Ο δεσπότης Γερμανός –Το τέλος

Ο δεσπότης Γερμανός  και το τέλος της …πολιτείας του!

Τον Οκτώβριο του 1917 ο Μητροπολίτης Αθηνών -όπως τότε λεγότανε ο Αρχιεπίσκοπος- Θεόκλητος (Μηνόπουλος) κηρύσσεται έκπτωτος με το νόμο άρσης της μονιμότητας, του Βενιζέλου. (Ήταν αυτός επικεφαλής της Ι. Συνόδου που στις 12 Δεκεμβρίου 1916 μαζί με διαδηλωτές  στο Πεδίο του Άρεως, αναθεμάτισαν τον «σατανά» του τόπου, Ελευθ. Βενιζέλο).
Ο Γερμανός τότε είναι υποψήφιος για το θρόνο. Όμως εκλέγεται ο Μελέτιος (Μεταξάκης) -τότε δεσπότης Κιτίου Κύπρου και μετέπειτα πατριάρχης Κων-πόλεως και Αλεξάνδρειας, με παρέμβαση και επιλογή του Βενιζέλου. Στις 29 Δεκεμβρίου 1921 καθαιρέθηκε κι αυτός από την Εκκλησία της Ελλάδας, μετά από μήνυση του πανεπιστημιακού καθηγητή Παύλου Καρολίδη, αλλά και την επιστροφή του βασιλιά. Στη θέση του για δυο χρόνια ξανάρχεται πάλι …ο καθαιρεμένος Θεόκλητος!

Στις αρχές του 1923, ο βασιλόφρονας αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος πάλι εκθρόνιζεται, από την επαναστατική κυβέρνηση Στυλ. Γονατᾶ. Αμέσως άρχισαν διεργασίες για εκλογή νέου προκαθήμενου. Ο Γερμανός  έβαλε υποψηφιότητα, με αντίπαλο τον καθηγητή πανεπιστημίου Χρυσόστομο (Παπαδόπουλο) που εκλέχτηκε. (Σημ. Σ’ αυτή την εκλογή συναντάμε και τον αρχιμ. Κων. Παγώνη, συνυποψήφιο στο τριπρόσωπο του εκλεγέντα και «παλιό γνώριμο» του Γερμανού) Ο Γερμανός δεν μπόρεσε να το δεχτεί και τότε άρχισε πόλεμο εναντίον του αρχιεπισκόπου, με λιβελογραφήματα και αμφισβητήσεις! Μάλιστα έφτασε πάλι να συνωμοτήσει για την ανατροπή του, με το δεσπότη Καρυστίας Παντελεήμονα (Φωστίνη). 

Στα 1925 δημιουργεί και συνωμοτική επισκοπική ομάδα, για να κάνει μεταρρυθμίσεις κι εκκαθαρίσεις στη Σύνοδο!

Στα επόμενα χρόνια ο δεσπότης Γερμανός δεν ασχολείται ουσιαστικά με τα αρχιεπισκοπικά –αφού υπάρχει Αρχιεπίσκοπος. Τότε άρχισε να εφαρμόζεται από το Μάρτη του 1924 και το Νέο Ημερολόγιο (Γρηγοριανό). Αν και αρχικά δεν έφερε ουσιαστικές αντιρρήσεις, μετά 10 χρόνια αλλάζει γραμμή! Τέλη του 1934 και μετά τη 16^η σύνοδο της Ιεραρχίας, αντιδρά επαναστατώντας εναντίον της διοικούσας Εκκλησίας με το πρόσχημα της προστασίας των Παλιοημερολογιτών. 

Το Μάη του 1935 παρασύρει κι άλλους δυο δεποτάδες και δημιουργεί άλλη Σύνοδο. Οι τρεις επίσκοποι χειροτόνησαν αργότερα κι άλλους επτά αρχιμανδρίτες και το σχίσμα έγινε πια οριστικό! 

Στην Αθήνα και το Βόλο γίνονται συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας από παλιοημερολογίτες και οι αποσχισθέντες συλλαμβάνονται:

Ο Γερμανός κι οι υπόλοιποι καλέστηκαν για να δώσουν εξηγήσεις σε συνοδικό δικαστήριο, αλλά δεν εμφανίστηκαν.

 Έτσι καθαιρέθηκαν οριστικά στις 14 Ιουνίου 1935 και στο Γερμανό επιβλήθηκε τελικά η ποινή της καθαίρεσης και ο περιορισμός του στο μοναστήρι Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό. 

Ο πρώην Δημητριάδος …έγινε πια αρχιεπίσκοπος -θέση που χρόνια επεδίωκε, αλλά των αποσχισθέντων ορθόδοξων χριστιανών!

Η μητρόπολή μας έμεινε κενή με τοποτηρητή τον π. Γεώρ. Μπελώνια. Το κλίμα μεταξύ των πιστών είναι βαρύ και ο διχασμός σοβαρός.

Το κτήριο της μητρόπολης, ο διπλανός ναός του Νέου Αποστόλου και τα γραφεία,  περνούνε (ήταν γραμμένα σαν δικά του) με εντολή του καθαιρεμένου πια Γερμανού, στους παλιοημερολογίτες. Μαζί και πάμπολλοι ναοί της περιοχής που ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο και αντιδρούν στην επίσημη γραμμή της Εκκλησίας. Οι πιστοί δεν εκκλησιάζονται κι ο πρώην επίσκοπος με εκφοβισμό καλούσε απ’ την Αθήνα κλήρο και λαό να τον ακολουθήσουν!

 Το επισκοπικό γραφείο ελέγχεται από τους αποσχισθέντες και οι κληρικοί δεν ξέρουν «κατά πού να κάνουν»! 

Ο Σύνδεσμος Κοινοτήτων Πηλίου οργανώνει διαμαρτυρία στο Βόλο και καλεί τον κόσμο να μην υπακούει τις εντολές του Γερμανού:

 Διάφοροι συνεχείς τίτλοι από άρθρα στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ που έδιναν όλο χρονικό :

Στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ της 4-1-1936 βρισκουμε και το παρακάτω σατιρικό ποίημα: 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Των αγίων Χριστουγέννων εορτάζουμε και πάλι

και κάθε καλός ορθόδοξος έχει χαρά μεγάλη

είνε η εορτή που ομιλεί εις την καρδιά του χριστιανού

και μια ευχή ζητεί να έχη, του Σεβασμιωτάτου Γερμανού.

Εις την φάτνην των αλόγων Χριστός γεννάται σήμερον

και όχι όπως νομίζουν οι κουτοί προ δεκατριήμερον.

Μα μέσα του ο Δεσπότης λέγει: Δεν βαστώ και θα το πω,

τζάμπα έχασα την φάτνην μου ο άλογος εγώ. 

Τελικά η λύση ήλθε απ’ τη Σύνοδο, που τοποθέτησε μητροπολίτη τον 63χρονο Ιωακείμ (Αλεξόπουλο) δεσπότη τότε Φωκίδας, στις 6 Οκτωβρίου 1935. Είναι ο γνωστός δεσπότης που παρόλη την ηλικία του, έφερε ηρεμία στην τοπική Εκκλησία. Είναι αυτός που βοήθησε την περιοχή στα δύσκολα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής και δίκαια επωνομάστηκε «Ο άγιος»!

Ο Γερμανός στα χρόνια της κατοχής, όντας μοναχός και πάντως όχι μεταμελημένος, προσπαθεί να επανέλθει στις τάξεις των Επισκόπων. Τότε φεύγει απ’ τους παλιοημερολογίτες και πείθει τους κατοχικούς Κυβερνήτες να βγάλουν Νόμο που θα τον ξαναδίκαζε. Δεν πρόφτασε όμως, αφού πέθανε στα 72 του, στις 7/20 Μαρτίου 1944.

Τέλος, παρόλη την αναταραχή που έφερε στην Εκκλησία, αυτή τον συγχώρεσε!

Επίλογος 1:

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ
 -τόμος Δ' - σελ 406

Επίλογος 2:
Ο Γερμανός, στις σχεδόν τρεις δεκαετίες επισκοπείας του στο Βόλο έκανε κι αρκετά έργα, όπως ναούς, κήρυγμα, συνεργασία με αρχαιολόγους κ.ά. Αλίμονο αν δεν είχε και θετικά! Το κακό είναι, πως υπερίσχυσαν τα αρνητικά!

Ήταν άνθρωπος καιροσκόπος, φιλόδοξος στον ανώτατο βαθμό, ισχυρογνώμονας και με μεγάλες εμμονές. Το ποίμνιο της τοπικής εκκλησίας δοκιμάστηκε για πάρα πολλά χρόνια και διχάστηκε κατά καιρούς. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως απώτερος σκοπός των αρχιμανδριτών είναι η επισκοπική εκλογή και των επισκόπων η αρχιεπισκοπή. Ο Γερμανός όμως ξεπέρασε όλα τα όρια! Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε την πολιτική ατμόσφαιρα (κινήματα, δολοπλοκίες, συνωμοσίες, επεμβάσεις κλπ), που μόνον σταθερή δεν ήταν τις δεκαετίες της επισκοπείας του. Βέβαια η ίδια περίπου κατάσταση επικρατούσε και στα εκκλησιαστικά πράγματα (αναρρήσεις, καθαιρέσεις, δολοπλοκίες κλπ) γι’ αυτό και κατηγορήθηκε από τους αντιπάλους του ως «βενιζελικός», άποψη που δεν είναι μάλλον σωστή. Ο εαυτός του και μόνον αυτός τον ενδιέφερε!

Κι ενώ ο επίσκοπος πρέπει να «ίσταται εις τόπον και τύπον Χριστού», ετούτος μόνον …απέναντί του στάθηκε! Κι όταν σύμφωνα με τον Ιγνάτιο το Θεοφόρο «πάντες τω επισκόπῳ ακολουθείτε», ετούτος δίχασε τους πιστούς!

 Ήταν με μια λέξη, ένα «αντιπαράδειγμα θρησκευτικού ηγέτη», όπως είπε κι ένας φίλος…   

Πηγές: 
(σ’ όλες τις εγγραφές για το δεσπότη Γερμανό)
-Εφημερίδες
-"ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ" Περιοδικό Ζωσιμά Εσφιγμενίτη, Βόλος, 1901
-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, τόμος Δ', σελ 404-6

-Το Παρθεναγωγείο του Βόλου, Α΄& Β΄τόμοι, Χαρ. Χαρίτου, έκδοση  Γενική Γραμματεία Νέας  Γενιάς, Αθήνα 1989

- Ο ρόλος της Πην. Χριστάκου, στη διαμόρφωση κατηγορίας εναντίον του Παρθεναγωγείου   Βόλου, Χαρ. Χαρίτου, Αρχείο Θεσσαλικών Μελετών, τ. Ε'.

-Πηνελόπη Χριστάκου : προσωπογραφία μιας λησμονημένης εκπαιδευτικού,  Χαρ. Χαρίτου, Αρχείο Θεσσαλικών Μελετών, Εκπαιδευτικά. Τ.20,1990.

-Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΩΑΚΕΙΜ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ:Η ζωή και το έργο του - Τσιλιβίδης Δημ. 1996

-ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥ 1909 -άρθρο - Τσιλιβίδης Δημ.- τχ 16- ΕΘΕ

-Ταραχές στη Σκιάθο για την εικόνα της Παναγίας Κουνίστρας το 1908  -άρθρο – Τσιλιβίδης Δημ.-τχ 17- ΕΘΕ-

-Η επαρχία Δημητριάδος 1821 - 1923 - π.  Συρεγγέλας Ιωάννης -2005, Διατριβή 

-Οι προκαθήμενοι Αθηνών και πάσης Ελλάδος- Μητροπ. Χριστόδουλου- Βόλος 1997

- Προφορικές διηγήσεις 

Υ.Γ. (Κυριακή 20-10-2013)

Ο φιλίστωρ φίλος Αντώνης Ζ. (http://volosmagnisia.wordpress.com/) μου έστειλε τέσσερα  σχετικά έγγραφα-ντοκουμέντα που βρήκε σε κάποια δημοπρασία.
Τον ευχαριστώ και τα μοιράζομαι μαζί σας: