Κισσός

Ένα εξαιρετικό κείμενο του αγιολαυρεντίτη Γεωργίου Σακελλαρίδη-Θετταλομάγνη, (ΕΔΩ) δημοσιογράφου και εκδότη της πρώτης εφημερίδας ΘΕΣΣΑΛΙΑ, για το χωριό του Ανατολικού Πηλίου, τον Κισσό. 

Πότε ακριβώς είναι γραμμένο, δεν είναι γνωστό. Πιθανόν στα χρόνια 1911-1915. 

Απολαύστε το !   

--------------

[ Η κωμόπολις Κισσός είναι νυν έδρα δήμου και κείται προς την ανατολικοβορείαν άκραν της Μουρήεως αφ’ ης απέχει μίαν μόνον μόνον ώραν, είναι δε εκτισμένη επί περιβλέπτου γηλόφου, αποτελούντος ράχιν απότομον προς την θάλασσαν, ήτις απέχει μίαν ώραν και είκοσι λεπτά. Έχει η κωμόπολις 400 οικίας λιθοκτίστους και κατοίκους 2.000. αισθηματίας και συζητικωτάτους αλλά πτωχούς ένεκα της οκνηρίας των. Κέκτηται αγοράν λιθόστρωτον, αλλ’ ιδιόρρυθμον, χρησιμεύουσαν προς αγοραπωλησίαν μόνον, ενώ οι δημόσιοι οι χοροί γίνονται εντός του περιβόλου της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνης υπό την σκιάν των πλατάνων. Πέριξ της αγοράς είναι τα καφφεία και παντοπωλεία και τινά παρά την γέφυραν την ενώνουσαν τας δύο συνοικίας, άς διαχωρίζει ποταμός κατερχόμενος εκ των κορυφών του ζυγού. Είναι διάρρυτος  πάσα η κωμόπολις και περιβαλλομένη υπό κήπων εκτεταμένων, περιεχόντων κάρπιμα δένδρα και ένιοι τούτων λαχανικά, δι’ ιδίαν χρήσιν των κατόχων.

Φήμη υπάρχει εκ παραδόσεως διαδοχικής, ότι ο Κισσός εκτίσθη και συνωκίσθη υπό μεταναστών  Μακεδόνων εκ του ομωνύμου χωρίου του όρους Κισσού, κατά την επιδρομήν των Σαρακηνών εν Θεσσαλονίκη, εν έτει 1250 και της του Καμενιάτου (ιεροδιακόνου)  αιχμαλωσίας, όστις την εαυτού και της Θεσσαλονίκης συνέγραψεν ιστορίαν. Την είδησιν ταύτην ηρυσάμεθα εκ του αγιορείτου γέροντος ιερομονάχου Παύλου Ξηροποταμηνού εκ Πινακατών καταγομένου, όστις εύρεν αυτήν γεγραμμένην εν τω Κώδικι της Μονής Σίμωνος Πέτρας. Εις τον αυτόν Κώδικα ήν γεγραμμένα και η κτίσις της κωμοπόλεως Τσαγγαράδος, ήτις συνωκίσθη τω 1650 υπό προσφύγων Λαγκαδιωτών Μακεδόνων. Πλην, αλλά και η κωμόπολις Κισσός και άλλα ανατολικά χωρία, πιθανώτερον είναι ότι κάτωκήθησαν τον ΙΣΤ' αιώνα, εάν κρίνωμεν εκ των ανακαινίσεων των μονυδρίων εις ναούς.

Είς δε συνοικισμός εξ 150 περίπου οικογενειών, ο του Αγίου Δημητρίου καλούμενος, απέχει ημίσειαν σχεδόν ώραν εκ του κυρίου χωρίου. Κατά δε την παραλίαν του χωρίου, εν τω όρμω του Αγίου Ιωάννου εκτείνεται κοιλάς διαρρεομένη υπό του διαχωρίζοντος τας δύο χώρας, Κισσόν και Μούρισιν ρεύματος. Ποικίλλεται δε η προμνησθείσα ωραία και τερπνοτάτη κοιλάς διά πορτακαλλεών, λεμονεών, νεραντζιών και κιτριών, οι καρποί των οποίων είναι απαράμιλλοι κατά την ογκότητα (!) και την ποιότητα, μετά των νησιωτικών.

 Παρά τω χωρίω απεκαλύφθησαν μεταλλεία προ εξηκονταετίας αργυρούχου μολύβδου, ούτινος η εκμετάλλευσις εγκατελείφθη, ελλείψει αρκούντων εκμεταλλευτικών μέσων προ πεντηκονταετίας, ως και τα της Ζαγοράς. Από δε της ενώσεως της Θεσσαλίας μετά της μητρός Ελλάδος, αποτελεί η κωμόπολις δήμον, μετά του μικρού γειτονικού χωρίου Ανηλίου.

Ο δε Δ. Κυριαζής εγκατέλειπε διά διαθήκης του 20.000 δραχμάς, προς διοχέτευσιν ποσίμου ύδατος εις διαφόρους συνοικίας και εις την κεντρικήν αγοράν. Επειδή όμως μέχρι σήμερον οι εκτελεσταί της διαθήκης δεν επεχείρησαν την διοχέτευσιν του ύδατος, ανέλαβε την κατασκευήν ο ζάπλουτος Ι. Τριανταφύλλου, όστις οίδε με οποία κοινωφελή έργα προτίθεται να προικίση την ιδιαιτέραν του πατρίδα Κισσόν και την πόλιν του Βόλου, προς διαιώνισιν του ονόματός του και εύρεσιν εργασίας υπό του πτωχού λαού.

Γίνεται δε δημοσία πανήγυρις την ημέραν της Αγίας Μαρίνης, εις ην προσέρχονται πολλοί πανηγυρισταί προς ευωχίαν και απόλαυσιν διασκεδαστικήν, χορεύοντες εν τω τριημέρω δημοσίω χορώ. Τοιαύτη παρομοία πανήγυρις εγίνετο και κατά την εορτήν του Αγίου Ευσταθίου, ήτις νυν σχεδόν κατηργήθη. Αλλά και η του Αγίου Ευσταθίου, ήτις νυν εωρτάζετο πανηγυρικώς εν τω συνοικισμώ του Αγίου Δημητρίου.

 Εκ του χωρίου τούτου κατάγονται και οι εν Καΐρω της Αιγύπτου καπνεργοστασιάρχαι αδελφοί Κυριαζή, Ιωάννης (ο και ιδρυτής), Επαμεινώνδας και Ευστάθιος, εν τω εργοστασίω των οποίων εργάζονται 500 περίπου εργάται  Έλληνες και ολίγοι αλλοεθνείς.

Οι Κισσιώται ηκολούθησαν τας εκάστοτε επαναστάσεις και δη την του 1878, έχοντες σωματάρχην τον Ιωάννην Κόγιανον.

Λειτουργεί από της ενώσεως της Θεσσαλίας Ειρηνοδικείον επιδικάζον των δήμων Μυρεσίων και  Κισσού τας δικαστικάς υποθέσεις.

Επίσης σχολεία  δημόσια αμφοτέρων των φύλων διτάξια και τριτάξια, ου μην αλλά και Ελληνικόν Σχολείον διτάξιον. 

Άνωθεν της η  κωμοπόλεως είναι η κοινοτική Μονή του Αγίου Ευσταθίου και έτι άνωθεν, εξωκκλήσιον του Αγίου Ιωάννου, περιστοιχούμενον υπό παλαιοτάτων δρυών και πλατάνων και διαρρεόμενον υπό πηγαίων υδάτων. Εν τη θέσει ταύτη εξέρχονται συμποσιασταί προς διασκέδασιν, οικογενειακώς έχοντες ως μόνην τροφήν των τους οπτούς ομηρικούς αμνούς, τυρούς εντοπίους και ως επιδόρπια διαφόρους νωπάς ή ξηράς οπώρας και δη οίνον μέλανα, άκρατον.

Εν τη περιγραφομένη κωμοπόλει ήκμασεν ανήρ καλοκάγαθος και πλούσιος, Χατζηγιωργαλάς καλούμενος  (εφάμιλλος του της Μουρήσεως Λεγαντίνη), όστις όντως ήν πατήρ και προστάτης της των σκουτίων βιομηχανίας. Ως ο εν Μουρήσει Λεγαντίνης παρεχώρει δάνεια και ευθηνούς τόκους και εχορήγει μαλλία προς επεξεργασία των σκουτίων εις τους βιομηχάνους, ούτως έπραττεν και ο αγαθός την καρδίαν Χατζηγεωργαλάς εις τους Κισσιώτας βιομηχάνους. Τούτον πολλάκις ελήστευσαν οι λησταί, και πολλοί έμποροι Εβραίοι  και τραπεζίται της Λαρίσης και Βόλου τον ελωποδύτησαν δια δολίων πτωχεύσεων και δη ο Λιάος Φαράσης, ο νομιζόμενος εκατομμυριούχος. Εκαλούντο δε, ο τε Λεγαντίνης και Χαζηγεωργαλάς,  πτωχομάννες υπό των κατοίκων των ανατολικών χωρίων,υφ’ ών δη και ελατρεύοντο.

Παράγει η κωμόπολις οίνον, γεώμηλα, κεράσια μήλα και κάστανα περίφημα, κουκούλια, σύκα ολίγα και εσπεριδοειδή άφθονα, έλαιον ολίγον και κρόμμυα προς εμπορίαν. Από ετών δε πολλών πολλοί εκ πτωχίας απήλθον εις Αίγυπτον, ένθα επλούτισαν και, κατ’ ακολουθίαν, δια του εισαγομένου ξένου χρήματος εν ταις οικογενείαις προς διατροφήν, εμετριάσθη η μαστίζουσα  πτωχία τους κατοίκους. Πρότερον, ως ερρήθη υπήρχον οίκοι εμπορικοί,  του Μπαρώνη, του Χαντζιάκου,  του Ν. Αντωνοπούλου, του Γ. και Ιωάννου Κόγια, του Βέργου και Σάββα Βεργοπούλου και τινές, οίτινες εσίτιζον τους εν ταις εργασίαις των εργαζομένους.

Σήμερον ο Κισσός δύναται να καυχηθή δια το πλουσιώτατον τέκνον του Ι. Τριανταφύλλου έχον 15.000.000 χρυσών φράγκων θετικήν, περιουσίαν εις γαίας 8.000 φεδανίων αρδευσίμων εν τη επαρχία Ζαγαζικίου (αρχαία Βουβάστρει) της Αιγύπτου, αίτινες τις οίδεν, οπόσα εκατομμύρια φράγκων θα εκτιμηθώσι μετ’ ολίγον χρονικόν διάστημα. Ο Ιωάννης Τριανταφύλλου, ών ήδη πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Ζαγαζικίου, εμφορείται υπό πνεύματος προοδευτικού και κατ’ ακολουθίαν μεγάλως θέλει ευεργετήσει την ελληνικήν παροικίαν. Πλην, αλλά την κωμόπολιν αυτού, εις ήν είδε το φως του ηλίου και ανετράφη, δέον να προικίση δι’ ενός τεχνουργικού εργαστηρίου αμφοτέρων των φύλων υδατοκινουμένου και καλώς ωργανωμένου υπό Άγγλου βιομηχάνου προς διαιώνισιν του ονόματός του και σωτηρίαν των πτωχών οικογενειών, νυν μάλοιστα ότε πρόκειται να κατασκευασθή ο από Μηλεών μέχρι Ζαγοράς σιδηρόδρομος. Ο Ι. Τριανταφύλλου κατασκευάζει, το υδραγωγείον προς άρδευσιν των κήπων και πόσιν.

Αλλά και τα άλλα πλούσια τέκνα του Κισσού Ιωάννης Κυριαζής και οι αδελφοί αυτού Επαμεινώνδας και Ευστάθιος πολλά τα’ αγαθά δύνανται να πράξωσιν εν τη γενετείρα των πατρίδι.

Υπήρξαν όμως και πρότερον άνδρες μεγάθυμοι εν Κισσώ ως και η οικογένεια Σακελλίωνος, ήτις πολυειδώς και ποικοιλοτρόπως εξυπηρέτησε της χώρας τα συμφέροντα. Ο δε πατήρ του Δημητρίου Σακελλαριάδου ιερεύς Γεώργιος είχε συνδεθή δια στενής φιλίας μετά του Ρήγα, καθ’ όν χρόνον ούτος ήν διδάσκαλος,β ραδύτερον εμύησεν αυτόν εκ Βλαχίας μάλλον ή εκ Βιέννης ως και άλλους προύχοντας της Ζαγοράς. Ο περί ού ο λόγος Γεώργιος εκαλείτο Σακελλίων και ουχί Σακελλάριος, διότι το εκκλησιαστικόν οφφίκιον του σακελλαρίου ήτο ιδιαίτερον του σακελλίωνος και δη ανώτερον κατά μίαν βαθμίδα. Αποθανών ο υιός του Δημήτριος τω 1886 εν ηλικία σεβαστή, ηκούσαμεν αυτόν διηγούμενον όσα εν τω περί καταγωγής και γεννήσεως του Ρήγα εγράψαμεν εξ αφηγήσεως του συγγενούς του Δ, Σγατζούρη, άτινα προσεπεκύρει κατά γραμμήν, διότι και ούτος ήν άποικος εξ Αγράφων , και κατ’ ακολουθίαν, γνώστης της οικογενείας Κ. Τρανού και Κυριαζή Αντωνίου ή Κουκουζέλη, πατρός του Ρήγα. Απελθούσα εξ Αγράφων η οικογένειά των, διότι ο Αλή Πασσάς εζητήσατο την σύζυγον του πατρός του Γεωργίου ιερέως Χρυσάνθου ως παλλακήν του, κατώκησε εν Κισσώ τω 1770, ένθα απεκατέστη διαρκώς διαμείνασα μέχρι σήμερον. Διερχομένη η οικογένεια του πατρός του Γεωργίου ιερέως Χρυσάνθου, νύκτωρ πάντοτε τας ατραπούς και τα δάση και τας κλιτύας των Καμβουνίων (Χασίων) ορέων, απεβίωσεν η ωραία γυνή του γέροντος λευίτου ήν ενταφίασαν εκεί που, ως μαρτύριον της θηριωδίας του βαρβάρου σατράπου. Ο πατήρ του Γεωργίου Χρυσάνθος, ήν ιερεύς λόγιος και τιμητικώς έφερεν τον τίτλον του σακελλίωνος, ήτο δε διδάσκαλος εν Αγράφοις και συγγραφεύς παραφράσεως του Ευριπίδους εις ρυθμικούς στίχους  κατά το νεώτερον ιδίωμα,  όπερ χειρόγραφον εκλάπη εκ της βιβλιοθήκης του Γ, Σακελλαριάδου τω 1875 (όρα Ν. Σταυρίδου πραγματείαν εν εφημερίδι «Τύπος» 1903, αριθμ. 366).

Εν έτει 1772 γενόμενος ιερεύς ο ευπαίδευτος υιός του Χρύσανθου Γεώργιος διήγεν εν αρετή ως ιερεύς και διάδοχος του Ρήγα διδάσκαλος τω 1776,ότε ο Ρήγας απήλθεν εις Αμπελάκια τω αυτώ έτει προς εξακολούθησιν των σπουδών του εν ηλικία 19 ετών. Τω δε 1814, διευθύνων τα της Φιλικής Εταιρείας ο εκ Κισσού καταγόμενος αοίδιμος Μητροπολίτης Δημητριάδος Θεόκλητος, εμύησεν εις τα της Φιλικής Εταρείας μυστήρια τον ιερέα Γεώργιον Σακελλίωνα, όν βραδύτερον έπεμψεν εις Κυδωνίας της Μικράς Ασίας ως διδάσκαλον μεν, αλλά και προς διάδοσιν της μεγάλης περί εξεγέρσεως ιδέας.  Προδοθείς όμως κατείρχθη μετ’ άλλων συνεργών του προυχόντων Κυδωνιέων, οίτινες απεφυλακίσθησαν δια μεγάλων δωροδοκιών, ότε μετά δεκατριετή διαμονήν και ευδόκιμον ηθικήν και εθνικήν εργασίαν, απήλθεν οίκαδε φέρων τον υιόν του Δημήτριον και πολλά της Φιλικής Εταρείας έγγραφα , άτινα τη συμβουλή του φίλου του Κ. Τσοποτού, κατέστρεψεν ίνα μην προδοθή και πάθη τα έσχατα (όρα Ν. Σταυρίδου πραγματείαν εν εφημερίδι «Τύπω» 1893, αριθμ. 367).    

Εν τη περιγραφομένη κωμοπόλει εδίδαξεν ο πρωτομάρτυς Ρήγας ο Φεραίος ως διδάσκαλος επί δύο έτη και κατά τίνας τέσσαρα. Ο εθνομάρτυς της Παλιγγενεσίας Ρήγας ο Φεραίος είχε γράψει εν τοις βημοθύροις του ναού Αγίας Μαρίνης ιδιοχείρως τάσδε τας χρονογραφικάς λέξεις: «Έπεσε χιών πολλά και λύκοι ήλθον εις την κώμην, εις το ψωμί είναι ακρίβεια, 1771 Νοεμβρίου 9. Ρήγας Βελεστινλής». Tην χρονογραφικήν ταύτην είδησιν και την υπογραφήν του Ρήγα απείλειψεν ο Ευστάθιος Ιωαννίδης, κατά την μαρτυρίαν του Γ. Κιαράνη, τω 1867.

Είναι αξιοπαρατήρητον φαινόμενον η των κατοίκων διαύγεια  του πνεύματος και η παρατηρητικότης επί παντός πράγματος και δη επί της πολιτικής πορείας των πολιτευομένων. Είναι γνωστόν ότι  καλλιέργεια του μεταξοσκώληκος  επανελήφθη και ενταύθα, ως εις πάντα τα χωρία, προνοία κυβερνητική χάρις εις την των Γεωργικών Σχολών και Σταθμών, οι μαθηταί των οποίων τα μάλιστα συνετέλεσαν και συντελούσιν εις την πρόοδον της γεωργίας, της διατροφής μεταξοσκώληκος και της του μεταξοσπόρου καλλιεργείας και εκλογής.

Τόδε το άσμα ηκούσαμεν αδόμενον υπό νεανιών χορευόντων, ων η παρουσία τα μάλιστα συνέτεινεν εις τον πανηγυρισμόν της ημέρας της Αγίας Μαρίνης εν τω δήμω Κισσού:

Πάρε, Μαριώ μ’, τη ρόκα σου

κι έλα  το φράχτη φράχτη

βάσανα πούχ’ η αγάπη.

Κι αν σε ρωτήσ’ η μάννα σου

τι τόκανες τ’ αδράχτι

πές, πως σούπεσε στο φράχτη.

Μαριώ μ’, σαν πας στην εκκλησιά

προσκύνα και για μένα

αγαπώ Μαριώ μ’, εσένα

 να λιώσουνε τα κρίματα

πούχωμε καμωμένα.

Έτερον αδόμενον υπό νεανίδων:

Της Αγιάς Μαρίνας σύκο

και του Αηλιά σταφύλι,

και του Αγίου Παντελεήμων 

κίνησε με το κοφίνι.

Η Αγιά Μαρίνα κίν’σε

για σταφύλια και για σύκα

κι Άης Λιας της δίν’ στο χέρι

κοφινάκι και μαχαίρι.

Βγήκε κι Αγιά Παρασκευή

στο δρόμο και της λέει:

-Ώρα καλή Μαρίνα μου,

και σαν ερθής το βράδυ,

φέρε μας σύκα τροφαντά

μεγάλα και μελάτα

σταφύλια δροσερά πολλά

και νάναι αυγουλάτα.

Τα δημώδη άσματα των χωρίων του Πηλίου, της Όσσης και τινών πεδινών και ορεινών κωμών της Όθρυος όζουσι θρησκευτισμού. Το τοιούτον συμβαίνει διότι αι κώμαι είναι ωκοδομημέναι πλησίον μονών, όπερ φαινόμενον πιστοποιεί την καθολικήν γνώμην περί της ιδρύσεως αυτών ο πρώτον υπό των κολλήγων των μοναστηρίων. Και όντως μεγίστη διαφορά υπάρχει μεταξύ των χορικών τραγωδιών των πεδινών χωρίων της Θεσσαλίας και των κωμών του Πηλίου, της Όσσης και της Όθρυος, ου μην αλλά και μεταξύ των χωρίων του Ολύμπου, των Καμβουνίων ορέων(Χασίων)  και της Πίνδου. Διότι εν τοις όρεσι τούτοις, καίτοι υπάρχουσι ισάριθμοι και πλειότεραι μοναί, ουχ ήττον όμως δεν επέδρασε ο θρησκευτισμός, συνεπεία της των αρματωλικών σωμάτων παραμονής και της επικοινωνίας των λαών μετά των αρματωλών, μεθ’ ων οιονεί συνεδέοντο διά φιλίας και γάμων.]

Οι Αγιολαυρεντίτες Αφοί Σακελλαρίδη (2)

Αδελφός του Κωνσταντίνου, ο Γεώργιος Σακελλαρίδης, γεννήθηκε στον Αϊ-Λαυρέντη στις 6 Ιανουαρίου 1840.

Τα παιδικά του χρόνια δεν παρουσιάζουν κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. 
Αρχικά πήγε σχολείο στη Ζαγορά και στην Πορταριά, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Όπως λέει ο ίδιος, είχε δασκάλους τους Κ. Παπαζώη, Π. Πετρουτσόπουλο, Κ. Γκλάβατο, Κ.& Ι. Ζαμανούδη, Δ. Φυτάδη και τον ηπειρώτη Χριστοδούλο Τσιμαρίδη, που πολέμησε στα 1854 στη Θεσσαλία. Για τον τελευταίο μάλιστα είχε γράψει και επιτύμβια επιγραφή. 

Παρόλο που υπολειπόταν σε μόρφωση από τον μεγαλύτερο κατά έξι χρόνια αδελφό του, πήγαν στην Αθήνα το 1854 και μετά στην Κων-πόλη ως το 1858 που πήγε στο εκεί Σχολαρχείο. Φοίτησε για έξι χρόνια, μένοντας κοντά στον Πατριάρχη Κωνσταντίνο, θείο του πατέρα του Ιωάννη Σακελλάριου.

Μετά το θάνατο του Πατριάρχη, πάλι με τον αδελφό του επέστρεψαν στην Αθήνα. Εκεί έμενε κοντά στο θείο του Ιωάννη Σακελλάριου –Φεραίου.

Πήρε μέρος μαζί με τον αδελφό του στην ένοπλη σύρραξη, στο κίνημα του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη στα 1862, κατά την έκπτωση του Όθωνα. (Εκεί συμμετείχε και ο δήμαρχος Πειραιά Δ. Καλλιφρονάς, που τότε τον συνέλαβαν. Ο Πηλιορείτης Θεόδωρος Αφεντούλης τον ελευθέρωσε και τον έστειλε στην Πορταριά, στο σπίτι του Αναγνώστη Ριζοδήμου).

Υπηρέτησε στρατιώτης ως λοχίας του ιππικού.

Την επόμενη χρονιά έρχεται στο Βόλο και το 1864 νοικιάζει τα μαγαζιά του Λεχωνίτη οθωμανού Χουσεΐν εφέντη Κερασισμάν, στην αγορά των Παλαιών. Εκεί ασχολείται με το εμπόριο σύκων, λαδιού, ελιών και ζάχαρης. Μάλιστα κάνει χοντρική πώληση (κανταριάτικα) στους αγωγιάτες και μπακάληδες. Όμως στα 1867 διώκεται και εξορίζεται στη Λαμία, γιατί δεν φωταγώγησε το μαγαζί του, στη γιορτή του Σουλτάνου.

Μετά σε συνεννόηση με τον Ιωάννη Καρτάλη πηγαίνουν στην Κρήτη να πολεμήσουν στην εκεί επανάσταση. Έφτασαν εκεί και ο Γεώργιος πήρε μέρος σε λίγες μάχες. Επανήλθε όμως στην Αθήνα μέσω της Σύρου, επειδή είχε πρόβλημα με την όρασή του.

Το 1870 επιστρέφει στον Άγιο Λαυρέντη και μαζί με άλλους συγχωριανούς του, αλλά και τη βοήθεια του δεσπότη Δημητριάδος Γρηγορίου (Φουρτουνιάδη), εργάστηκε για τη διατήρηση της κοινοτικής περιουσίας προς όφελος των κατοίκων κι όχι των Τούρκων. Έτσι βοήθησε στη δημιουργία σχολικής επιτροπής που οικοδόμησε σχολεία και διόρισε δασκάλους, έκτισε βρύσες κλπ.

Στα 1878 παίρνει μέρος μαζί με τον αδελφό του Κων-νο -που ήταν Γεν. Γραμματέας της Επαναστατικής Επιτροπής- στην πηλιορείτικη Εξέγερση, όπου βοήθησε πολύ στην οργάνωσή της, φλεγόμενος από ένθερμο πατριωτικό ζήλο.

Ήταν αστυνόμος και επιμελητής στα χωριά του δυτικού Πηλίου

Ο Βαγ. Σκουβαράς αναφέρει δύο περιστατικά της εποχής:

-Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, στα Λεχώνια οι επαναστάτες άρχισαν να καίνε τις περιουσίες των πλούσιων Λεχωνιτών, Παν. Πατάκη και Χρ. Χριστοδούλου, επειδή τους μισούσαν. Ο αστυνόμος Σακελλαρίδης βρισκόμενος με την ομάδα του στο Καραμπάσι, έτρεξε στα Λεχώνια και με πειθώ κατάφερε να τους αποτρέψει ηρεμώντας τους και εξηγώντας τους τα ιδανικά εκείνης της εξέγερσης. 

 -Όταν πάλι κάποιοι Ανωβολιώτες πρόδιναν τις επαναστατικές κινήσεις, ο αστυνόμος Σακελλαρίδης πήρε εντολή από την Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση να τους συλλάβει. Αναζητώντας τους, τους βρήκε φιλοξενούμενους του γαμπρού του Τσίρου, στο Καραμπάσι. Φτάνοντας εκεί, αυτοί είχαν φύγει στο Βόλο και δεν πιάστηκαν. Έπιασε όμως το γαμπρό του και τον έστειλε στη Μακρινίτσα για ανάκριση! 

Με το τέλος της άτυχης Επανάστασης και την προσάρτηση της Θεσσαλίας, ο Γεώργιος ασχολείται με τη δημοσιογραφία. Πάλι μαζί με τον αδελφό του, ήταν οι εκδότες της εφημερίδας ΘΕΣΣΑΛΙΑ, αρχικά στην Αθήνα και μετά στο Βόλο.

Στα 1890 πεθαίνοντας ο Κων-νος, έφυγε για την Αίγυπτο, κοντά στο φίλο του Ιωάννη Καρτάλη, όπου έμεινε ως τα 1905 με διακοπές. Εκεί στην Αλεξάνδρεια έγραφε άρθρα σε ημερολόγια, περιοδικά και εφημερίδες, υπογράφοντας με το όνομά του κι όχι ως "Θετταλομάγνης", τίτλο που είχε πάρει κληρονομικά από τον αδελφό του. 
Στο Βόλο επίσης για μικρό διάστημα, κυκλοφόρησε και την παρακάτω εφημερίδα:

Για πολλά χρόνια (1870-1929) αρθρογραφούσε συνεχώς, ως δημοσιογράφος, όπως λέει ο ίδιος. Αυτό δείχνει και η έκδοση άλλης βραχύβιας εφημερίδας με τίτλο ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΙΣ:

Ο Ζαγοριανός Απόστολος Κωνσταντινίδης (Πήλιος Ζάγρας) τον σκιαγραφεί γράφοντας στο "ΟΙ ΠΗΛΙΟΡΕΙΤΑΙ ΕΝ ΑΙΓΥΠΤΩ". Το ίδιο ακριβώς κείμενο υπάρχει και στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ της 30ης Αυγούστου 1936, όπου εκεί σε συνέχειες υπάρχουν στοιχεία για όλους/ες τους/τις Πηλιορείτες/ισσες ανθρώπους των γραμμάτων στην Αίγυπτο:

Ο δημοσιογράφος Άθως Τριγκώνης στην «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ» έγραφε γι' αυτόν (μέσω σχολίου για τον αδελφό του) :

Υπήρξε συλλέκτης πολύτιμου ιστορικού υλικού αναφορικά με την ιστορία και τη λαογραφία του Αγίου Λαυρεντίου, υλικό το οποίο έχει δυστυχώς απωλεσθεί. Ωστόσο ο Βαγ. Σκουβαράς, συχνά μας παραπέμπει σε σημειώματα του Γ.Σακελλαρίδη.

Σε σχέση με τον αδελφό του ήταν κατώτερης μόρφωσης, αλλά πολυγραφότατος. 
Κάποιος τον χαρακτηρίζει «επαρχιώτη λόγιο με αριστοκρατική φυσιογνωμία». Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ στη νεκρολογία στις 14-2-1931, γράφει:

Ακόμα και στην Αίγυπτο όπου διέμενε για μεγάλο χρονικό διάστημα, εξέδιδε διάφορα περιοδικά και αρθρογραφούσε επίσης σε εφημερίδες της παροικίας.

Ερχόμενος στο Βόλο εργάζεται στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ που είναι καινούρια και καμιά σχέση δεν έχει με την παλιά έκδοση, που την έχει ο φίλος του Καραμπασιώτης Δημοσθένης Ρίζος. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ρίζος φεύγει στην ελεύθερη Θεσσαλονίκη, όπου εκδίδει την εφημερίδα ΤΟ ΦΩΣ. Εκεί τον ακολουθεί κι ο Γεώργιος.

Μετά και για κάποια χρόνια επιστρέφει στο Βόλο, ασχολούμενος όπως έλεγε, με τη συγγραφή Θεσσαλικής Ιστορίας.  

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν φιλοξενούμενος του γνωστού αγωνιστή, δικηγόρου και βουλευτή Σοφοκλή Τριανταφυλλίδη, στη Θεσσαλονίκη όπου και πέθανε πάμφτωχος στα 92 του, στις 12 -2-1931.

Στα 1929 και στο ξενοδοχείο της "ΠΟΛΕΩΣ" στο Βόλο, έγραψε τη διαθήκη του. Άφησε τα λίγα υπάρχοντά του σε διάφορους συμπολίτες και μακρινούς συγγενείς του. Στη διαθήκη του επίσης αναφέρει, πως αφήνει την 4τομη Θεσσαλική Ιστορία, την 3τομη Ιστορία της Μακεδονίας, την 3τομη Ιστορία της Αιγύπτου που είχε συγγράψει,  μαζί με βιογραφίες 22 Θεσσαλών και άλλα βιβλία του. Επίσης έδωσε και μια Χάρτα του Ρήγα, στο δήμο Παγασών-Βόλου.

Εκεί αναφέρει και τις θρησκευτικές και πολιτικές του πεποιθήσεις.

εφημ. ΣΗΜΑΙΑ, Βόλος 30-3-1933

εφημ. ΣΗΜΑΙΑ, Βόλος 30-3-1933

Ήταν φίλος με τον «εθνικώτατον Μητροπολίτην Γερμανό» που τον ασπάζεται στη διαθήκη του. Ο δεσπότης του κάνει μνημόσυνο στις 22-2-1931 στο νεκροταφείο!

Τέλος αυτός ήταν ο Γεώρ. Σακελλαρίδης. Αν είχαν εκδοθεί τα έργα του, ίσως σήμερα να ήταν πιο γνωστός στον τόπο μας, από κάποιους άλλους!

ΥΓ: Ο φίλος Αντώνης Ζ. ρώτησε, πού άφησε τα βιβλία του. 

Απάντηση: 

α) Σύμφωνα με τον Απ. Κωνσταντινίδη-που ήταν μέλος της Εταιρείας και θα ήξερε- τ΄άφησε στην Ιστορική & Λαογραφική Εταιρεία των Θεσσαλών που υπήρχε τότε και συνεχίζει και σήμερα, στην Αθήνα. 

β) σύμφωνα με τη διαθήκη που δημοσιεύτηκε ολόκληρη στη βολιώτικη ΣΗΜΑΙΑ -30-3-1933, διορίζει επίτροπο των χειρογράφων της ιστορία το γιατρό Δ. Σαράτση και άλλους.Τι έγινε ακριβώς δεν γνωρίζω. Ίσως υπάρχει στα αρχεία της Εταιρείας.

Επίσης κάποια αρχαιολογικής αξίας αντικείμενα που κατείχε, τα άφησε στο Αθανασάκειο Μουσείο.

Πηγές:

-Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΑΓΙΟΣ ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΣ, Σωκρ. Βαμβάκος- Αθήνα 1927

-ΣΥΜΒΟΛΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΤΗΣ ΠΑΡ' ΗΜΙΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ κλπ ,   Γεώργιος Ι. Παπαδόπουλος- Εν Αθήναις 1890

-ΑΠΟ ΤΟ ΛΕΙΜΩΝΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ» Πηλιορείτικα Β΄-Βαγ.    Σκουβαράς 1983

-ΑΓΡΙΑ-ΔΡΑΚΙΑ, Αναστ. Τζαμτζής- 2005

-ΦΩΤΟ-ΤΥΠΟ-ΓΡΑΦΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ, Νίτσα Κολιού, τομ.  α΄1991

-ΕΝ ΒΟΛΩ, Περιοδικό, τχ 34-35, Βόλος 2009

-ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

Οι Αγιολαυρεντίτες Αφοί Σακελλαρίδη (1)

Τα δύο αδέλφια Κων-νος και Γεώργιος Σακελλαρίδη, κατάγονταν από το διπλανό μας πηλιορείτικο χωριό του Αγίου Λαυρεντίου. Είναι οι γνωστοί «Θετταλομάγνητες», ιδρυτές κι εκδότες της εφημερίδας «ΘΕΣΣΑΛΙΑ». Ο πιο μεγάλος ήταν ο Κων-νος, με πλούσια μόρφωση και δράση στη σχετικά μικρή ζωή του. 
Σήμερα θα ασχοληθούμε μ' αυτόν που είναι και σπουδαιότερος.

Κωνσταντίνος Σακελλαρίδης -Θετταλομάγνης

Γέννημα θρέμμα του Αγίου Λαυρεντίου υπήρξε ο Κωνσταντίνος Σακελλαρίδης ή Θετταλομάγνης, όπως υπέγραφε κι έμεινε γνωστός.

Ήρθε στη ζωή το 1839. Πατέρας του ήταν ο ονομαστός βιολιστής και μουσικός Ιωάννης Σακελλάριος(*) το γένος Μουζλή, με καταγωγή από το Βελεστίνο. Μητέρα του ήταν η Ελένη Μητρομάρα από το Σούλι.

Στα 1855 ο θείος του πατέρα του Ιωάννης Σακελλάριος Φεραίος, που ήταν ανηψιός του Πατριάρχη Κων-λεως Συναίου Κωνσταντίνου, τον έφερε στην Αθήνα όπου και φοίτησε μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο, στο Σχολαρχείο και στο Γυμνάσιο του Βαρβακείου. Το 1858 προσκλήθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο στο νησί Πρώτη, όπου και πήγε, Εκεί γράφτηκε στη Σχολή του Γένους στο Φανάρι. Την επόμενη όμως χρονιά πεθαίνει ο Κωνσταντίνος και αναγκάζεται να έρθει πάλι στην Αθήνα. Στη συνέχεια σπούδασε στο Εθνικό πανεπιστήμιο Αθηνών ιατρική και φιλολογία και ακολούθησε αρχικά το επάγγελμα του Σχολάρχη σε διάφορα σχολεία της ελληνικής επαρχίας. Όμως άφησε τη διδασκαλία και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. 
Υπήρξε ο ιδρυτής της εφημερίδας «ΘΕΣΣΑΛΙΑ», που αρχικά εκδιδόταν στην Αθήνα και δόκιμος δημοσιογράφος της. Μετά αυτή μεταφέρθηκε από τον αδελφό του Γεώργιο, στο Βόλο.

Ο Κων-νος Σακελλαρίδης είχε σπουδάσει και τη μουσική όπου και διακρίθηκε ως μουσικός- μουσικολόγος.

Υπήρξε επίσης κατανυκτικότατος ψάλτης, που μετέδιδε τη γνήσια εκκλησιαστική τάξη και το Πατριαρχικό ύφος και μάλιστα ανέδειξε πολλούς συνεχιστές της ψαλτικής του τέχνης.Επισκεπτόταν συχνά το χωριό του ψάλλοντας και διδάσκοντας το ύφος του, σ' ένα χωριό που είχε φήμη στην ψαλτική τέχνη.

Στην Κωνσταντινούπολη όταν βρισκόταν, συγχοροστάτησε ως δομέστικος (=τίτλος στον επικεφαλής χορού ιεροψαλτών) του πρωτοψάλτη της Μεγ. Εκκλησίας Γεωργίου Βιολάκη, στον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννου των Χίων, στο Γαλατά. Έψαλε κατανυκτικά, βυζαντινά και «μετά θαυμασίου εκκλησιαστικού ύφους». 
Ο Κων. Σακελλαρίδης πέρασε ως δάσκαλος της Ψαλτικής κι απ' τα Ιεροσόλυμα, όπου δίδαξε τη νέα μέθοδο Σημειογραφίας, πιθανόν και της παλιότερης, αφού γνωρίζοντάς την ήταν εξηγητής της. 

Συγχρόνως με την εκπαίδευση αρχικά και τη δημοσιογραφία μετά, υπήρξε και συγγραφέας διάφορων «περί μουσικής» πραγματειών. Εκεί υπερασπιζόταν και αποδείκνυε τη συνέχεια της μουσικής μας παράδοσης σε εποχή που η βυζαντινή μουσική δεχόταν μεγάλες επιρροές από την ευρωπαϊκή. Είχε μάλιστα γράψει σχετικά και το «Θεωρητικόν-Κλείς της εκκλησιαστικής μουσικής» που δεν εκδόθηκε. Εξέδωσε όμως το ″Νέον Αναστασιματάριον κατά Πέτρου του Πελοποννήσιου, εντολή της Μ. Εκκλησίας εκπονηθέν κατά το πρωτότυπον υπό των διδασκάλων της Πατριαρχικής Σχολής και εγκριθέν υπό της Μ. Εκκλησίας″, Εν Αθήναις, Εκδότης Σπυρίδων Κουσουλίνος, 1890.

Εξέδωσε επίσης σε εξήντα χιλιάδες αντίτυπα, βελτιωμένη τη φυλλάδα του βίου του Αγίου Αποστόλου του νέου, η οποία διαμέσου του Ζωσιμά Εσφιγμενίτη και του Δημητρίου Κοντογιάννη διαδόθηκε σε Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου. (ΕΔΩ)
Στο "Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ-1888" του Ζωσιμά (ΕΔΩ), υπάρχει μια αναλυτική παρουσίαση της Αιγύπτου από 50 σελίδες (παρακάτω ενδεικτικά η πρώτη σελίδα για να δούμε τη γραφή του): 

Στα συγγραφικά του έργα περιλαμβάνεται και η «Ακολουθία του Ιωάννου Δαμασκηνού» 1888, με την ευκαιρία επετειακής γιορτής του Εκκλησιαστικού Μουσικού Συλλόγου, όταν προήδρευε ο ίδιος.

Επίσης διετέλεσε πρόεδρος του Μουσικού Συλλόγου και πρόεδρος και εισηγητής της Επιτροπής των Ελλανοδικών επί των ελληνικών μουσικών έργων που σταλθήκανε κατά τη Δ’ Ολυμπιάδα. Τότε από μέρους των μουσικών συναδέλφων του σύνταξε πολυσέλιδη «εμβριθεστάτην Κριτικήν Έκθεσιν», που κι αυτή δεν εκδόθηκε.

Συνέθεσε αρκετούς εκκλησιαστικούς ύμνους, και «ήρμοσεν εις Εθνικάς Δημώδεις Μελωδίας» το Θούριο του Ρήγα.

Ύμνος στο βασιλιά του Σακελλαρίδη (Εν Βόλω 34-35)

Στην πρώτη επέτειο της απελευθέρωσης του Βόλου το1882, έβγαλε ενθουσιώδη πατριωτικό και μακροσκελή λόγο στην Εμπορική Λέσχη Βόλου, που ενθουσίασε τους πάντες. Ήταν φαίνεται μεταξύ των άλλων και δεινός ρήτορας!

Στο γάμο του τότε διαδόχου Κων-νου με τη Σοφία στα Ανάκτορα το 1889, έψαλε ως χοράρχης!

Ήταν ακόμη πολύ θεοσεβούμενος, γι’ αυτό και στις γιορτές δεν εξέδιδε την εφημερίδα του.

Στην επανάσταση του 1878 στο Πήλιο, έδρασε έντονα. Αρχικά στις 6 Αυγούστου 1867 με το Μητροπολίτη Δημητριάδος Γρηγόριο στο σπίτι του Νικ. Τσοποτού και με τον Ν. Τσάμη μύησε πολλούς Πηλιορείτες, αλλά και ανθρώπους του κάμπου. Μετά αυτός μαζί με άλλους στη Σουρβιά στις 6 Δεκεμβρίου 1877, κήρυξε την Επανάσταση που στη συνέχεια γενικεύτηκε. Μόλις ξεκίνησε ο αγώνας, αυτός ξεσήκωσε το χωριό του και μαζί με τους επαναστάτες πέρασαν στη Δράκια κι οχυρώθηκαν στην Αλυκόπετρα. 
Στην Προσωρινή Κυβέρνηση που συγκροτήθηκε με πρόεδρο τον Ιερώνυμο Κασσαβέτη, ήταν εκλεγμένος γενικός Γραμματέας. 
Μ' αυτήν την ιδιότητα ο Κων-νος Σακελλαρίδης, πέρασε κι απ' τα Λεχώνια που είχε πολλούς φίλους και συγγενείς. Δεν κατάφερε όμως να ξεσηκώσει ως δραστήριος κατηχητής τους Λεχωνίτες, που έδειξαν αρχικά απροθυμία για Επανάσταση. Μετά και για τέσσερις μήνες που κράτησε ο ξεσηκωμός, μπήκαν στον αγώνα με αρχηγό το Φίλιππο Παπαδιά. 
Αργότερα, πάλι μέλος της επαναστατικής Κυβέρνησης ήταν απεσταλμένος στην Αγιά για να βοηθήσει στην εξάπλωση της Επανάστασης. Υπήρξε ο νους και η ψυχή αυτού του πηλιορείτικου αγώνα.

Το τέλος του, ήταν κάτω από άσχημες συνθήκες και από εγκληματική ενέργεια στην Αθήνα, όπου ζούσε. Στις 13/7/1890 τη νύχτα επιστρέφοντας στο σπίτι της αγιολαυρεντίτικης οικογένειας Τσαούση όπου έμενε οικότροφος, και μετά το φαγητό του σε κάποιο ξενοδοχείο, έπεσε πάνω σε έναν καυγά στο Πολύγωνο, κοντά στη γέφυρα Πατησίων. Πηγαίνοντας να τους δει ή να τους χωρίσει, του επιτέθηκαν και τον χτύπησαν στο κεφάλι με μαγκούρες. Αυτός τραυματισμένος φτάνοντας δύσκολα στο σπίτι, ξάπλωσε στο δωμάτιό του. Την επομένη ήταν αναίσθητος από διάσειση. Τρεις γιατροί τον περιποιήθηκαν, αλλά η κατάστασή του ήταν μη αναστρέψιμη. Πέθανε στις 20/7/1890 άδικα, σε ηλικία 51 ετών, μην μπορώντας να δώσει πληροφορίες για τους δράστες, που παρέμειναν άγνωστοι.   

(*) Για τον Ιωάννη Σακελλάριο λέει ο Βαγ. Σκουβαράς, πως δίδασκε στο Καραμπάσι βιολί και μουσική την Ζεΐπα Εμινέ χανούμ, κόρη του βοϊβόντα Σουκρή Εφέντη. Στα 1839 οι Καραμπασιώτες σκότωσαν τον αγά Μπελιούλ Τζαφέρη, για τις αυθαιρεσίες του. Τότε το χωριό δεινοπάθησε και κάποιοι πλούσιοι κλείστηκαν στη φυλακή, δίνοντας στους Οθωμανούς και αρκετά χρήματα. Η Εμινέ κι ο Σακελλάριος παρακάλεσαν τον βοϊβόντα και τους ελευθέρωσε. 
Αυτοί γράψανε ευχαριστήριο γράμμα: «Κυρ-Γιάννη βιολιτζήμπαση(=αρχιβιολιστή) Σακελλάρη. Εμείς δεν μπορούμε να σε πληρώσουμε για την καλοσύνην που κάμετε στο χωριό μας και στους φυλακισμένους…» !   

Πρωτομαγιά

Καλό μήνα,
 με μια ταπεινή φραγκοσαρδέλα πηλιορείτικης αυλής !!!

Ανθεστήρια - Ανθεσφόρια - Μάηδες

Ένα κείμενο του 1895 από τον αγιολαυρεντίτη (αγωνιστή και δημοσιογράφο) Γεώργιο Σακελλαρίδη στην τότε εφημερίδα, που είχε μαζί με τον αδελφό του Κων-νο. 

Μας εξηγεί πώς προέκυψαν οι Μάηδες:   

Κι  ΕΔΩ στο ΦΙΡΙΚΙ διαβάστε όλα τα πρωτομαγιάτικα λαογραφικά.