O Πύργος Σουλεϊμάν-Καραγιαννόπουλου

Ο πύργος δια χειρός του βολιώτη δικηγόρου Παντελή Μωραϊτη (1991), 
μαθητή του ζωγράφου Νικ. Γρύσπου.   

Πίνακας του ζωγράφου και φωτογράφου Κώστα Ζημέρη στα 1905

Βρίσκεται στο βόρειο μέρος του χωριού πιο κάτω από τον πύργο Κοκοσλή και κάτω ακριβώς από την οδό Δ. Ιατρίδη σε ερειπωμένη σχεδόν κατάσταση.

Λεχώνια και πύργοι
(Φωτογραφία Ζημέρης -αρχείο Νικ. Μαστρογιάννη)

             Αγοράστηκε, μαζί με τη γύρω περιοχή, από το δημοδιδάσκαλο Δημήτριο Καραγιάννη ή Καραγιαννόπουλο μέσω του πατέρα του (Γεωργίου-Ιωάννου Δ. Καραγιάννη), από την Τουρκάλα Σεϊντέ Χανούμ (θυγατέρα Αχμέτ Σουινοπούλου και σύζυγος Αλή Μουσταφά), στις 17 Δεκεμβρίου 1881. (Το πρώτο καταχωρημένο συμβόλαιο του Υποθηκοφυλακείου Νηλείας. (εδώ)

Ήταν οχυρός πύργος κτισμένος το 17ο αιώνα και ίσως πρώιμο 18ο με τέσσερις ορόφους και υπόγειο. Η τετραγωνική του κάτοψη έχει διαστάσεις 8Χ8 μέτρα.

Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αρχιτεκτονικής πρώιμου πυργόσπιτου.

Η είσοδος ήταν ανατολικά στον πρώτο όροφο, με ξύλινη κινητή σκάλα αρχικά, ενώ αργότερα όταν εξέλιπε ο κίνδυνος εισβολής και έπαψε να υπάρχει ανασφάλεια- σταθερή. Σε δεύτερη φάση «ντύθηκε» με δεύτερο εξωτερικό τοίχωμα για να συγκρατήσει το «άνοιγμα» της τοιχοποιίας. Πάνω στο φάρδος του τοίχου στηρίχτηκαν  τα φορούσια από καστανιά και τα «σαχνισιά». Έτσι μεγάλωσε η επιφάνεια του τελευταίου ορόφου όπου ήταν η κυρίως κατοικία.

Η τοιχοποιία είναι με πέτρες και λάσπη και κρυφές ξυλοδεσιές, τα γνωστά «σιδερώματα», ως τον τελευταίο όροφο. Τα σαχνισιά (=εξώστεγα) ήταν από «τσατμά» (=ξύλινο λασποασβεστωμένο χώρισμα). Είχε πολεμίστρες και καταχύστρα (=ζεματίστρα). Το εσωτερικό, όπως και το εξωτερικό των τοίχων ήταν «αρμολογημένο» (αρμολόγι = κλείσιμο των αρμών με ασβεστοκονίαμα για να μη περνά νερό και υγρασία βασικά, αλλά και για λόγους αισθητικής και υγιεινής).

 Ο τελευταίος όροφος ήταν κατοικία περίπου ως και το 1905. Οι πληροφορίες λένε πως ο γιος του δημοδιδασκάλου ιδιοκτήτη Ιωάννης Καραγιαννόπουλος, γιατρός (1887-1942) ή ο αδελφός του επίσης Γεώργιος παιδίατρος (;-1932), όταν μελετούσαν, για να μην ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες, κατέβαζαν καλάθι με σχοινί, όπου η μητέρα τους έβαζε νερό και φαγητό. Την ίδια εποχή η οικογένεια Καραγιάννη (Καραγιαννόπουλου) κατοικούσε στο δεύτερο σπίτι-πύργο του κτήματος (μικρότερο και νεότερης κατασκευής). Αυτό το σπίτι κατοικείται σήμερα και βρίσκεται σε απόσταση εκατό περίπου μέτρων δυτικά του πύργου και στους πρόποδες του λόφου Νεβεστίκι.

Ο πύργος σήμερα

Ο πύργος Σουλεϊμάν-Καραγιαννόπουλου ερειπωμένος πια, είναι ιδιοκτησίας των κληρονόμων της οικογένειας. Η καταστροφή του οφείλεται αφ’ ενός στην κατάρρευση του τελευταίου ορόφου και αφ’ ετέρου στο ότι οι λασπόχτιστοι τοίχοι διαβρέχονται και σωριάζονται. Η κατάρρευση των σαχνισιών άρχισε μετά το 1935 όταν καταστράφηκε η κεραμοσκεπή.

Όταν άρχιζε η κατάρρευση

Γενικά ο πύργος δεν κατέρρευσε από τους σεισμούς (1955-57), αλλά από την αδιαφορία παλιότερων ιδιοκτητών. Σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελέτης από αρχιτέκτονες.

Οξύμωρον: Το ΦΕΚ του 1991 που χαρακτηρίζει διατηρητέο
έναν πύργο που ερειπώθηκε πριν τα 1950 !