Άγιος Σπυρίδωνας Προμυρίου

Η ιστορία του μοναστηριού του Αγίου Σπυρίδωνα στο Προμύρι, "Η ΕΝ ΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΜΥΡΙΟΥ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΤΡΙΜΥΘΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ", πόνημα του προμυριώτη ιερομόναχου Ματθαίου (Κοντούλη) Βατοπαιδινού. 

Είναι ένα φυλλάδιο γραμμένο στα 1973 κι εκεί αναφέρεται κι ο αρχιμ. Ευγένιος Δάγκου ο βίος του οποίου είχε δημοσιευτεί εδώ πριν λίγο καιρό. 

( Ευχαριστώ πολύ τον κ. Κ. Πανταζάρα (Pandazaras) που μου το παραχώρησε! )

Διαβάστε, ξεφυλλίστε και κατεβάστε το από τις παρακάτω δ/νσεις:

https://drive.google.com/…/1PwW9ZKXM5lDXup8JIhGBvjq4K…/view…

http://data.axmag.com/…/201803/2…/U134322_F474957/index.html

αρχιμ. Ευγένιος Δάγκου -Ξηροποταμηνός.

Ο «βίος και η πολιτεία» του εκ Προμυρίου αρχιμανδρίτη Ευγένιου* Δάγκου-Ξηροποταμηνού. 

Μια άγνωστη σχεδόν πηλιορείτικη «μορφή».

Ο Ευγένιος Σουροβήλος ή Σουρούβιλος, κατά κόσμον Ευστάθιος, γεννήθηκε στο Προμύρι στα 1821. Ήταν ένας απ' τους κατά καιρούς πολλούς Προμυριώτες καλόγερους, σύγχρονος του Παΐσιου προμυριώτη και αρχιμανδρίτη επίσης Ξηροποταμηνού.
Στα 1837 ο ηγούμενος της μονής Ξηροποτάμου Διονύσιος Αγιομαμίτης, τον πήρε μαζί του στο Όρος (μαζί με τον συμπατριώτη του Νικόλαο Κουντούλη -αργότερα αρχιμανδρίτη Ναθαναήλ Ξηροποταμηνό, †1896) και τους είχε «υποτακτικούς» του. Εκεί χειροτονήθηκε διάκονος. Στα 1840 πήγε στη Θεσσαλονίκη, ακολουθώντας τον «γέροντά» του που έγινε Γενικός Επίτροπος του Αγ. Όρους.
Στη Θεσσαλονίκη στα δύο χρόνια που έμεινε ο Ευγένιος, παρακολούθησε μαθήματα σε κάποιον Αστέριο. Στη συνέχεια ο γέροντάς του πηγαίνει στην Κων/πολη και ακολουθώντας τον μένει εκεί μια 4ετία παρακολουθώντας μαθήματα σε κάποια Σχολή ως το 1846. Τότε ήταν μόνον 25 ετών και χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης. Κατόπιν επέστρεψε στην μονή Ξηροποτάμου για να ξεκουραστεί και να προγραμματίσει τις σπουδές του για τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη. Όμως παύτηκε ο ηγούμενος της μονής Δάγκου Άνθιμος Χαριουπόλεως και κλήθηκε να αναλάβει την ηγουμενία τον Αύγουστο του 1847. Πήγε και διετέλεσε ηγούμενος στου Δάγκου της Ρουμανίας (κοντά στο Ιάσιο) ως το έτος 1859. (Αυτή ήταν δωρεά του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικ. Μαυροκορδάτου, που την έδωσε το 1715, στην Ξηροποτάμου). Εκεί στη Βλαχία εκτός από ηγούμενος Δάγκου, ήταν και προϊστάμενος της μονής Πλουμπουίτας (Τιμίου Σταυρού στο Βουκουρέστι) και της εκκλησίας στο Μπρασώφ.
Κατά τα έτη 1859-1866 δεν επέστρεψε στο Αγιονόρος (όταν εκδιώχτηκαν οι Έλληνες μοναχοί από εκείνα τα μέρη και δημεύτηκαν οι «Βλαχικές κτήσεις της Μονής»). Το καλοκαίρι του 1859 (αφού παραιτήθηκε από ηγούμενος) τον βρίσκουμε την Κων/πολη και τον Αύγουστο στο Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο. Κι αυτό γιατί ο (με καταγωγή από το Βόλο) Πατριάρχης Νικάνωρ που εκλέχθηκε την 1-4-1866, με την ψήφο του Κλήρου και του λαού τα έτη 1866-1869, ανέβηκε στην Κων/πολη λόγω ασθένειας και ο Ευγένιος πήγε εκεί ως «Έξαρχος» της Μεγάλης Εκκλησίας, αντικαθιστώντας τον.
Εδώ ο αρχιμανδρίτης Ευγένιος μετά την πρωτοφανή αναγόρευσή του ως «Τοποτηρητού και διαδόχου» δημιούργησε προβλήματα (βλ. βυζαντινές ίντριγκες) και προκάλεσε έντονες εσωτερικές συγκρούσεις στην Εκκλησία Αλεξανδρείας.
Αναλυτικά: Ο Πατριάρχης Νικάνωρ υπέγραψε Κανονισμό για τον τρόπο εκλογής Πατριάρχη Αλεξανδρείας και βρέθηκε σε δίνη αντιδράσεων, αφού χειροτόνησε νέους Μητροπολίτες χωρίς να ενημερώσει το λαό. Η ενεργός συμμετοχή των Ελλην. Κοινοτήτων -και στα εκκλησιαστικά ζητήματα του Πατριαρχείου – (βλ. εκλογές αρχιερέων) ήταν μέσα στον Κανονισμό κι η ενότητα της αλεξανδρινής Εκκλησίας εξαρτιόταν από τις διαθέσεις των ισχυρών επιτρόπων των κοινοτήτων. Έτσι εκεί, δημιουργήθηκε χαώδης κατάσταση, το πρώτο «σχίσμα» που έμεινε στην ιστορία ως «Νειλικά».
Οι Κοινότητες κατάφεραν να μπει το Πατριαρχείο και ο Νικάνωρ σε «κατάστασιν απαγορεύσεως» και τότε κατεβαίνει στην Αλεξάνδρεια ο Ευγένιος ως «γενικός Δ/ντής των υποθέσεων του Θρόνου» και «Τοποτηρητής» (κατά παράβαση των Εκκλ. Κανόνων αφού ήταν αρχιμανδρίτης). Ο Νικάνωρ δε δέχτηκε τις ενέργειες των Ελλην. Κοινοτήτων και βάζει δικό του «Τοποτηρητή» τον επίσκοπο Πενταπόλεως Νείλο. Αυτός αντικατέστησε τον Νικάνορα με γρήγορη εκλογή το Μάρτη του 1869 χωρίς να ρωτηθούν οι Κοινότητες. Ο Νικάνωρ αποδήμησε τα Χριστούγεννα του 1869 και ο Νείλος καθαιρέθηκε ως αποστάτης από το Οικουμ. Πατριαρχείο. Τότε μπήκε στη μέση και η αιγυπτιακή Κυβέρνηση και για να λυθεί η πατριαρχική κρίση όρισε να γίνει νέα εκλογή στα κατά τόπους Δικαστήρια. Οι χριστιανοί με το πατριαρχείο όρισαν επιτροπές και η ψηφοφορία έγινε στους ναούς. Εκλέχτηκε Πατριάρχης ο μητροπολίτης Δέρκων Νεόφυτος, που παραιτήθηκε αμέσως!
Ο αρχιμ. Ευγένιος που έλυνε κι έδενε, παύτηκε από το Νείλο και την ομάδα του. Όμως ο ίδιος επειδή είχε κατέβει χωρίς την συγκατάθεση του Πατριαρχείου, οργάνωσε στρατιωτική ομάδα ( ! ) και κατέλαβε τα πατριαρχικά γραφεία κλπ διώχνοντας το Νικάνορα! Τότε καθαιρέθηκε από την Σύνοδο στο Ραμλί της Αλεξανδρειας στις 2-7-1867, οπότε και για λίγο επέστρεψε άπραγος στο Άγιο Όρος. Βέβαια επανήλθε μετά την παραίτηση του Νεόφυτου έβαλε υποψηφιότητα για διάδοχος του θρόνου της Αλεξάνδρειας. Στις 30 Μαΐου 1870 εκλέχτηκε Πατριάρχης ο Σωφρόνιος Γ΄. Ο  Ευγένιος έχασε την εκλογή. Παραιτήθηκε απ’ όλα τα αξιώματά του και εγκαταστάθηκε στην Πρίγκηπο της Κων/πολης όπου αγόρασε σπίτι. 

Πέθανε στις 4-5-1876 σε ηλικία 55 ετών, αφήνοντας στο μοναστήρι Ξηροποτάμου άμφια, βιβλιοθήκη και κάποια περιουσία.
«Δοξομανής και ταραξίας» ο Ευγένιος δίχασε τον Αλεξανδρινό κλήρο σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα για καιρό.
Ωστόσο:
1. Στα 1854 του αποδόθηκε από το ελλ. Κράτος ο αργυρούς Σταυρός των Ιπποτών του Σωτήρος, «…δια τας κατά καιρούς προσφοράς εις τα εκπαιδευτικά του Έθνους καταστήματα»! (Στη φωτογραφία του υπάρχει κρεμασμένος αριστερά στο στήθος του)
2. Ο ίδιος ήταν βαθύς γνώστης της βυζαντινής μουσικής καλλώπισε και εμπλούτισε τις μελωδίες διάφορων ύμνων, ως μέγας μελωδός. Σε (περγαμηνή) χειρόγραφο της αθωνικής μονής του Ξηροποτάμου υπάρχει το Δοξαστικὸ των αγίων Τεσσαράκοντα. [Mην Μάρτιος τη θ΄. Των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, υπὸ Ευγενίου Ξ(ηροποταμηνού).

ΠΗΓΕΣ:
--Η εν αγίω όρει Άθω...μονή Ξηροποτάμου, προηγούμενου Ευδόκιμου Κρητός, 1926
--Αντιπελαργήσεως – Έλεγχος, Μητρ. Θηβαΐδος Γερμανού, Εν Αλεξανδρεία 1900
--Εκκλησιαστικά Οφφίκια του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής-- Σπυρίδων Θ. Καμαλάκης—Αθηνα 2011
--ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ (426-557), σελ. 238, Α.Π.Θ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012.
--Εισαγωγή εις την ιστορίαν της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας, Αλεξάνδρεια 1928

-http://old.imd.gr/catalog/poi/17/155
-http://www.apostoliki-diakonia.gr/…/ymnogra…/ymnografoi.asp…

* Σε άλλη δημοσίευση θα πούμε και για έναν άλλον «Ευγένιο»-Ευστάθιο (πολλοί κακώς τον συγχέουν με τον Δάγκου) που ήταν ένα αντιπαράδειγμα ως αρχιμανδρίτης...

1823: Η σφαγή του Προμυρίου

Στις 8 Μαΐου 1823 έγινε η πυρπόληση και η σφαγή από τους Τούρκους του Προμυρίου. Ο προμυριώτης βουλευτής Βόλου Γεώργιος Νικ. Φιλάρετος έγραψε στα 1895 τα γεγονότα στο περιοδικό ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ, που μετά ανατυπώθηκε στο παρακάτω φυλλάδιο. 

Διαβάστε το ιστορικό εδώ:

http://data.axmag.com/data/201609/20160903/U134322_F398627/FLASH/index.html?page=1 

ή κατεβάστε το από εδώ:

https://drive.google.com/file/d/0B5FKg4DxBveHdDVYZWxpdWRqRW8/view?usp=sharing

Διαταγή του βοεβόδα Αργαλαστής στα 1880

Να και μια διαταγή που εκδόθηκε με εντολή του βοεβόδα Αργαλαστής Ισάντ Αγά, προς τους Λαυκιώτες στις 18-4-1800.

Τότε, επί τουρκοκρατίας, αυτοί που έδιναν διαταγές ήταν ο οθωμανός βοεβόδας και ο χριστιανός δεσπότης της κάθε περιοχής.

[ Ορισμός του ενδοξοτάτου Ισάνταγα βοεβόνδα μας. εις εσάς γέροντες και ραγιάδες λαύκου σας προστάζω κατά το έμηρι της βασιλείας και κατά την προσταγήν του υψηλοτάτου σολτάν κεχαγιασή εφέντη μας σας δίδω την είδησιν ότι τα πράματά σας γίδια και πρόβατα και αργελάδες άλογα να τα σηκώσετε από τον τόπον τον μπρομυριώτικον ομοίως και τα σερτικά να μην πηγαίνουν εις το(ν) μπρομυριώτικον τόπον να τζερέβουν. επειδή και είναι υψηλός ορισμός και διά τούτο σας δίδω μοαλέτι εις τρεις ημέρες να σηκωθούν τα πράγματα μόνον τα βόδια και μολάρια οπού κάμνουν ζευγάρι εκείνα να μείνουν. ύστερα από τρεις ημέρες όποια πράγματα μάθω πως δεν εσηκώθησαν τζεβάπι δεν μου δίδετε πενήντα γρόσια τζερεμέ και διακόσιες ξυλιές και στοχασθήτε καλά να μην ειπήτε ότι δεν ειξεύρετε. έτζι κάμετε καθώς σας προστάζω όχι άλλο : 18 απριλίου 1880.]

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:
βοεβό(ν)δας=διοικητής.
έμπρι=διαταγή
σολτάν κεχαγιεσή=αυτοκρατορικός επιμελητής
σερτικά= άγρια, ατίθασα (; )
τζερέβουν= προξενούν αδικαιολόγητα ζημιές
μοαλέτι = προθεσμία
κάμνουν ζευγάρι = οργώνουν, αροτριούν.
 τζεβάπι= δικαιολογία
τζερεμές= πρόστιμο.
αργελάδες= αγέλες
-------------------------------------------------
(Αντιγραφή από το βιβλίο του καθηγητή Νικολάου Πανταζόπουλου, ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΘΕΤΤΑΛΟΜΑΓΝΗΣΙΑΝ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ, Θεσσ/νίκη 1967, σελ. 70.)

Η σφαγή του Προμυρίου

 Στα 1823 οι Τούρκοι περνώντας απ' όλα τα χωριά του Κεντρικού Πηλίου και φτάνοντας στο Νότιο, αντιμετωπίστηκαν απ' τους επαναστάτες που ανασυντάχτηκαν πολεμώντας τους στις περιοχές αυτές.  Στις 8 Μαΐου κατέστρεψαν το χωριό του Προμυρίου, αλλά και τα χωριά Λαύκου και της Αργαλαστής σε μικρότερη έκταση. 

Η σφαγή του Προμυρίου είναι μια θλιβερή ιστορία, που έμεινε στην Ιστορία σαν την μεγαλύτερη θηριωδία των Τούρκων στο Πήλιο. 

Προχθές λοιπόν, ήταν η θλιβερή επέτειος της καθολικής καταστροφής του Προμυρίου. Ο Νικ. Ι. Δάμτσας- μαθ. Γυμνασίου, έγραψε το παρακάτω ποίημα και δημοσιεύτηκε στο 

Περιοδικό (του Ζωσιμά Εσφιγμενίτη) ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ, Βόλος, Μάιος 1896, έτος Η΄,αριθ.94  

(Εδώ αντιγραφή σε μονοτονικό)

Η ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΜΥΡΙΟΥ ΤΩ  1823

Ω, του Μαΐου θλιβερά, ημέρα απαισία

μηνός ογδόη ανθηρού, καθ’ ην η πανδαισία,

Η στυγερά και απεχθής  των αρπαγών και φόνων

έλαβε χώραν εις μικρόν της Θεσσαλίας κλώνον,

Ημέρα καθ’ ην έρρευσε τόσον αθώον αίμα

και κατεστράφη άσπλαχνα αγνόν Πηλίου θρέμμα,

Ημέρα απηνής, σκληρά αιμόφυρτος αγρία,

καθ’ ην της Θέτιδος την γην, τα φοβερά θηρία,

Οι του Μωάμεθ οπαδοί και του αισχρού λαβάρου

επότισαν αίμα αγνόν τα τέκνα του βαρβάρου,

Ημέρα ερημώσεων πυρκαϊών αθλίων

καταστροφής ανηλεούς παρά χειρών δολίων,

Είθε να μη υπέφωσκε να μη υπήρχεν όλως

εις τον λαμπρόν ορίζοντα της άκρας, ένθα στόλος,

Πέρσου πλουσίου ισχυρού κ’ ενδόξου βασιλέως

κοινής Ελλάδος  ποτ’ εχθρού απώλετο τελέως,

Είθε να μην εφώτιζεν ο ήλιος εκτείνας 

τότε την χλοεράν ακτήν τας αργυράς ακτίνας,

Ότε πεντακισχίλιοι Τούρκοι απροσδοκήτως

εκύκλωσαν  ως φοβερόν την Σηπιάδαν κήτος,

Οι κάτοικοι δε ήρεμοι ηγείροντ’ ως συνήθως

αλλ’ έτριψαν τους οφθαλμούς ιδόντες τόσον πλήθος,

Το μεν  κακόν εννόησαν οι δυστυχείς αγρόται

αλλ’όμως τι ηδύναντο να κάμουν ούτοι τότε;

Εξήλθον εις απάντησιν των φοβερών θηρίων

και άσυλον τοις έδωκαν όλον των το χωρίον.

Οι άπιστοι Οθωμανοί τότε μετά φιλίας

διώρου προσεφέρθησαν υπούλου και δολίας,

Αλλά κρυφίως έβραζε δίψα πολλής σφαγής

αιχμαλωσίας, εμπρησμών, βίας και αρπαγής,

Όθεν δεν διετήρησαν πολύ αλωπεκήν

και ήρχισαν μ’ εκβιασμόν και απειλήν κακήν,

Να απαιτώσι χρήματα ειδ’ άλλως να τους σφάξουν

ή αιχμαλώτους στον Μαχμούτ όλους να τους απάξουν.

Αλλ’ ότε πλέον ο θυμός πλέον εκορυφώθη

σύνθημα γενικής σφαγής αμέσως τότ’ εδόθη,

Κ’ ευθύς αφού αντήχησαν τρεις τυφεκίου κρότοι

έγινε δε ο βιασμός και απειλή η πρώτη,

Εφώρμησαν ως άγριοι και λυσσαλέοι λύκοι

κατά αόπλων ατυχών, ω! ποία τότε φρίκη!

Ω! τότε πλέον φοβερός όλεθρος επετέθη

ο σίδηρος και πυρ ομού, ευρίσκοντο εν μέθη,

Η άσπλαγχνος η μυρμηγκιά  των τρομερών Βανδάλων

των του Χριστού ημών εχθρών, του κόσμου των σκανδάλων.

Αγρίως και ανηλεώς κατά απλών ανθρώπων

ερρίφθη κατασφάζουσα μετά αγρίων τρόπων,

Ενώπιον των οφθαλμών των τέκνων των συζύγων

αίτινες ως αιχμάλωτοι τρέμουσαι τότ’ εσίγων,

Εσφάζοντο ανηλεώς γονείς και σύζυγοί των

στου γείτονος δ’επέπλε το αίμα, άλλος γείτων.

Οικίαι αι καλλίτεραι και πτωχικαί συγχρόνως

παρά των Τούρκων των σκληρών εκαίοντο αφρόνως.

Σύζυγοι προσφιλών ανδρών μητέρες οιμωζόντων

τέκνων μικρών ηρπάζοντο, νεκροί μετά των ζώντων

Εις αίμα εκυλίοντο, και μη εις ηλικίαν 

παίδες, εισέτι νεαροί δι’ άπιστον θρησκείαν,

Προωρισμένοι του Ισλάμ ως άκακα αρνία

συνελαμβάνοντο αισχρώς. Ω! Τουρκική μανία! 

Ω! ποίος όλεθρος δεινός, καταστροφή μεγάλη!

των Κορανίου οπαδών αγρία παραζάλη!

Αθώων δυστυχών τινών ότε πλέον εμάνη

το στίφος το απάνθρωπον αχρείοι Μουσουλμάνοι,

Μη αρκεσθέντες ς’ των λοιπών τον βιασμόν και φόνον

υπολειφθέντων ζωντανών τριάκοντα και μόνον,

Απέκοψαντας κεφαλάς αυτών υπό τον όρον

να φέρωσιν εις τον Πασσάν θηριωδίας δώρον.

Ως δήθεν επαναστατών κατά του καθεστώτος

και την απελευθέρωσιν ζητούντες ανενδότως.

Οι Τούρκοι οι επίλοιποι ζηλεύσαντες τους άλλους

ήλθων προς λείαν και αυτοί εις ολεθρίους σάλους,

Και ούτω επεσφράγισαν το της σφαγής των τέλος

μεταβαλλόντες άπαντα εις αιματώδες έλος.

Οι ατυχείς δε κάτοικοι έξαφνα προ του δείπνου

ς’ τους κόλπους παρεδώθησαν του αιωνίου ύπνου.

Το δύστηνον Προμύριον ούτως απενθρακώθη

κ’ εις ερειπίων άμορφον σωρόν μεταμορφώθη,

Μόνον δε τεσσαράκοντα εξ όπλων ανοσίων

εκ των χιλίων αρχικώς  και των πεντακοσίων,

Διέφυγον τον θάνατον, εις δάση και κρυψώνας

κρυφθέντες, και εις φάραγγας βαθείας κ’ εις αυλώνας,

Έτι τινές αιχμάλωτοι δια πολλών χρημάτων

σωθέντες επανέθεσαν στον πλήρη εκ πτωμάτων,

Κατάκαυστον, αιμοβαφή χώρον του Προμυρίου,

μετ’ άλλων τα θεμέλια έπειτα του χωρίου.

Ω! ευκλεής επίσημος γωνία της Ελλάδος

Τρίτης μιας ο όλεθρος  ημέρας αποφράδος,

Σ’ ερήμωσεν ολοτελώς όλων των σων κατοίκων

ανδρών παιδίων γυναικών και καλυβών και οίκων,

Ω! άκρα περιώνυμος του ευκλεούς Πηλίου

παρηγκωνίσθης εκ παντός ιστορικού βιβλίου,

Πάντες την σην παρέλιπον ανδρείαν του αγώνος,

να περιγράψη τας σφαγάς  είς δεν ευρέθη μόνος.

Υπέμενας τα πάνδεινα, καταστροφήν κινδύνους,

μετά καρτερικότητος και ταύτην και εκείνους,

Οι άνδρες σου εσφάγησαν  και έπεσαν γενναίως

υπό μαχαίρας απηνούς του φοβερού φονέως,

Γυναίκες δε και τέκνα σου απήχθησαν ως λεία

και θύματα κατέστησεν αυτά αισχρά δουλεία.

Αλλά και σε Αλιό Πασσά η των ποινών εσχάτη

εις τέλος σ’ επερίμενε μάχαιρα αισχροτάτη.

Έπεσεν το Προμύριον, ναι, όλως κατεσφάγη

αλλ’ εις την ημισέληνον ουδόλως υπετάγη.