Στο «Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ»του Ζωσιμά Εσφιγμενίτη του έτους 1886, διαβάζουμε για τα πηλιορείτικα πανηγύρια του Αυγούστου:
ΠΙΝΑΞ
Τῶν διασκεδαστικῶν Πανηγύρεων, τῶν ἐν τοῖς χωρίοις τοῦ Πηλίου τελουμένων κινητῶν τὲ καὶ ἀκινήτων.
Αὔγουστος
1 -Αἳ γυναῖκες ἐορτάζουσι τὰς ἀποφράδας καὶ Δρύμας.
6 -Ἐν τοῖς τοῦ Δήμου Νηλείας Λεχωνίοις, ἐν τῆ συνοικία «Μεταμόρφωσις» τοῦ ὁμωνύμου Δήμου Ζαγορᾶς.
15 -Ἐν τοῖς τῶν Δήμων Μηλαιῶν καὶ Νηλείας παραλίοις κατὰ τὴν θέσιν Καλὰ Νερά.
23 -Ἐν ταῖς τοῦ Δήμου Ὀρμινίου ἐξοχαῖς κατὰ τὴν θέσιν «Παναγία Μεγαλογένη».
Επίσης ο Ζωσιμάς πάλι στο «Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ» της επόμενης χρονιάς συμπληρώνοντας τους Δημητριείς γράφει για τα Καλά Νερά και το πανηγύρι τους: «Τα Καλά Νερά ανήκουσιν εις ταύτα τα δύω χωρία Πινακάτες και Βυζίτσα.
Τω 1868 ωκοδόμησαν αυτού ναόν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπως πανηγυρίζωσιν οι ερχόμενοι από των χωρίων του Πηλίου και του εσωτερικού της Θεσσαλίας ίνα πίωσιν από των εκεί αναβλυζόντων υφαλμύρων υδάτων προς κάθαρσιν.»
Εμάς λοιπόν, θα μας απασχολήσει αυτό το καλανεριώτικο πανηγύρι της Παναγίας:
Τα παλιότερα χρόνια (ως τον 20ο αι.) οι κάτοικοι των Μηλεών, της Βυζίτσας, των Πινακατών και του Αϊ-Γιώργη, ειδικά τις χρονιές που υπήρχε «μαξούλ’» (=μεγάλη ελαιοπαραγωγή), κατέβαιναν καβάλα στα αλογομούλαρά τους στη γιορτή της Παναγίας στα παραλιακά Καλά Νερά, για να πανηγυρίσουν και να δουν και τα περιβόλια τους. Τότε πίστευαν πως αν ο καρπός δεν προσβληθεί από ασθένεια ως το Δεκαπενταύγουστο, η σοδειά θα ήταν ικανοποιητική και εξασφαλισμένη!
Συγχρόνως όμως κατέβαιναν για ν’ αγοράσουν πήλινα αγγεία και κεραμικά σκεύη για το νοικοκυριό τους. Αυτά τα έφερναν συνήθως με καΐκια οι «κανατάδες» για πώληση από τα μέρη της Εύβοιας και ειδικά από τα Κανατάδικα του Ξηροχωριού. Τα άπλωναν στην αμμουδιά κι οι αγαθοί χωριάτες τα έβλεπαν, τα εξέταζαν και αγόραζαν κάποια απ’ αυτά, σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Μετά το τέλος του πανηγυριού τα φόρτωναν στα υποζύγια και τα έφερναν στα σπιτικά τους.
Εκτός όμως των ντόπιων που συνέρρεαν στα όμορφα Καλά Νερά που ήταν το επίνειο των ορεινών χωριών που προαναφέρθηκαν, έρχονταν και πάρα πολλοί κάτοικοι από τη θεσσαλική ενδοχώρα ως και απ’ την περιοχή του Μετσόβου. Αυτοί ερχόταν για δύο όμως λόγους και το συνδύαζαν και με το πανηγύρι. Ο πρώτος ήταν η «πόσις» των υφάλμυρων νερών που ανάβλυζαν στην περιοχή «Γλυφούρα» (για την αρίβεια Κάτω Γλυφούρα-Γλυφονέρ' ή Τσιρλονέρ', σήμερα περιοχή «Ναυτικές Σχολές») που βρίσκεται στην παραλία ανάμεσα στα Καλά Νερά και τη Γατζέα. Πίστευαν στην καθαρτική ιδιότητα του νερού αυτού, αλλά και πως ανακτούν τις δυνάμεις τους ως τον επόμενο Αύγουστο που ξανάρχονται.
Όσοι απ’τους Καραγκούνηδες και τους θεσσαλούς κολλήγους είδαν ώφελος «καθαρθέντες», επέστρεφαν στην πατρίδα τους χαρούμενοι με την ιδέα πως θα ξεχειμωνιάσουν καλά!
Όσοι πάλι δεν είδαν ωφέλεια έφευγαν θλιμμένοι πως δεν θα «την βγάλουν»!
Όμως αρκετοί από τους Θεσσαλούς της ενδοχώρας δεν επέστρεφαν στα χωριά τους, παρά παρέμεναν ως το τέλος του χειμώνα, εργαζόμενοι στη συλλογή της ελιάς, ειδικά τις χρονιές που υπήρχε ευφορία του ελαιοκαρπού.
Τότε από το τέλος Αυγούστου άρχιζαν να μαζεύουν το «κουκούτσ’» δηλαδή τις πρώτες «λαδολιές» που έπεφταν από τα δέντρα. Γνωστή είναι η φράση-τραγούδι: «Τ’ς Αγιάς Μαρίνας σύκο κι τ’ Αϊ-Λια σταφύλ’ κι τ’ Αϊ-Παντελεήμουνα κίνα μι του κουφίν’»!
Αυτή η παραμονή στην περιοχή για κάποιους από τους Θεσσαλούς έγινε μόνιμη εγκατάσταση σε αρκετά από τα χωριά του Κεντροδυτικού Πηλίου.
Το πανηγύρι της Παναγίας όμως με το σούρουπο και τον ερχομό της νύχτας σταματούσε κι «οι πανηγυρισταί» επέστρεφαν χαρούμενοι «εν ευθυμία» τραγουδώντας, κάποιοι φορτωμένοι με τα πήλινά τους στα καλύβια και στα σπίτια τους, που βρίσκονται μέσα στον απέραντο ελαιώνα που εκτείνεται απ’ το Μαλάκι ως την Άφησο.
Τῶν διασκεδαστικῶν Πανηγύρεων, τῶν ἐν τοῖς χωρίοις τοῦ Πηλίου τελουμένων κινητῶν τὲ καὶ ἀκινήτων.
Αὔγουστος
1 -Αἳ γυναῖκες ἐορτάζουσι τὰς ἀποφράδας καὶ Δρύμας.
6 -Ἐν τοῖς τοῦ Δήμου Νηλείας Λεχωνίοις, ἐν τῆ συνοικία «Μεταμόρφωσις» τοῦ ὁμωνύμου Δήμου Ζαγορᾶς.
15 -Ἐν τοῖς τῶν Δήμων Μηλαιῶν καὶ Νηλείας παραλίοις κατὰ τὴν θέσιν Καλὰ Νερά.
23 -Ἐν ταῖς τοῦ Δήμου Ὀρμινίου ἐξοχαῖς κατὰ τὴν θέσιν «Παναγία Μεγαλογένη».
Επίσης ο Ζωσιμάς πάλι στο «Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ» της επόμενης χρονιάς συμπληρώνοντας τους Δημητριείς γράφει για τα Καλά Νερά και το πανηγύρι τους: «Τα Καλά Νερά ανήκουσιν εις ταύτα τα δύω χωρία Πινακάτες και Βυζίτσα.
Τω 1868 ωκοδόμησαν αυτού ναόν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπως πανηγυρίζωσιν οι ερχόμενοι από των χωρίων του Πηλίου και του εσωτερικού της Θεσσαλίας ίνα πίωσιν από των εκεί αναβλυζόντων υφαλμύρων υδάτων προς κάθαρσιν.»
Εμάς λοιπόν, θα μας απασχολήσει αυτό το καλανεριώτικο πανηγύρι της Παναγίας:
Τα παλιότερα χρόνια (ως τον 20ο αι.) οι κάτοικοι των Μηλεών, της Βυζίτσας, των Πινακατών και του Αϊ-Γιώργη, ειδικά τις χρονιές που υπήρχε «μαξούλ’» (=μεγάλη ελαιοπαραγωγή), κατέβαιναν καβάλα στα αλογομούλαρά τους στη γιορτή της Παναγίας στα παραλιακά Καλά Νερά, για να πανηγυρίσουν και να δουν και τα περιβόλια τους. Τότε πίστευαν πως αν ο καρπός δεν προσβληθεί από ασθένεια ως το Δεκαπενταύγουστο, η σοδειά θα ήταν ικανοποιητική και εξασφαλισμένη!
Συγχρόνως όμως κατέβαιναν για ν’ αγοράσουν πήλινα αγγεία και κεραμικά σκεύη για το νοικοκυριό τους. Αυτά τα έφερναν συνήθως με καΐκια οι «κανατάδες» για πώληση από τα μέρη της Εύβοιας και ειδικά από τα Κανατάδικα του Ξηροχωριού. Τα άπλωναν στην αμμουδιά κι οι αγαθοί χωριάτες τα έβλεπαν, τα εξέταζαν και αγόραζαν κάποια απ’ αυτά, σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Μετά το τέλος του πανηγυριού τα φόρτωναν στα υποζύγια και τα έφερναν στα σπιτικά τους.
Εκτός όμως των ντόπιων που συνέρρεαν στα όμορφα Καλά Νερά που ήταν το επίνειο των ορεινών χωριών που προαναφέρθηκαν, έρχονταν και πάρα πολλοί κάτοικοι από τη θεσσαλική ενδοχώρα ως και απ’ την περιοχή του Μετσόβου. Αυτοί ερχόταν για δύο όμως λόγους και το συνδύαζαν και με το πανηγύρι. Ο πρώτος ήταν η «πόσις» των υφάλμυρων νερών που ανάβλυζαν στην περιοχή «Γλυφούρα» (για την αρίβεια Κάτω Γλυφούρα-Γλυφονέρ' ή Τσιρλονέρ', σήμερα περιοχή «Ναυτικές Σχολές») που βρίσκεται στην παραλία ανάμεσα στα Καλά Νερά και τη Γατζέα. Πίστευαν στην καθαρτική ιδιότητα του νερού αυτού, αλλά και πως ανακτούν τις δυνάμεις τους ως τον επόμενο Αύγουστο που ξανάρχονται.
 |
| Η Γλυφούρα ή Γλυφονέρ' -Τσιρλονέρ' σήμερα |
Όσοι πάλι δεν είδαν ωφέλεια έφευγαν θλιμμένοι πως δεν θα «την βγάλουν»!
Όμως αρκετοί από τους Θεσσαλούς της ενδοχώρας δεν επέστρεφαν στα χωριά τους, παρά παρέμεναν ως το τέλος του χειμώνα, εργαζόμενοι στη συλλογή της ελιάς, ειδικά τις χρονιές που υπήρχε ευφορία του ελαιοκαρπού.
Τότε από το τέλος Αυγούστου άρχιζαν να μαζεύουν το «κουκούτσ’» δηλαδή τις πρώτες «λαδολιές» που έπεφταν από τα δέντρα. Γνωστή είναι η φράση-τραγούδι: «Τ’ς Αγιάς Μαρίνας σύκο κι τ’ Αϊ-Λια σταφύλ’ κι τ’ Αϊ-Παντελεήμουνα κίνα μι του κουφίν’»!
Αυτή η παραμονή στην περιοχή για κάποιους από τους Θεσσαλούς έγινε μόνιμη εγκατάσταση σε αρκετά από τα χωριά του Κεντροδυτικού Πηλίου.
Το πανηγύρι της Παναγίας όμως με το σούρουπο και τον ερχομό της νύχτας σταματούσε κι «οι πανηγυρισταί» επέστρεφαν χαρούμενοι «εν ευθυμία» τραγουδώντας, κάποιοι φορτωμένοι με τα πήλινά τους στα καλύβια και στα σπίτια τους, που βρίσκονται μέσα στον απέραντο ελαιώνα που εκτείνεται απ’ το Μαλάκι ως την Άφησο.
