Κατά την ιδίαν πεδινήν οδόν μίαν ώραν προβαίνοντες (απὸ το Βόλο), ερχόμεθα εις τα Λεχώνια. Αυτά κείνται επί μιας με χωράφια, αμπέλους, κήπους νεραντζίων, κίτρων και άλλων διαφόρων οπωρίμων δέντρων φυτευμένης πεδιάδος...

(Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία-Ιωάννης Αναστασίου Λεονάρδος, 1836)

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η ! Μπορείτε να αντιγράφετε κείμενα κ.ά. από το ιστολόγιο. Αυτό, ΔΕΝ αποκλείει αναφορά στην ΠΗΓΗ. - Φωτογραφίες άλλων να μην ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ - Ιδιωτικά αρχεία να ΜΗΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2013

Οι Πηλιορείτες μεταξύ τους...


Σκωπτικά οι Πηλιορείτες μεταξύ τους
Επειδή οι Πηλιορείτες είχαν σε  υψηλό βαθμό το χάρισμα του αστεϊσμού, του πειράγματος και της ειρωνείας, έβγαζαν κι έδιναν «ονόματα» στους ανθρώπους διπλανών χωριών, σύμφωνα με τις ασχολίες τους, τις ενέργειές τους, τη θέση του χωριού κ.ά.
Σκωπτικά ή περιγελαστικά χαρακτηριστικά ονόματα λοιπόν, μεταξύ των κατοίκων των χωριών, από άλλους γυροχωριανούς τους συνήθως:  

Γαΐλια: Οι κάτοικοι του Πηλίου γενικά, μεταξύ τους.
Γκαβουδρακιώτι(ε)ς: Οι κάτοικοι της Δράκειας, γιατί το χωριό τους είναι χτισμένο σε κοιλάδα και χωμένο. Έτσι δεν το βλέπει καλά ο ήλιος.
Γκαβουσ’κιώτι(ε)ς: Οι κάτοικοι της Συκής.
Γκαγκάνηδι(ε)ς: Οι κάτοικοι του Αγίου Λαυρεντίου, από τη λέξη «γκαγκάνης»(=ατημέλητος, άσχημος).
Γκέκ’δι(ε)ς: Οι κάτοικοι του Αγίου Βλασίου, ως υπερβολικά εργατικοί.
Γ'ρουνοτσαρ'χάδι(ε)ς: Οι Ξουριχτιανοί γιατί φορούσαν  «γουρουνοτσάρουχα» στις αγροτικές εργασίες τους.
Γουφάρια: Οι κάτοικοι του χωριού Προμύρι και προέρχεται από τα ψάρια «γοφάρια».
Ζαρουφλίκια: Οι κάτοικοι του Αγίου Βλασίου (Καραμπασιού), από το ομώνυμο φυτό. ζαρουφλίκι(=περδικάκι).
Ζ’ναράδι(ε)ς: Οι κάτοικοι του Αγίου Γεωργίου Νηλείας, επειδή φορούσαν ζωνάρι και ήταν πάντα «φιλοτάραχοι και στασιώδεις».
Καλαμ’κάδι(ε)ς: Οι κάτοικοι του οικισμού της Πέρα Χώρας Ζαγοράς.
Καρβ'νουσάκια & Καρβ'νιάρδι(ε(ς: Οι κάτοικοι της Μακρινίτσας, λόγω της καρβουνοπαραγωγής. 
Καραόλια: Οι Μουρεσιώτες , γιατί το χωριό τους είναι «καραούλι»(=βίγλα).
Καρούμπες: Οι κάτοικοι του Λαύκου.
Κατσούλια: Επίσης οι κάτοικοι του Προμυριού, επειδή σε περίπτωση βροχής χρησιμοποιούσαν «κατσιούλες» (=κουκούλες). Έτσι χώνοντας τη μια κλειστή γωνία του τσουβαλιού εξωτερικά στην άλλη δημιουργούσαν κουκούλα για προφύλαξη.
Κλαδι(ε)υτράδες: Οι Αγιολαυρεντίτες, γιατί πάντα μαζί τους -συνήθως στη ζώνη τους-είχαν μια κλαδευτήρα ή ένα κλαδι(ε)υτ’ράκι.
Κλεφτουκαπστρανάδι(ε)ς: Το λένε οι κάτοικοι της Νιάου για τους γυρωχωριανούς τους, επειδή τους έκλεβαν τα καπίστρια των ζώων τους.
Κλεφτουσαμαράδι(ε)ς: Οι κάτοικοι του Νεοχωρίου.
Κουκκ’νουμαλλίνι(ε)ς: Οι κάτοικοι από τον Άγιο Δημήτριο Κισσού, επειδή παλιά φορούσαν κόκκινες φανέλες.
Κουμαρίσιοι: Οι κάτοικοι του χωριού Πουρί, λόγω του διαρκούς κουβαλήματος κλαδιών κουμαριάς για τα ζώα τους.
Κουπάνια: Για τους Μηλινιώτες είναι οι υπόλοιποι κάτοικοι του Πηλίου.
Κριάρια: Οι κάτοικοι των χωριών Πινακάτες και Αγίου Γεωργίου Νηλείας.
Κυρηναίοι: Οι κάτοικοι του (Καραμπασιού) Αγίου Βλασίου. Ίσως -όπως λέγεται- είχαν καταγωγή από την Κυρήνη.
Λιοφ’λλάδι(ε)ς: Οι κάτοικοι της Άλλης Μεριάς, επειδή συγκέντρωναν πολλά κλαδιά ελιάς για το τάισμα των ζώων.
Μαραγγάτι(ε)ς: Οι κάτοικοι των χωριών Ανηλίου και Κισσού.
Μπότσι(ε)ς: Οι κάτοικοι του οικισμού Παλιόκαστρο Αγίου Βλασίου, επειδή κρασόπιναν πολύ από τις μπότσες(=κρασοκανάτες).                                                                 
Μυγάργια: Οι κάτοικοι του Λαύκου.
Νταλακιάρ’δι(ε)ς: Οι Κατωλεχωνίτες, λόγω της έλλειψης πολλών και πηγαίων νερών.
Ξιουταραίοι: Οι κάτοικοι του Κισσού (από το Κ’σσός>Ξος)
Ξ’νουροϊδάδι(ε)ς: Οι κάτοικοι του Άνω Βόλου, επειδή στην περιοχή ευδοκιμούν ροδιές με ξινά ρόιδα.
Ξουραφάδι(ε)ς: Οι κάτοικοι της Συκής, γιατί χρησιμοποιούσαν σουγιάδες ή σβανάδες.
Π’νάκια: Οι κάτοικοι των Πινακατών, από τα «π’νάκια»(=ξύλινα πιάτα με καπάκι) που έφτιαχναν.
Σ΄κάδι(ε)ς:  Οι κάτοικοι της Συκής, για τα σύκα που παρήγαγαν.
Σ’κλιοσκατάδι(ε)ς: Οι κάτοικοι του οικισμού της Κουκουράβας Μακρινίτσας, επειδή παλιά στην περιοχή όπως και στη Μακρινίτσα ήταν βυρσοδέψες και χρησιμοποιούσαν κόπρανα σκύλων για την κατεργασία των δερμάτων.
Τρικέρ'δι(ε)ς: Οι κάτοικοι του Τρικερίου.
Τσαγκαρ’σούλια: Οι κάτοικοι της Τσαγκαράδας. (τσαγκαρσού(β)λι=το σουβλί του υποδηματοποιού)
Τσι(ε)ρκέζοι: Οι κάτοικοι του χωριού Ξουρίχτι. Παρμένο από τους μακρινούς Κιρκάσιους, λαό ανυπότακτο, όπως κι οι Ξουριχτιώτες.
Τσιγγάν’δι(ε)ς: Οι κάτοικοι της Ζαγοράς, λόγω του μελαχρινού δέρματός τους.
Φ’λέρια: Οι κάτοικοι του (Καραμπασιού) Αγίου Βλασίου.
Χαβάκας ή Χαβάτσιάς: Ο κάτοικος της Αιγύπτου, με καταγωγή από το Πήλιο -Αιγυπτιώτης. (χαβάκα=αρχηγός)
Χάχ'δι(ε)ς: Οι κάτοικοι των Άνω Λεχωνίων από τους σχεδόν συγχωριανούς τους Κατωλεχωνίτες.
Χι(ε)ζουπιζούλ’δι(ε)ς: Οι κάτοικοι Μακρινίτσας απ’ τους γείτονές τους της Πορταριάς, επειδή παλιά δεν είχαν τουαλέτες (αποχωρητήρια) και αφόδευαν αθέατοι κάτω από τα πεζούλια.
  
Ο κάτοικος του Πηλίου και το χωριό του:
(χωρίς χαρακτηρισμούς)
Αϊγιαννιώτ’ς: Ο καταγόμενος από τον Άι Γιάννη Κισσού.
Αϊγιουργίτ’ς: Ο κάτοικος του Αγίου Γεωργίου Νηλείας.
Αϊδημητριώτ’ς: Ο καταγόμενος από τον Άγιο Δημήτριο Κισσού -Πηλίου
Αϊλαυριντίτ’ς: Ο κάτοικος του Αγίου Λαυρεντίου.
Αϊνουφριώτ’ς: Ο καταγόμενος από τον Άγιο Ονούφριο.
Αλλ’μερίτ’ς: Ο κάτοικος της Άλλης Μεριάς (Βλαχομαχαλά)
Γατζιώτ’ς: Ο κάτοικος του οικισμού Γατζέας (Άνω ή Κάτω).
Δρακιώτ’ς: Ο καταγόμενος από τη Δράκεια.
Δυορεματίσιους: Αυτός που μένει στα «καλύβια» της περιοχής Δυο Ρέματα, στην Άνω Γατζέα, της κτηματικής περιφέρειας του Αγίου Γεωργίου Νηλείας.
Ζαγουριανός: Ο κάτοικος της Ζαγοράς.
Ζερβουχιανός: Αυτός που μένει στα «καλύβια» της περιοχής Ζερβόχια των Αφετών.
Κ’σσιώτ’ς ή Κισσιώτ’ς: Ο καταγόμενος από τον Κισσό.
Καλαμνιώτ’ς: Ο κάτοικος του παραθαλάσσιου οικισμού της Αργαλαστής, Κάλαμος.
Καλανι(ε)ριώτ’ς: Ο κάτοικος των Καλών Νερών.
Καμαργιώτ’ς: Ο κάτοικος του συνοικισμού της Αργαλαστής, Καμάρα. Επίσης του παραθαλάσσιου οικισμού Καμάρι του χωριού Κεραμίδι.
Καναλιώτ’ς: Ο καταγόμενος απ’ το χωριό Κανάλια, αλλά και αυτός που μένει στα καλύβια της περιοχής Κανάλια, της κτηματικής περιφέρειας του Αγίου Γεωργίου Νηλείας.
Καπουρνιώτ’ς: Ο καταγόμενος από την Κάπουρνα, σημερινές Γλαφυρές, δίπλα στα Κανάλια.
Καραμπασιώτ’ς: Ο κάτοικος του (Καραμπασιού) Αγίου Βλασίου.
Κατ’τσ’κουτιανός: Ο κάτοικος του παραθαλάσσιου οικισμού Κότες Τρικερίου.
Κατηγιουργίτ’ς: Ο καταγόμενος από τον Κατηγιώργη Προμυρίου.
Κατηχουρίτ’ς: Ο κάτοικος του Κατηχωρίου (Πάνω & Κάτω)
Κατλι(ε)χουνίτ’ς: Ο κάτοικος των Κάτω Λεχωνίων.
Κατσ’λουχουρίτις: Ο κάτοικος του οικισμού Κατσιλοχώρι στην Αργαλαστή.
Κιραμιδιώτ’ς: Ο κάτοικος του χωριού Κεραμίδι.
Κιρασιώτ’ς: Ο κάτοικος Κερασιά.
Λι(ε)χουνίτ’ς: Ο καταγόμενος από τα Λεχώνια.
Μ’λινιώτ’ς: Ο κάτοικος της Μηλίνας.
Μακριτζιώτ’ς: Ο καταγόμενος από τη Μακρινίτσα.
Μαλακίσιους: Ο κάτοικος του συνοικισμού Μαλάκι.
Μιτζιλιώτ’ς: Ο καταγόμενος από την Παλιά Μιτζέλα.
Μιτουχίτ’ς: Ο κάτοικος του χωριού Μετόχι Αργαλαστής.
Μουρισιώτ’ς: Ο καταγόμενος από το Μούρεσι.
Μουρτακίσιους: Ο κάτοικος του μικρού οικισμού (καλύβια) Μουρτάκια, Αγίου Βλασίου.
Μπιστινικιώτ’ς: Ο κάτοικος του οικισμού Ξινόβρυση, παλιά Μπεστινίκα.
Μπλιώτ’ς ή Μ’λιώτ’ς: Ο κάτοικος των Μηλεών.
Μπουφιώτ’ς: Ο κάτοικος της Κορόπης, Μπούφας.
Μπρουμυριώτ’ς: Ο κάτοικος του Προμυρίου.
Νιαώτ’ς: Ο κάτοικος της Νιάου (Αφέτες)
Νιχουρίτ’ς: Ο κάτοικος του Νεοχωρίου.
Νταμουχαργιανός: Ο κάτοικος του οικισμού της Νταμούχαρης.
Ξουριχτιανός: Ο κάτοικος του χωριού Ξουρίχτι.
Παλιουκαστρινός: Ο κάτοικος του οικισμού Παλιόκαστρο του Αγίου Βλασίου.
Πανλι(ε)χουνίτ’ς: Ο κάτοικος των Άνω Λεχωνίων.
Πινακιώτ’ς: Ο κάτοικος των Πινακατών.
Πιραχουρίτ’ς & Περαχουργιανός: Ο κάτοικος του συνοικισμού Πέρα Χώρα της Ζαγοράς.
Πλατανιδιώτ’ς: Ο κάτοικος του συνοικισμού Πλατανίδια.
Πλατανιώτ’ς: Ο κάτοικος του Πλατανιά.
Πουριανός: Ο κάτοικος του Πουρίου.
Πουρταρίτ’ς: Ο κάτοικος της Πορταριάς.
Προυπαντιώτ’ς: Ο καταγόμενος από το Πρόπαν, τώρα Καλαμάκι.
Σ’κιώτ’ς: Ο καταγόμενος από τη Συκή.
Σταϊατιώτ’ς: Ο κάτοικος των Σταγιατών.
Στρουφλιανός: Ο κάτοικος του οικισμού Στρόφιλος ή Στρόφ’λο του Αγίου Βλασίου.
Τρικιργιώτ’ς: Ο κάτοικος του Τρικερίου.
Τσαγκαραδιώτ’ς: Ο καταγόμενος από την Τσαγκαράδα.
Φυτουκίσιους: Ο κάτοικος του Φυτόκου.

Δείτε ακόμα: «Το γλωσσικό ιδίωμα του Πηλίου» Κ. Λιάπης, Βόλος 1996

Υ.Γ. Ο Epaminondas Tsaknakis συμπλήρωσε:
"Δώδεκα Δρακιώτις δεκατρία μάτια !" είναι η σκωπτική φράση
και "Γ'ρουνοτσαρ'χάδις" για τους Ξουριχτιανούς γιατί φορούσαν "γουρνοτσάρουχα" στις αγροτικές εργασίες τους.

1 σχόλιο:

  1. "Δώδεκα Δρακιώτις δεκατρία μάτια !" είναι η σκωπτική φράση

    και "γ'ρουνοτσαρ'χάδις" για τους Ξουριχτιανούς γιατί φορούσαν γουρνοτσάρουχα στις αγροτικές εργασίες τους

    ΑπάντησηΔιαγραφή