραίων και Αρμένηδων, η εταιρεία Καρτάλη, οι Αφοί Κοκοσλή, ο Ν. Τσοποτός, Αργ. Κανταρτζής, Σπυρ. Γάτσος, Αθ. Αθανασάκης κ. ά. που πλούτισαν κι απ' αυτήν τη δραστηριότητα.
Από το θέμα των διαπυλίων δε θα μπορούσε να λείψει κι σάτιρα του Γ. Σουρή, που απευθύνεται στους βολιώτες βουλευτές Κοκοσλή και Καρτάλη, που ασχολούνταν και με την ενοικίαση των φόρων:
Στην πόλη του Βόλου ήταν τρία τα σημεία είσπραξης: Άναυρος (ανατολικά), Ιωλκού (βόρεια), Κραυσίδωνας(δυτικά).  Ως τα σήμερα σώζεται το τοπωνύμιο «Φόρος» εκεί όπου τότε υπήρχε το φυλάκιο του εισπράκτορα.
Άναυρος- Φόρος
Στα 1894-5 ο Χαρ. Τρικούπης εξήγγειλε την πρόθεση να καταργήσει τον αναχρονιστικό φόρο. Τότε κατέθεσε στη Βουλή  νομοσχέδιο «περί καταργήσεως των διαπυλίων τελών». Για να μην μειωθούν όμως τα έσοδα των δήμων, προβλεπόταν η επιβολή δημοσίου φόρου στις οικοδομές και στα τελωνεία.  Μέρος των εσόδων από τον εκτελωνισμό εμπορευμάτων εξωτερικού θα δινόταν στους δήμους ως δημοτικός φόρος. Τότε ξεσηκώθηκαν οι ιδιοκτήτες ακινήτων μαζί με αγρότες και  εμπόρους 
Στην Αθήνα, αλλά και στο Βόλο (!) γίνανε συλλαλητήρια σχετικά με την κατάργησή τους. Ο Τρικούπης έχασε τις εκλογές και γι’ αυτόν το λόγο, αλλά τα «διαπύλια τέλη» διατηρήθηκαν! Μάλιστα στην Αθήνα, ο επόμενος βασιλιάς «πρίγκιψ  Κωνσταντίνος», παραβρέθηκε στο συλλαλητήριο!
Η εφημερίδα του Βόλου ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΕΞΩ ΕΛΛΗΝΩΝ της 21-12-1894, σε μακροσκελές άρθρο της, μεταξύ άλλων γράφει:
Αλλά και ο πρωτοεμφανιζόμενος ως υποψήφιος βουλευτής Βόλου στις εκλογές του 1895 Κωστής Τοπάλης,υποσχόμενος  καταργεί(!) τα διαπύλια:
 Να και μια -ενδεικτική- απόφαση έγκρισης δημοπρασίας για τα εισαγόμενα αλιεύματα, του δήμου Παγασών:  
Το ζήτημα αυτό κράτησε πολλά χρόνια και κατά καιρούς υπήρχε ανακίνησή του:
Εντωμεταξύ, πολλές φορές οι φορολογικοί νόμοι άλλαζαν. Να ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τα διαπύλια τέλη ή δασμοί επί των ωνίων που αφορούσαν το δήμο Παγασών (Βόλου):
Τα διαπύλια καταργήθηκαν πολύ αργά, εκατό χρόνια μετά(!) με τον  ΑΝ843, ΦΕΚ 319/Α/20-12-1948.
Τώρα, σήμερα, έχουμε κάθε είδους φορολογικούς νόμους για τη φορολόγηση των πολιτών «ών ούκ έστιν αριθμός». Αυτοί είναι που κανονίζουν τη φορολογία αγαθών, υπηρεσιών, περιουσίας, κατοικίας, οχημάτων κλπ, κλπ , κλπ !  
Πηγές: 
-Εφημερίδες & ΦΕΚ
-ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ-περιοδικό Ζωσ. Εσφιγμενίτη
-ΒΟΛΙΩΤΙΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ Νικ. Γάτσος -ΔΗΚΙ-Αθήνα 1998
-Εγκυκλοπαίδεια ΜΕΓΑΛΗ ΥΔΡΙΑ
-ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΒΟΛΟΥ & ΑΓΙΑΣ-Γιαν. Κορδάτος


Υ.Γ. Γνωστές είναι οι σχετικές φράσεις στο Πήλιο:
«Μην μπλέξ’ς μι τ’ς γιατροί, τ’ς δικηγόρ’ κι τ’ν Εφουρία»
«Δ’λειά απ’ γιένεται  μι  παράδι(ε)ς, μην τ’ν φουβάσι»!

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014

Αποκριάτικα (1)

Καρναβαλιστές αρχή δεκαετίας του '70 στον Αϊ-Βλάση
Πρώτες "Απουκριές" σήμερα ! 
Αποκριάτικα τραγούδια που τραγουδιούνταν παλιά στον Αϊ-Γιώργη, αλλά και στα γύρω χωριά. (Αντίγραφο από το περιοδικό ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ του 1917)

Στο πηλιορείτικο λαογραφικό "ΦΙΡΙΚΙ" διαβάστε περισσότερα για τις Απόκριες κλπ (ΕΔΩ)

Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014

Ιωάννης Καρτάλης

Αφορμή γι’ αυτήν τη δημοσίευση έδωσε η εκδήλωση που έγινε πρόσφατα στην Εξωραϊστική Βόλου, με θέμα οι «Πηλιορείται εν Αιγύπτω». Επίσης, θα μπορούσε να ήταν μια συνέχεια των προηγούμενων αναρτήσεων σχετικών με την Επανάσταση στο Πήλιο, το 1878.
 Έτσι:
1. Το πρώτο κείμενο για τους αδελφούς Καρτάλη, είναι αντιγραφή από το βιβλίο του Σπυρίδωνα Θ. Καμαλάκη «Η Ευεργετική Προσφοράτου Αιγυπτιώτη Ελληνισμού» Αιγυπτιώτες Εθνικοί Ευεργέτες-Αθήνα 2012
 Αδελφοί Καρτάλοι
 Από την περιοχή του Πηλίου, όπως και τόσοι άλλοι ακόμα εθνικοί ευεργέτες, και μάλιστα από την γραφική Τσαγκαράδα, κατάγονται οι τρεις αδελφοί Καρτάλη, ο Γεώργιος, ο Κωνσταντίνος και ο Ιωάννης, που συνδέθηκαν με την Αίγυπτο και αναδείχθηκαν εθνικοί ευεργέτες. Από τους τρεις την μεγαλύτερη πολλαπλή δραστηριότητα έχει να παρουσιάσει ο Ιωάννης, ο οποίος γεννήθηκε το 1842. Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο της Ζαγοράς πήγε στην Αίγυπτο, όπου συμπλήρωσε τις σπουδές του σε γαλλική σχολή. Χειριζόταν με ευκολία τη γαλλική και την ιταλική γλώσσα.
 Εκεί, μαζί με τα αδέλφια του, ασχολήθηκε με επιτυχία με το εμπόριο, για να διαθέσει σε λίγο την προσωπική του περιουσία, το 1866, με την έκρηξη της Κρητικής Επανάστασης, για την οργάνωση ενός σώματος εθελοντών-επαναστατών και να μεταβεί ο ίδιος με τον αδελφό του Αριστείδη στο νησί.
Σε λιγότερο από μια δεκαετία, το 1878 θα επαναλάβει κάτι ανάλογο στην ίδια την πατρίδα του, οργανώνοντας πολεμικό σώμα και λαβαίνοντας και ο ίδιος μέρος στην Θεσσαλική Επανάσταση και πολεμώντας στη μάχη της Μακρυνίτσας214. Αλλά και στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 προσπάθησε να συμβάλει οργανώνοντας ανταρτικά σώματα.
...Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 1878.... Μιλτ. Σεϊζάνης, σελ. 250
Γ. Κορδάτος: Ιστορία της επαρχίας Βόλου και Αγιάς, σελ. 924 
 Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881 επέστρεψε στην Αίγυπτο, όπου το 1888 ίδρυσε εργοστάσιο εκκοκκισμού βάμβακος στο Kafr-el-Ghonemia το οποίο διέθετε τριάντα πέντε μακινέττα, δηλαδή ατμοκίνητα μηχανήματα με τα οποία καθάριζαν τους σπόρους από την μάζα του βαμβακιού και τα οποία εισήχθησαν στην Αίγυπτο το 1860. Την εποχή εκείνη προσέφερε σε διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα του αιγυπτιακού ελληνισμού μεγάλα, για την εποχή, ποσά.
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Ιωάννης επέστρεψε οριστικά και εγκαταστάθηκε στο Βόλο και αναμείχθηκε με τα κοινά. Εξελέγη δήμαρχος την πρώτη Οκτωβρίου του 1907 αλλά ταλαιπωρημένος από τις περιπέτειες του πολυκύμαντου βίου του έζησε ώς τις 21 Ιουνίου του επομένου έτους. Στην ιδιόχειρη διαθήκη του άφησε την επιθυμία να αγοραστεί οικόπεδο στον Δήμο Παγασών, όπως ονομαζόταν τότε ο Βόλος, και να οικοδομηθεί εκεί γι’ αυτόν Εμπορική Σχολή. Για τον σκοπό αυτόν κληροδότησε το ποσό των εκατόν χιλιάδων φράγκων. Την διαθήκη του εκτέλεσε η χήρα του αδελφού του Αριστείδη. 
Το κτίριο βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Κασσαβέτη και Πολυμέρη και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής της περιοχής των αρχών του 20ου αιώνα. Προς τιμήν του, ένας δρόμος κοντά στην Εμπορική Σχολή φέρει το όνομά του. 215

Το πρώτο κτίριο της Εμπορικής Σχολής Βόλου, 1924. 

Το σημερινό ονομάζεται "Καρτάλειο Διδακτήριο" 

και στην αυλή του υπάρχει προτομή του Γιαν. Καρτάλη.

Φωτογραφία Στ. Στουρνάρα, από το ΔΗΚΙ.

(Ο Εμπορικός Σύλλογος Βόλου "Ο Ερμής" ίδρυσε το 1900 

την Εμπορική Σχολή Βόλου)

Ο Γεώργιος (1837-1899) έφυγε από την Αίγυπτο το 1883 και την ίδια χρονιά εκλέχθηκε ως ο πρώτος δήμαρχος του Βόλου. Η Δημαρχία του κράτησε ως και το 1891 216.
____________________
214 Η άνιση μάχη της Μακρυνίτσας έγινε στις 6 Φεβρουαρίου του 1878 και πήραν σ’ αυτήν μέρος ακόμη και γυναίκες και παιδιά.
215 Οι πληροφορίες από το βιβλίο Τριάντου Ελένης Γ.: «Ο Βόλος μέσα από την ομίχλη του χρόνου», Εκδόσεις Γραφή - Βόλος 1994. Βλ. και ιστοσελίδα: http://1epal-volou.mag.sch.gr/ssite/old_site/about/biogr-kartali.htm
216 Εφημερίδα «Πρώτη», Ο Βόλος στο πέρασμα του χρόνου, Ειδική έκδοση της εφημερίδας, Βόλος 2001, σελ. 88

2.  Στο "Ημερολόγιον Κων-νου Σκόκου" 1897, σελ. 191-2 και στην ενότητα "Φυσιογνωμίαι εκ του έξω Ελληνισμού" γράφει για τον Ιωάν. Καρτάλη:
3.  Απόκομμα της βολιώτικης εφημερίδας «ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΕΞΩ ΕΛΛΗΝΩΝ» της 3ης Οκτωβρίου1894, που δείχνει το μεγαλείο του πατριώτη Γιάννη Καρτάλη:
4. Απόσπασμα από το βιβλίο "Οι Πηλιορείται εν Αιγύπτω" του ζαγοριανού Αποστ. Κων-νίδη (Πήλιου Ζάγρα) 
6. Επίσης άλλο απόκομμα από τη ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΕΞΩ ΕΛΛΗΝΩΝ της 20ης Ιουλίου 1894:
7. Τέλος ένα ποίημα από έναν Τσαγκαραγιώτη συμπατριώτη του για το θάνατό του: 

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

ΛΕΧΩΝΙΑ (1)

Στο περιοδικό "ΒΙΓΛΑ" το 1996 και σε συνέχειες στα επόμενα τεύχη και έτη, δημοσιεύτηκαν από το γνωστό μας Κώστα Λιάπη τα ανέκδοτα χειρόγραφα του αϊγιωργίτη Γ.Παππόπουλου-Παπούλια, με τίτλο "Λεχώνια-Κανάλια-Άγιος Γεώργιος" Μελέτη τοπογραφική και ιστορική. 
Είναι μια περιγραφή των Λεχωνίων, από έναν μορφωμένο ντόπιο κάτοικο, που ενδιαφερόταν για την ιστορία του τόπου του: 
                                                                                 Συνέχεια στο ΛΕΧΩΝΙΑ (2)

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2014

Η Επανάσταση του 1878 στο Πήλιο (4)

Φοιτητές και νεαροί πολεμιστές στη μάχη της Μακρινίτσας
Η μαχόμενη στον απελευθερωτικό αγώνα Ελλάδα, έχει να δείξει πολλές τέτοιες σελίδες συμμετοχής νεαρών αγωνιστών στις μάχες. (βλ. πχ Ιερός Λόχος στο Δραγατσάνι)
Τέτοιοι νεαροί σπουδαστές στα 1878, ξεκίνησαν απ’ το Πανεπιστήμιο  της Αθήνας κι ήρθαν στο Πήλιο και τη Θεσσαλία ν’ αγωνιστούν.
Στο Πανεπιστήμιο είχε δημιουργηθεί μετά τον Όθωνα, κάποια οργάνωση των φοιτητών που εξελίχτηκε σε ένοπλη φρουρά της Αθήνας  κλπ. Κάποια στιγμή διαλύθηκε, αλλά στα 1874 ανασυστάθηκε. Στα 1876 ετοιμάστηκε η «φοιτητική φάλαγξ» για να βοηθήσει στρατιωτικά τους υπόδουλους Έλληνες. Είχε στρατιωτική οργάνωση σε λόχους κλπ με αρχηγό εκλεγμένο. 
Σήμερα λένε, πως η τότε φάλαγγα, ήταν προάγγελος των τωρινών φοιτητικών οργανώσεων. Αυτή η φάλαγγα πέρασε στη Μακρινίτσα, βοηθώντας στους αγώνες των Πηλιορειτών. Είχε τότε αρχηγό τον καθηγητή μαθηματικών Ν. Νικολαΐδη.
Ο αγωνιστής Παναγιώτης Πολίτης  στα "Απομνημονεύματα περί της τελευταίας εν Θεσσαλία επαναστάσεως", στο τέλος του βιβλίου, δίνει έναν κατάλογο με φοιτητές της «Φάλαγγας».
Αλλά κι η "υποδοχή" τους από τους ντόπιους -ειδικά των μεθοριακών τότε περιοχών- ήταν ...θετικότατη! Εξαίρεση ήταν οι Πηλιορείτες που φιλοξένησαν και περιποιήθηκαν τους νεαρούς αγωνιστές-σπουδαστές
Στην τελευταία εξέγερση του Πηλίου (Ιανουάριος-Μάρτιος 1878) και στις μάχες της Μακρινίτσας, οι εθελοντές νεαροί μαχητές,  έχουν γραφτεί στην Ιστορία του τόπου με ανεξίτηλα γράμματα! Είναι επίσης γνωστός ο τραυματισμός κι ο θάνατος του 16χρονου νεαρού αργαλαστιώτη μαθητή, Απόστ. Παπαϊωάννου.

Απ’ τους πρώτους νεκρούς εθελοντές φοιτητές, ήταν οι Κυριακόπουλος, Στρατηγόπουλος και Οικονομόπουλος. Ο γνωστός ζαγοριανός Θεόδωρος Αφεντούλης, (καθηγητης Φαρμακολογίας, πρύτανης του Πανεπιστημίου, Δ/ντής του Ζάνειου Νοσοκομείου στον Πειραιά και θερμός υποστηρικτής της επανάστασης του Πηλίου στα 1854 και 1878) στο μνημόσυνο του Κυριακόπουλου, έβγαλε λόγο λέγοντας κάποια από τα παρακάτω λόγια: 
Μιλτ. Σεϊζάνη: "...Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ 1878 ..."
Κι ένα ελεγείο από την εποχή εκείνη: