Άγιος Απόστολος ο Νέος (2)

Ο Αγιολαυρεντίτης Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης στον ΠΡΟΜΗΘΕΑ τχ 35, 1891, 
γράφει, πως η γιορτή του αγίου Αποστόλου του Νέου, ως τα 1836 ήταν σχετικά άγνωστη στους πολλούς εκτός του Αγίου Λαυρεντίου. Έτσι οι «κιρατζήδες» (αγωγιάτες) αποφάσισαν συνεισφέροντες, να κάνουν «αγάπες» ή «τραπέζι» στους προσκυνητές του Αγίου και στους ίδιους στο νάρθηκα του ναού. Από ένα δηλ. κουρμπάνι (θρησκευτικό κοινό γεύμα), άρχισε να γιορτάζεται πανηγυρικά, ως το 1851 που οι ιερείς αποφάσισαν να δώσουν μεγαλοπρεπή χαρακτήρα και λαμπρότητα στη γιορτή.

Έθιμα στη γιορτή του αγίου Αποστόλου του Νέου:

1.       Οι πιστοί -ως επί το πλείστον γυναίκες και παιδιά- από την 1^η Αυγούστου «τάζονταν» στο Άγιο. Φορούσαν όλες τις μέρες ως και τη γιορτή στις 16 που πήγαιναν στο Ναό του, μαύρα ρούχα. Έτσι αν κάποιος έβλεπε στα γύρω χωριά κάποιους μαυροντυμένους χωρίς να πενθούν, ήξερε πως ήταν «ταμένοι» στον Νέο, καθώς λένε όλοι οι Πηλιορείτες τον Άγιο Απόστολο. Ο καθηγητής Γ. Χουρμουζιάδης παραλληλίζει την ανάβαση των πιστών ντυμένων στα μαύρα με την αναφορά του Ηρακλείδη του Κριτικού: Κάθε καλοκαίρι, οι επιλεγμένοι ώριμοι πολίτες από τον ιερέα (πρόκριτοι), ανέβαιναν με πομπή στο Χειρώνιο άντρο, ιερό του Ακαραίου Δία στην κορυφή του Πηλίου. Ήταν ντυμένοι με «κώδια τρίκοπα καινά»(καινούρια δέρματινα ρούχα).  

2.       Πολλοί συνήθιζαν να πηγαίνουν στο χωριό του Αϊ Λαυρέντη και να μένουν στα «κελιά» του ναού του Νέου, αρκετές μέρες πριν τη γιορτή του, παρακολουθώντας τις Παρακλήσεις, αλλά και κάνοντας προσευχές. Πολλοί βέβαια συνδύαζαν τις προσευχές με τις …διακοπές! (σήμερα το λέμε «θρησκευτικό» τουρισμό!)

3.       Έταζαν στον Άγιο διάφορα τάματα (αφιερώματα) από τα παραγόμενα προϊόντα τους (λάδι, ζωντανά ζώα, κεριά κ.ά), αλλά και τιμαλφή ή «ανάγλυφα τάματα» που απεικόνιζαν μέλη του σώματος (πχ πόδι, χέρι, μάτι) των ασθενών, που ζητούσαν τη βοήθεια του Αγίου και που τα κρεμούσαν στην εικόνα του.

Πολλοί επίσης, έταζαν κι «έζωναν» το ναό με κερί σε σπάγκο (κηροδεσιά). Περίζωναν με κερί την εκκλησία, προσφέροντας στο ναό χρήματα. Ο Ζωσιμάς λέει για τα τάματα-αφιερώματα:

4.       Στα ταξίματα στον Άγιο, συμπεριλαμβάνονταν πολλές φορές και η πεζοπορία ως το ναό χωρίς παπούτσια. Έτσι αρκετές γυναίκες, πήγαιναν απ’ τα γύρω χωριά ξιπόλητες στον ναό, «αιτώντας» για τον εαυτό τους, την οικογένειά τους και τους δικούς τους  υγεία και την εξ’ ύψους βοήθεια. Πολλές φορές σύμφωνα με την «απαιδεψιά» και το χαρακτήρα των «ταμένων», το τάμα ήταν για να κάνει ο άγιος κακό στη …γειτόνισσα! 

Εφημερίδα "ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ" 17-8-1934

Για τον ΄Άγιο Απόστολο τον Νέο δείτε (ΕΔΩ) κι (ΕΔΩ)

ΥΓ:  Ένα άλλο έθιμο ξεχασμένο στην αρχική εγγραφή, αλλ’ όχι κι από τους προσκυνητές, είναι αυτό της κοπής φύλλων από τα δέντρα μουριάς, που υπήρχαν κι υπάρχουν πάντα στον περίβολο του Ναού.

Τη στιγμή που γίνεται η έξοδος κι η περιφορά-λιτανεία της αγίας κάρας του Νέου, προς την εξέδρα τέλεσης της ακολουθίας, οι πιστοί κόβουν φύλλα κρατώντας τα για φυλαχτά, σε ανάμνηση του Αγίου. Καθώς λέει η παράδοση, ο ίδιος φύτεψε στην αυλή του σπιτιού του, όπου σήμερα είναι ο χώρος του ναού, μουριά.

[ Το φύτεμα δέντρων μουριάς τα παλιότερα χρόνια ήταν μια συνήθης κίνηση, επειδή οι μουριές χρησίμευαν για σκιά, για τα μούρα που έφτιαχναν πετιμέζι και τσίπουρο, αλλά βασικά για τροφή του μεταξοσκώληκα που εκτρέφανε οι Πηλιορείτες. «Φύλαγαν καματερό», όπως έλεγαν! ]